ناخن گرفتن (فتاوای مراجع)

از ویکی حج
نسخهٔ تاریخ ‏۱۸ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۳۵ توسط Salar (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
مقاله توصیفی فقهی این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام ناخن گرفتن است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله ناخن گرفتن.

گرفتن بعض ناخن

مسئله 454

امام خمینی: جایز نیست بعض ناخن را هم بگیرد مگر آنکه موجب آزار شود ؛[م454 ۱] مثل آنکه بعض آن افتاده باشد و بعض دیگر موجب آزار او باشد.

مراجع دیگر:
    • بهجت: لیکن محتمل است فدیه بعضی از ناخنِ آزار رساننده، قبضه‌ای از طعام باشد نه مدّ.
    • تبریزى: در این صورت گرفتن ناخن جایز است و از هر ناخنی یک مشت طعام کفاره بدهد.
    • زنجانی: مگر در صورت حرج و در هر حال گرفتن قسمتی از ناخن کفاره ندارد.
    • سبحانی: اگر برای گرفتن ناخن ضرورتی پیدا کند می‌تواند ناخن بگیرد ولی باید کفاره بدهد و کفاره آن یک مدّ طعام است.
    • صافی و گلپایگانی: و کفاره آن یک مدّ طعام است.

گرفتن ناخن پا

مسئله 455

امام خمینی: جایز نیست ناخن پا را هم بگیرد؛ چنانچه جایز نیست ناخن دست را بگیرد.

عدم فرق بین آلات ناخن‌گیری

مسئله 456

امام خمینی: فرقی نیست بین آلات ناخن‌گیری، قیچی باشد یا چاقو یا ناخن‌گیر و احتیاط واجب آن است که ازاله ناخن نکند به هیچ وجه، حتی به سوهان و دندان. [م456 ۱]

مراجع دیگر:
    • بهجت، خامنه‌ای، زنجانی، سبحانی و سیستانی: فرقی نیست و ازاله ناخن به هیچ وسیله جایز نیست.

گرفتن ناخن انگشت زیادی

مسئله 457

امام خمینی: اگر انگشت زیادی داشته باشد جایز نیست ناخن آن را بگیرد احتیاطاً، و همچنین اگر دست زیادی داشته باشد احتیاط آن است که ناخن آن را نگیرد، [م457 ۱]اگرچه بعید نیست جواز، اگر معلوم شد آن انگشت یا آن دست زیادی است.

مراجع دیگر:
    • بهجت: در صورت زیادتی، احوط مدّ است برای هر یک ناخن.
    • تبریزى: گرفتن ناخن انگشت زیادی جایز نیست و گرفتن ناخن از دست زیادی چنانچه معلوم شود آن دست زیادی است، خلاف احتیاط است.
    • خویی و گلپایگانی: متعرض این فرع نشده‌اند.
    • زنجانی و سیستانی: گرفتن ناخن زیادی یا ناخن انگشت زیادی جایز نیست.
    • صافی: در هر دو مورد احتیاط ترک نشود.
    • فاضل: این احتیاط و احتیاط قبلی ترک نشود، چه زیادی آن معلوم باشد چه نباشد.
    • مکارم: فرقی میان انگشت زیادی و غیر آن نیست بنا بر احتیاط واجب.

کفاره

مسئله 458

امام خمینی: اگر یک ناخن از دست یا پا بگیرد یک مد طعام باید کفاره بدهد و برای هر ناخنِ دست تا به ده نرسیده باید یک مد طعام بدهد و همچنین در ناخن‌های پا.


مسئله 459

امام خمینی: اگر تمام ناخن دست‌ها و پاها را در یک مجلس بگیرد یک گوسفند کفاره آن است. [م459 ۱]

مراجع دیگر:
    • بهجت: با عدم تخلل تکفیر برای هر ناخنی، در اثنای هر یک از دست‌ها و پاها وگرنه متّجه کفایت مدّ است برای هر یک از ناخن‌های باقیمانده در دست‌ها یا در پاها.


مسئله 460

امام خمینی: اگر ناخن دست‌ها را تماماً بگیرد، در یک مجلس یا چند مجلس، [م460 ۱]و در محل دیگر یا چند محل دیگر ناخن پاها را بگیرد دو گوسفند کفاره آن است.

مراجع دیگر:
    • بهجت: مجالس متعدد باشد، بعد از تکفیر لازم و قبل از تکفیر احتیاط است.
    • مکارم: بنا بر احتیاط واجب.


مسئله 461

امام خمینی: اگر تمام ناخن دست‌ها را بگیرد و ناخن پاها را کمتر از ده ناخن بگیرد یک گوسفند برای ناخن دست و برای هر یک از ناخن‌های پا یک مد طعام باید بدهد [م461 ۱] و همچنین اگر ناخن پاها را بگیرد تماماً و ناخن دست‌ها را کمتر از ده بگیرد. [م461 ۲]

مراجع دیگر:
    • فاضل: در این فرض کفاره برای پا ثابت نیست.
    • فاضل: در این فرض برای ناخن‌های دست کفاره‌ای ثابت نیست.


