مصلای پیامبر(ص)
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| مکان | مناخه در غرب مسجدالنبی در شهر مدینه |
|
| |
مصلای پیامبر(ص) مکان باز و بدون ساختمانی در غرب مسجدالنبی بود که رسول‌الله نمازهای عید را در آنجا برپا می‌کرد. این مکان که محل بارانداز شتران کاروان‌ها و بازار مدینه بود، مناخه نام داشت که بعدها به آن میدان مصلی هم می‌گفتند.
در این مکان سه مسجد ساخته شد: مسجد غمامه (یا مسجد مصلی)، مسجد علی بن ابیطالب و مسجد ابوبکر. مناخه یکی از نمازگاه‌های پیامبر در هنگام نماز عید قربان و عید فطر و نماز باران و نیز برخی نمازهای دیگر از جمله نماز میت بر نجاشی پادشاه حبشه بوده است.
مسجدهای مصلی در مناخه
مسجدهای مصلی سه مسجدی هستند که بعدها در زمینی که نمازهای عید در آن برپا می‌شد ساخته شدند. این زمین که زمین باز یا صحرایی بود که بنایی در آن قرار نداشت، مناخه نام داشت.[۱]این زمین در غرب مسجدالنبی قرار داشته و بارانداز شتران و محل برگزاری بازار مدینه بوده است. به این منطقه میدان مصلی نیز گفته شده است.
نمازگاه‌های پیامبر در مناخه
در منابع به مکان‌هایی در مناخه اشاره شده است که پیامبر در آنها نماز عید برپا کرده است. باید در نظر داشت که مکان‌هایی که در این روایات محل نماز پیامبر بر اساس آنها نشانه‌گذاری شده است در زمان پیامبر وجود نداشته‌اند و بعدا ساخته شده‌اند.[۲] بنابر روایاتی که که ابن شبه نقل کرده است، پیامبر در نقاط زیر (که همگی در مناخه است) نماز عید برپا کرد: [۳]
- نزدیکی دارالشفاء
- در حارة الدوس
- در خانه حکیم بن عداء
- در سکونتگاه آل درة
- در خانه کثیر بن الصلت
- در کنار سنگهایی که عند الحناطین
- در قلعه بنی زریق
ساخته شدن مسجدهای مصلی
مسجدهای مصلی در مناخه در زمان رسول الله و خلفا ساخته نشده بود. نخستین بار این مسجدها در عهد امارت عمر بن عبدالعزیز (حاکم مدینه) ساخته شد. در زمان او بسیاری از نمازگاه‌های پیامبر تبدیل به مسجد شد. مسجدهای کهنی که در منطقه مصلا ساخته شدند شامل سه مسجد غمامه، مسجد علی بن ابیطالب و مسجد ابوبکر اند. در قرن نهم همچنین در همان محدوده مسجدی به نام عمر بن خطاب نیز ساخته شد. و در سده پانزدهم قمری نیز یک مسجد دیگر در مصلی به نام مسجد عثمان ساخته شد.[۴]
مسجد غمامه
پیامبر در جاهای مختلفی از مناخه نماز عید بر پا کرد و مسجد مصلی یا غمامه در جایی ساخته شده است که پیامبر(ص) در سال‌های آخر حیاتش در آنجا نماز می‌خواند.[۴]
مسجد ابوبکر
ابوبکر در زمان خلافتش در جایی از مناخه یعنی همان میدان مصلی نماز خواند و بعدا در جای آن مسجد ابوبکر ساخته شد.[۵]
مسجد علی بن ابیطالب(ع)
علی بن ابیطالب نیز در محلی از این مصلی نماز عید برپا کرد که به بعدا در جایش مسجدی به نام آن حضرت ساخته شد.[۶]
نماز پیامبر در مصلی
روایت شده که رسول الله در روز عید فطر و روز عید قربان به مصلی می‌رفت و نخست نماز می‌خواند و سپس در برابر مردم می‌ایستاد و در حالی که مردم در صف نماز نشسته بودند برای آنان سخن می‌گفت. در گزارشی چنین آمده که پیامبر یک بار نماز صبح را در مسجد خود خواند سپس به مصلی رفت و در آنجا نشست و با مردم سخن گفت و بعد از بالا آمدن آفتاب نماز خواند و سپس خطبه خواند. گزارش شده که پیامبر نخستین بار در سال دوم در مصلی نماز خواند.[۷]
نیزه
همچنین روایت شده در روز عید پیشاپیش پیامبر عصایی بلند (نیزه) حمل می‌کردند و در هنگام نماز این عصا را در زمین فرو می‌کردند و پیامبر رو به این عصا نماز می‌خواند.[۸]گفته شده که این نیزه را نجاشی به پیامبر اهدا کرده بود [۹]
راه رفت و آمد پیامبر به مصلی
در مجموعه‌ای از روایاتی که ابن شبه در کتابش نقل کرده تاکید شده که پیامبر در روز عید از راهی به مصلی می‌رفت و از راهی دیگر باز می‌گشت.[۱۰]
نماز باران
روایت شده که یک بار پیامبر در مکانی به نام زوراء، که در میدان مصلی (مناخه) قرار داشت، نماز طلب باران (استسقاء) برپا کرد.[۱۱]
نماز بر نجاشی
گزارش شده که بعد از درگذشت نجاشی، پادشاه حبشه، پیامبر از دور برایش در مصلی نماز خواند.
دعا
همچنین روایت شده که وقتی پیامبر از سفر می‌آمد و از مصلی می‌گذشت در مصلی رو به قبله می‌ایستاد و دعا می‌کرد.[۱۲]
منبر مصلی
مصلای پیامبر(ص) در زمان آن حضرت و تا زمان مروان بن حکم منبری نداشت. گزارش شده که پیامبر بعد از برپایی نماز مقابل نمازگزاران می‌ایستاد و برایشان سخنرانی می‌کرد.[۱۳] اما در زمان مروان بن حکم منبری در مکان مصلی گذاشتند و مروان پیش از آنکه نماز بخواند خطبه خواند چون برآن بود که بعد از نماز کسی برای شنیدن سخنانش نخواهد نشست.[۱۴]برخی روایات نیز استفاده از منبر و خواندن خطبه پیش از نماز را به عثمان بن عفان منسوب کرده اند.[۱۵]
پانویس
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 122
- ↑ مساجد الاثریه، ص 224-225
- ↑ تاریخ مدینه ابن شبه، ج۱، ۱۳۳-135
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ مساجد الاثریه، ص 223
- ↑ مساجد الاثریه، ص ۲۲۳
- ↑ مساجد الاثریه، ص ۲۲۳
- ↑ تاریخ مدینه ابن شبه، ج۱، ص ۱۳۴
- ↑ تاریخ مدینه ابن شبه، ج۱، ص۱۴۱-۱۳۹
- ↑ تاریخ مدینه ابن شبه، ج۱، ص ۱۳۹
- ↑ تاریخ مدینه ابن شبهُ ج۱، ص136 -137
- ↑ تاریخ مدینه ابن شبه، ج۱،ص ۱۳۵
- ↑ تاریخ مدینه ابن شبه، ج۱، ص ۱۳۸
- ↑ وفاء‌الوفاء، ج3، ص 125
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 126
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 127-128