مسجد مشربه ام ابراهیم
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مشربه |
| مکان | عربستان * مدینه * در کنار مسجد قبا |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| وابسته به دین/مذهب | اسلام |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | قرن اول قمری |
| رویدادها |
- محل ولادت ابراهیم پسر رسول خدا(ص) - سخرانی پیامبر درباره ولایت امام علی(ع) |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | ناموجود |
| ویژگی‌ها |
- محل قبرستان مسلمین - دارای دیوار در اطراف محدوده |
|
| |
مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم از مساجد مدینه است که محدوده آن در اصل بستانی بوده که عالمی یهودی به نام مُخَیریق پس از ایمان به اسلام آن را به رسول خدا(ص) بخشیده بود. ابراهیم پسر رسول خدا(ص) بود که مشربه ام ابراهیم به علت سکونت مادر ایشان «ماریه قبطیه» در این مکان، بدین نام نام‌گذاری شده است. در روایات، نماز خواندن در این مکان توصیه شده است.
اولین بار وجود مسجد در مکان مشربه ام ابراهیم در قرن نهم قمری گزارش شده و محدوده اطراف مسجد در سال هاى اخیر به صورت گورستانى براى دفن اموات درآمده و اطراف آن دیوارکشی شده است.
نام[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم، با نام مشربه[۱] نیز شناخته می‌شود. ابراهیم پسر رسول خدا(ص) است که مشربه ام ابراهیم به علت سکونت مادر ایشان «ماریه قبطیه» در این مکان، اینچنین نام‌گذاری شده است.[۲] ابراهیم در سال نهم هجرت در همین مکان به دنیا آمد. او در خردسالی درگذشت.[۳]
مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد مشربه ام ابراهیم در منطقه قبا و شمال مسجد بنی قریظه قرار دارد.[۴] مکان این مسجد، در اصل بستانی بود متعلق به شخصی به نام مُخَیریق که عالمی یهودی بود.[۵] او پس از ایمان به اسلام آن را به رسول خدا(ص) بخشیده بود.[۶]
اهمیت بنا و پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پیامبر(ص) در مشربه ام ابراهیم نماز خوانده است[۷] و امام صادق(ع) در روایتی به نماز خواندن در این مکان توصیه کرده، زیرا آنجا مسکن دوم پیامبر خدا و محل نماز او است.[۸]
پیامبر(ص) در مشربه ام ابراهیم در حالی که اصحاب در اطرافشان بودند، سخنانی درباره امام علی(ع) و ولایت ایشان بیان کرده است.[۹]
تاریخچه بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محدوده مسجد مشربه ام ابراهیم تا قبل از قرن نهم هجری با نام مشربه ام ابراهیم شناخته می‌شد و مسجدی در آنجا وجود نداشت.[۱۰] از قرن نهم، منابع از مسجد مشربه ام ابراهیم یاد کرده‌اند. محمد فیروزآبادی (م.817ق.)، تاریخ‌نگار مدینه، از این مسجد یاد کرده و طول آن را ده ذراع و عرض آن را نه ذراع دانسته است. به گفته او مسجد بنا و دیواری نداشت.[۱]
در ادامه قرن نهم و در قرن دهم قمری منابع متعددی به وجود مسجد در این مکان اشاره دارند.[۱۱] از جمله علی سمهودی مدینه‌شناس مدینه (م.911ق.)[۱۲] و محمد کبریت(م.1070ق.) در قرن یازدهم از این مسجد یاد کرده‌اند.[۱۳]
در قرن چهاردهم قمری در محدوده اطراف مسجد قبرستانی ایجاد شد. امروزه مسجدی که در این مکان وجود داشت از میان رفته و اطراف آن دیوار کشى شده است.[۱۴]
تصاویر قدیمی مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مغانم المطابة فی معالم طابة، ج2، ص547.
- ↑ أقضية رسول الله(ص)، ص۱۰۳.
- ↑ إمتاع الأسماع، ج۵، ص۳۳۵.
- ↑ إثارة الترغيب والتشويق، ج۲، ص۷۲.
- ↑ مغازی، ج1، ص262 و 263 و 378
- ↑ مغانم المطابة فی معالم طابة، ص412. ؛ انساب الاشراف، ج1، ص339 و 379.
- ↑ الدرة الثمينة في أخبار المدينة، ص۱۲۷.
- ↑ الکافى، ج4، ص560 ، کتاب الحج باب اتیان المشاهد و قبور الشهدا.
- ↑ إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، ج۲، ص۱۰۱؛ الأمالی، ص۱۷۳.
- ↑ مساجد الاثریه، ص218.
- ↑ مساجد الاثریه، 218 و 219.
- ↑ وفاء الوفاء، ص177
- ↑ الجواهر الثمينة في محاسن المدنية، ص۱۶۰.
- ↑ مساجد الاثریه، ص219.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- أقضية رسول الله (ص)، ابن الطلاع القرطبي، بیروت، دارالکتاب العربی، 1426ق.
- إمتاع الأسماع، مقریزی، بیروت، کتب العلمیه، 1420ق.
- الدرة الثمينة في أخبار المدينة، ابن النجار البغدادي، بیروت، دار الارقم بن ابي الارقم، بی‌تا.
- إثارة الترغيب والتشويق، محمد بن اسحاق الخوارزمي، مکه، مکتبة نزار مصطفی الباز، 1418ق.
- إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، الحر العاملی، بیروت، اعلمی، 1425ق.
- الأمالی، الشيخ الصدوق، قم، موسسه البعثه، 1417ق.
- الجواهر الثمينة في محاسن المدنية، محمد كبريت الحسيني المدني، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1417ق.
- مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، 1419ق.
- المغانم المطابة فی معالم طابة* محمد بن یعقوب فیروزآبادی، مدینه، مرکز البحوث و دراسات، 1423ق.
- المغازی، واقدی، قم، دانش اسلامی، 1405ق.
- انساب الاشراف، احمد بن یحیی بلاذری، بیروت، اعلمی، بی‌تا.
- المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی، جزء الرابع، بیروت، 2011.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.