مسجد مشربه ام ابراهیم
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مشربه |
| مکان | عربستان * مدینه * در کنار مسجد قبا |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| وابسته به دین/مذهب | اسلام |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | قرن اول قمری |
| رویدادها | - محل ولادت ابراهیم پسر رسول خدا(ص) - سخرانی پیامبر درباره ولایت امام علی(ع) |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | ناموجود |
| ویژگی‌ها | - محل قبرستان مسلمین - دارای دیوار در اطراف محدوده |
مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم از مساجد مدینه است که
نام
مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم، با نام مشربه[۱] نیز شناخته می‌شود. ابراهیم پسر رسول خدا(ص) است که مشربه ام ابراهیم به علت سکونت مادر ایشان «ماریه قبطیه» در این مکان، اینچنین نام‌گزاری شده است.[۲] ابراهیم نیز در سال نهم هجرت در همین مکان به دنیا آمد(او در خردسالی فوت شده است).[۳]
مکان
مسجد مشربه ام ابراهیم در منطقه قبا و شمال مسجد بنی قریضه قرار دارد.[۴] مکان این مسجد، در اصل بستانی بود متعلق به شخصی به نام مُخَیریق که عالمی یهودی بود[۵] او پس از ایمان به اسلام آن را به رسول خدا(ص) اختصاص داده بود.[۶]
اهمیت بنا و پیشینه
پیامبر(ص) در مشربه ام ابراهیم نماز خوانده است[۷] و امام صادق(ع) در روایتی به نماز خواندن در این مکان توصیه دارد، زیرا آنجا مسکن دوم پیامبر خدا و محل نماز او است.[۸]
پیامبر(ص) در مشربه ام ابراهیم در حالی که اصحاب در اطرافشان بودند، سخنانی درباره امام علی(ع) و ولایت ایشان بیان کرده است.[۹]
تاریخچه بنا
محدوده مسجد مشربه ام ابراهیم تا قبل از قرن نهم هجری با نام مشربه ام ابراهیم شناخته می‌شده و اثری از وجود مسجد در منابع وجود ندارد.[۱۰]
محمد فیروزآبادی محقق مدینه متوفی 817قمری، مسجد را در منطقه قُبا در موضعی که به «الدشت» معروف بود، در میان نخل های قبیله «اشراف القواسم»[یادداشت ۱] دیده که طول آن ده ذراع و عرض آن نه ذراع بدون بنا و دیوار بوده و محدوده آن سنگ‌چینی شده بود.[۱]
در ادامه قرن نهم و در قرن دهم قمری منابع متعددی به وجود مسجد در این مکان بدون توصیفی از بنای آن اشاره دارند.[۱۱] به مطابق نقلی از کتاب جواهرالثمینه فی محاسن المدینه، در قرن دهم در مکان مشربه ام ابراهیم مسجدی موجود بوده است.[۱۲] در قرن یازدهم با ذکر عنوان مسجد برای این بنا، طول آن چهارده ذراع و عرض آن یازده ذراع توصیف شده است و از قرن چهاردهم قمری در محدوده اطراف مسجد مقبره‌هایی برای دفن اموات گزارش شده و دیواری در اطراف محدوده مسجد وجود داشته است.[۱۳]
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مغانم المطابة فی معالم طابة، ج2، ص547.
- ↑ أقضية رسول الله(ص)، ص۱۰۳.
- ↑ إمتاع الأسماع، ج۵، ص۳۳۵.
- ↑ إثارة الترغيب والتشويق، ج۲، ص۷۲.
- ↑ مغازی، ج1، ص262 و 263 و 378
- ↑ مغانم المطابة فی معالم طابة، ص412. ؛ انساب الاشراف، ج1، ص339 و 379.
- ↑ الدرة الثمينة في أخبار المدينة، ص۱۲۷.
- ↑ الکافى، ج4، ص560 ، کتاب الحج باب اتیان المشاهد و قبور الشهدا.
- ↑ إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، ج۲، ص۱۰۱؛ الأمالی، ص۱۷۳.
- ↑ مساجد الاثریه، ص218.
- ↑ مساجد الاثریه، 218 و 219.
- ↑ الجواهر الثمينة في محاسن المدنية، ص۱۶۰.
- ↑ مساجد الاثریه، ص219.
منابع
- أقضية رسول الله (ص)، ابن الطلاع القرطبي، بیروت، دارالکتاب العربی، 1426ق.
- إمتاع الأسماع، مقریزی، بیروت، کتب العلمیه، 1420ق.
- الدرة الثمينة في أخبار المدينة، ابن النجار البغدادي، بیروت، دار الارقم بن ابي الارقم، بی‌تا.
- إثارة الترغيب والتشويق، محمد بن اسحاق الخوارزمي، مکه، مکتبة نزار مصطفی الباز، 1418ق.
- إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، الحر العاملی، بیروت، اعلمی، 1425ق.
- الأمالی، الشيخ الصدوق، قم، موسسه البعثه، 1417ق.
- الجواهر الثمينة في محاسن المدنية، محمد كبريت الحسيني المدني، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1417ق.
- مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، 1419ق.
- المغانم المطابة فی معالم طابة* محمد بن یعقوب فیروزآبادی، مدینه، مرکز البحوث و دراسات، 1423ق.
- المغازی، واقدی، قم، دانش اسلامی، 1405ق.
- انساب الاشراف، احمد بن یحیی بلاذری، بیروت، اعلمی، بی‌تا.
- المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی، جزء الرابع، بیروت، 2011.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
- ↑ قبلیه ای است از فرزندان قاسم بن ادریس بن جعفر که برادر امام حسن عسکری(ع) بوده است.