رشید وطواط

از ویکی حج
نسخهٔ تاریخ ‏۲۶ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۴۹ توسط Abbasahmadi1363 (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات اشخاص |عنوان = رشيد وطواط |سرشناسی = |تصویر =...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
رشيد وطواط
مشخصات فردی
نام کامل سعد الملك محمد بن عبدالجليل عمرى كاتب
شغل شاعر
تاریخ درگذشت ۵٧٣ ه‍.ق.
اطلاعات علمی و مذهبی
تالیفات دیوان شعر، حدائق السّحر فى دقايق الشّعر

رشيد وطواط یا سعد الملك محمد بن عبدالجليل عمرى كاتب (متوفاى ۵٧٣ ه‍.ق.) از شعرا و دانشمندان معروف قرن ششم است. او در مدرسۀ نظاميۀ بلخ تحصيل كرده و به خدمت دربار خوارزمشاهيان رفته است. او شاعری است که بارها از کعبه در قالب آرایه‌های ادبی برای مدح اميران و بزرگان بهره برده است.

کعبه در شعر رشید وطواط

رشيد در مدايح خود ممدوحين خويش را ستوده و از كعبه و صفا و مروه و... در ستايش آنان استفاده كرده است. او بيش از همه اتسز خوارزمشاه را ستوده بطورى كه از ٢٢٣ مديحۀ او ١۵٣ قصيده و تركيب‌بند و ترجيع‌بند و... در مدح اتسز است كه سومين پادشاه اين سلسله بوده و سى سال فرمانروايى داشته است. رشيد در قصايد مدحيّۀ خود احرار جهان را هوادار او مى‌نامد و زائران او در درگاهش همانند زائران بيت‌اللّٰه بين صفا و مروه در حال حركت و رفت و آمدند.[۱]

در قصيدۀ ديگر شخصيّت و مقام و بارگاه اتسز و صدر او را به صفا و مروه مانند كرده است كه مردم به رفت و آمد مشغولند.[۲]

در قصيدۀ ديگرِ شاعر، اتسز كعبۀ جلال است و خوارزم و آب آن براى صاحبان شريعت عرفات و زمزم است. جهاد اتسز براى كعبه است.

با عابدان لعبت آزر جهاد تو از بهر حفظ كعبۀ فرزند آزر است[۳] او يكى از بزرگان به نام سيد ضياء الدين را در ضمن توصيف بلخ مورد ستايش قرار داده واحترام مجلس او را به احترام كعبه مانند كرده است.[۴]

رشيد وطواط كه خود در علوم بلاغى كتاب «حدائق السّحر فى دقايق الشّعر» را نوشته، با به كار گرفتن صنعت اعنات، قصيده‌اى در بيست و هفت بيت بدون حرف «الف» سروده و ضمن مدح اتسز خوارزمشاه گفته است:

خدمتش عهدۀ وضيع و شريف حضرتش كعبۀ صغير و كبير[۵] در ابيات فراوانى از اشعار رشيد، كعبه بيش از همۀ مكانهاى مقدّس مورد توجّه بوده است.[۶]

پانویس

  1. ديوان رشيد وطواط، ص ٧.
  2. ديوان رشيد وطواط، ص30.
  3. ديوان رشيد وطواط، ص99.
  4. ديوان رشيد وطواط، ص100.
  5. ديوان رشيد وطواط، ص227.
  6. دیوان رشید وطواط، صفحات٢١٨ ،٢٣٢،٢۵٧ ،٢۶٢، ٢۶۶ ١٠٢، ١٠۴، ١۴٨، ١٧۴، ٢٠١، ۵۶٨، ۵٧۶، ۵٩٣، ۶٠١، ٢٨٠، ٢٨٩، ٣۴٢، ۴٠٨، ۴۴۶، ۴۶٩ و...

منابع

  • ديوان رشيد وطواط، به تصحيح سعيد نفيسى (١٣٣٩ش.)، تهران، كتابخانۀ بارانى.