مسئله 462

امام خمینی: اگر پنج ناخن از پا بگیرد و پنج ناخن از دست، برای هر یک باید یک مد طعام کفاره بدهد [م462 ۱]و همچنین است اگر کمتر از ده، در هر یک از دست و پا، بگیرد برای هر یک باید کفاره بدهد. [م462 ۲]

مراجع دیگر:
    • زنجانی: باید احتیاطاً ده مد طعام (حدود 900 گرم) و یک گوسفند کفاره بدهد.
    • سبحانی: اگر ده ناخن از دست یا پا و یا هر دو تلفیقاً بگیرد، باید یک گوسفند کفاره بدهد و در کمتر از آن برای هر ناخن یک مد کفاره بدهد.
    • فاضل: در کفاره دم مماثله لازم نیست. و لذا اگر ده ناخن از دست یا پا و یا هر دو تلفیقاً بگیرد، باید یک گوسفند کفاره بدهد و در کمتر از آن برای هر ناخن یک مد کفاره بدهد.


مسئله 463

امام خمینی: اگر بیشتر از ده ناخن داشته باشد، پس اگر تمام را بگیرد باید یک گوسفند بدهد، و احتیاط مستحب [م463 ۱] آن است که برای ناخن زیادی از ده تا، کفاره بدهد برای هر یک، یک مد.

مراجع دیگر:
    • بهجت: در صورت زیادتی، احوط مدّ است برای هر یک ناخن.
    • خویی: تصریحی به این فرع و فرع 464 و 466 نکرده‌اند و آنچه در مناسک، مسئله 276 آمده این است که کفاره گرفتن ناخن‌های دست در یک مجلس یک گوسفند است و همچنین پا.
    • نوری: این احتیاط واجب است.


مسئله 464

امام خمینی: اگر کسی که بیشتر از ده ناخن دارد، ده ناخن اصلی را بگیرد، احتیاط واجب [م464 ۱]آن است که یک گوسفند بدهد و اگر بعضی از ناخن‌های اصلی را و بعضی از ناخن‌های زیادی را بگیرد برای ناخن‌های اصلی یک مد بدهد و برای زیادی‌ها احتیاط مستحب آن است که کفاره بدهد. [م464 ۲]

مراجع دیگر:
    • تبریزی، زنجانی و سیستانی: اگر ده ناخن از ناخن‌هایش را بگیرد احتیاط واجب این است که یک گوسفند بدهد و تفاوتی بین اینکه همه آن ناخن‌ها اصلی یا بعضی زیادی باشد نیست، و اگر کمتر از ده ناخن را بگیرد باید برای هر کدام یک مد بدهد.
    • خویی: متعرض این مسئله نشده‌اند.
    • سبحانی: بنا بر احتیاط واجب.


مسئله 465

امام خمینی: اگر تمام ناخن‌های دست را گرفت و کفاره آن را داد و بعد در همان مجلس ناخن‌های پا را تماماً گرفت باید یک گوسفند دیگر کفاره بدهد. [م465 ۱]

مراجع دیگر:


مسئله 466

امام خمینی: اگر کسی کمتر از ده ناخن داشت و تمام آن را گرفت برای هر یک، یک مد طعام باید بدهد و احتیاط مستحب [م466 ۱]آن است که یک گوسفند ذبح کند.

مراجع دیگر:
    • خویی: متعرض این مسئله نشده‌اند.
    • زنجانی و فاضل: باید یک گوسفند کفاره بدهد.
    • سبحانی و نوری: بنا بر احتیاط واجب.


مسئله 467

امام خمینی: اگر محتاج شد به گرفتن ناخن، احتیاط واجب آن است که کفاره به همان نحو که ذکر شد بدهد. [م467 ۱]

مراجع دیگر:
    • تبریزى و خویی: در صورتی که بقای ناخن ضرر نداشته باشد؛ مثل اینکه ناخن کنده شده و ماندنش سبب ناراحتی شود، گرفتن ناخن جایز است و از هر ناخنی یک مشت طعام کفاره بدهد.
    • زنجانی: باید برای هر ناخن یک مشت طعام بدهد و کفاره ده ناخن نیز ده مشت طعام است.
    • سبحانی: کفاره آن برای هر ناخن یک مشت طعام است.
    • سیستانی: باید کفاره بدهد.
    • فاضل: و می‌تواند برای هر ناخن یک کف از طعام کفاره بدهد.

استفتائات

مسئله 522

امام خمینی: سئوال: آیا گرفتن ناخن توسط مُحرِم از غیر مُحرم جایز است؟ جواب: اشکال ندارد.


مسئله 523

امام خمینی: سئوال: آیا محرم می‌تواند ناخن محرم دیگر را به قصد تقصیر بگیرد یا نه؟ جواب: اشکال ندارد.[م523 ۱]

مراجع دیگر:
    • سبحانی، سیستانی و مکارم: ولی ناخن گرفتن در تقصیر بنا بر احتیاط واجب کافی نیست.

جستار وابسته

منبع

این مقاله برگرفته از صفحه 234 تا 237 کتاب مناسک حج پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷ است.