رخام حمراء
رخام حمراء، سنگ مرمر سرخی است که در کف کعبه قرار داشته است. در روایات آمده پیامبر و ائمه در محل این سنگ نماز خوانده‌اند. برخی از روایات نیز این سنگ را محل تولد امام علی(ع) دانسته‌اند.
رخام حمراء چیست؟
رخام حمراء سنگ مرمر سرخ رنگی است که در کف کعبه قرار دارد. محل این سنگ بنابر آن‌چه در منابع و روایات آمده میان دو ستون داخل کعبه ذکر شده[۱]، همچنین برخی منابع با دقت بیشتر آن را میان ستون آخرِ سمت حجر اسماعیل و ستون ماقبل آن، از سه ستون داخل کعبه، تعیین کرده‌اند.[۲]
تولد امام علی(ع) در رخام حمراء؟
بنابر روایاتی این سنگ محل تولد علی بن ابی‌طالب (ع) بوده است.[۳] اگرچه این دست اخبار در منابع روایی اصلی و معتبر شیعه نقل نشده، اما این باور در میان برخی متأخرین رواج یافته است.[۴]
مکان نماز پیامبر و امامان
در برخی از روایات شیعه، به وجود سنگ مرمرین سرخ رنگی در کف کعبه اشاره شده که پیامبر(ص) و امامان (ع) بر آن نماز گزارده‌اند. بنا بر روایتی از امام سجاد (ع)[۵] و روایتی از امام صادق (ع)[۶]، رسول خدا (ص) بر این سنگ نماز خوانده؛ و بنا بر روایتی از امام باقر (ع)، امام زین‌العابدین (ع) بر این سنگ نماز خوانده[۷]، و در گزارش دیگری نیز این سنگ، محل نماز خواندن امام کاظم (ع) دانسته شده است.[۸]
نماز در رخام حمراء
در روایاتی نماز خواندن در این محل را توصیه شده است.[۹]
فقهای متقدم شیعه نیز در بیان آداب و اعمال حج به نماز خواندن بر این سنگ توصیه[۱۰] و فقهای متأخر نیز به استحباب این نماز حکم کرده‌اند.[۱۱]
آداب این نماز بدین ترتیب است: در رکعت اول پس از سوره حمد، سوره سجده و در رکعت دوم معادل تعداد آیات این سوره (55 آیه)، از آیات دیگر قرآن خوانده می‌شود.[۱۲]
در منابع تاریخی
منابع تاریخی و جغرافیایی و حتی تواریخ محلی مکه، اشاره چندانی به این سنگ نکرده‌اند. تنها ناصر خسرو در سفرنامه خود به وجود این سنگ در کف خانه کعبه اشاره کرده و آن را محل نماز خواندن رسول خدا (ص) دانسته است.[۱۳] ابن عساکر نیز گزارشی نقل کرده است مبنی بر این‌که مسلم بن یسار، تابعی معروف و فقیه معاصر عبدالملک بن مروان، تلاش می‌کرد که بر این سنگ نماز بخواند.[۱۴]
پانویس
- ↑ الکافی، ج4، ص528-530، 545، سفرنامه مکه حسام السلطنه، ص113
- ↑ رحلات السید محسن الامین، ص40
- ↑ مجموعة نفیسه فی تاریخ الئمه علیهم السلام، ص163
- ↑ میقات الحج، ش14، ص 187«قراءة فی کتاب علیّ ولید الکعبة»
- ↑ دعائم الاسلام، ج1، ص333، السرائر، ج1، ص614
- ↑ الکافی، ج4، 528-529
- ↑ الکافی، ج4، ص545
- ↑ الکافی، ج4، ص529
- ↑ الکافی، ج4، ص528-530
- ↑ المقنعه، 424 و 426، مصباح المجتهد، ص705
- ↑ هدایة الامة إلی أحکام الائمة علیهم السلام، ج5، ص198؛ حج در آینه فقه، ج3، ص137-138
- ↑ الکافی، ج4، ص528، تهذیب الاحکام، ج5، ص276
- ↑ سفرنامه ناصر خسرو، ص131
- ↑ تاریخ مدینه دمشق، ج58، ص137-138
فهرست منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل رخام حمراء.
ابن ادريس، محمد بن احمد، السرائر الحاوي لتحرير الفتاوي، قم، انتشارات الاسلامي ، 1410ق
ابن عساكر، علي بن الحسن، تاريخ مدينة دمشق، تحقيق علي شيري، بيروت، دار الفكر، 1415ق
الامين، سيد محسن، رحلات السيد محسن الامين في لبنان و العراق وايران ومصر و الحجاز، بيروت، دارالتراث الاسلامي، بي تا
حج در آينه فقه، حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت. پژوهشكده حج و زيارت، تهران، مشعر، 1394ش
شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، هدایه الامه الی احکام الائمه علیهم السلام، مشهد، آستان قدس رضوی، 1414ق
شيخ مفيد، محمد بن محمد بن النعمان، المقنعه، قم، انتشارات الاسلامي، 1410ق
الطوسي (شيخ طوسي)، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، تصحيح اسماعيل انصاري زنجاني، اعداد علي اصغر مرواريد، بيروت، فقه الشيعه، 1411ق
الطوسي(شیخ طوسی)، محمد بن حسن، تهذيب الاحکام في شرح المقنعة للشيخ المفيد، تحقيق سيد حسن موسوي خرسان و علي آخوندي، تهران، انتشارات دارالکتب اسلاميه، 1365ش
الکليني، محمد بن يعقوب، الکافی، تحقيق علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب اسلاميه، 1363ش
المرعشی النجفی، سید شهاب، مجموعه نفیسه فی تاریخ الائمه علیهم السلام، بیروت، دارالقاری، 1422ق
المغربي، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضايا و الاحکام، ، تحقيق آصف بن علي اصغر فيضي، قاهره، دار المعارف، 1383ق
ميرزا حسام السلطنه،سلطان مراد، سفرنامه مكه حسام السلطنه، تحقیق رسول جعفريان، تهران، مشعر، 1374ش
ميقات الحج، (فصلنامه)، تهران، نمايندگي ولي فقيه در حج امور حج و زيارت، 1435ق
ناصر خسرو، سفرنامه ناصرخسرو، ، تصحيح محمد دبير سياقي، تهران، زوار، 1381ش