حرم مدنی

حرم مدنی، محدوده‌ای از شهر مدینه در حجاز است که در دین اسلام دارای احترام بوده و آداب و احکام ویژه‌ای دارد. این محدوده، از سوی شرق و غرب، ميان حَرّه شرقی و حره غربی و از سوی شمال و جنوب، از کوه ثَور تا کوه عَیر است.

حرم مدنی دارای احکام و آدابی، مانند استحباب غسل و طهارت هنگام ورود به آن است و شبیه به احکام و آداب حرم مکی است. برخی، علت حرم شدن مدینه را مصونیت‌بخشی به مدینه و ساکنان آن و برخی، وجود حضرت محمد(ص) دانسته‌اند.

حدود

حرم مدنی محدوده‌ای از شهر مدینه در حجاز است. این حرم، از سوی شرق و غرب، ميان حَرّه شرقی و حره غربی^[۱] و بر پایه روایتی، از سوی شمال و جنوب، از کوه ثَور تا کوه عَیراست.^[۲] در روایات، تعبیرهای گوناگونِ دیگری نیز برای تعیین محدوده شمالی و جنوبی آن گفته شده است.^[۳]

برخی وجود کوه عیر و ثور را انکار،^[۴] برخی اثبات^[۵] و برخی کوه ثور را پشت کوه احد دانسته‌^[۶] و شماری، فاصله ثور و عير تا مسجد نبوي را نزدیک به 8 کيلومتر تعیین کرده‌اند.^[۷]

چرایی حرم شدن

برای حرم شدن شهر مدینه، علت‌های گوناگونی گفته شده است. برخی از آنها چنین است:

مصونیت‌بخشی به مدینه و ساکنان آن؛^[۸]
احترام به حضرت محمد(ص)؛
شهود انوار الهی توسط پیامبر(ص) در این محدوده؛
نزول فرشتگان نگاهبانِ پیامبر(ص)‌ در این محدوده؛
قداست مکانی که پیامبر(ص) در آن دفن شده است.^[۹]

آداب و احکام

بر پایه منابع روایی شیعه، حرم مدنی آداب و احکامی مشابه با حرم مکی دارد؛ مانند فضیلت غسل و طهارت هنگام ورود به مدینه و برای زیارت حرم نبوی(ص). برخی فقیهان اهل سنت نیز، به استحباب غسل فتوا داده‌اند.^[۱۰]

در روایات شیعه، درباره شکار و بریدن درختان، روایاتی بر جواز^[۱۱] و روایاتی بر عدم جواز^[۱۲] دلالت دارند. در روایاتی از اهل سنت، بریدن درختان حرم مدنی غیر جایز دانسته شده است.^[۱۳]

پانویس

↑ الكافي، ج4، ص564-565؛ نيز نک: مسند الامام احمد بن حنبل، ج3، ص23؛ صحيح مسلم، ج4، ص113.
↑ صحيح مسلم، ج4، ص115؛ صحيح البخاري، ج8، ص10.
↑ رک: الکافي، ج4، ص564؛ مرآة العقول، ج18، ص279؛ جواهر الكلام، ج20، ص75؛ معاني الاخبار، ص337.
↑ معجم ما استعجم، ج1، ص348.
↑ معجم ما استعجم، ج1، ص350.
↑ تاريخ مكة المشرفه، ج1، ص238.
↑ احکام و خصائص الحرمين، ج2، ص760.
↑ رک: صحيح مسلم، ج4، ص117-118؛ السنن الكبري، ج5، ص198؛ المعجم الكبير، ج6، ص92؛ مسند الامام احمد بن حنبل، ج4، ص55-56؛ مجمع الزوايد، ج3، ص306؛ التهذيب، ج10، ص216.
↑ وفاء الوفاء، ج1، ص117-118.
↑ الدر المختار، ج1، ص184؛ المجموع، ج8، ص273؛ فتح الوهاب، ج1، ص257.
↑ قرب الاسناد، ص301.
↑ معاني الاخبار، ص337.
↑ معاني الاخبار، ص337.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل [ حرمین، ج۷].

[1] الكافي، ج4، ص564-565؛ نيز نک: مسند الامام احمد بن حنبل، ج3، ص23؛ صحيح مسلم، ج4، ص113.

[2] صحيح مسلم، ج4، ص115؛ صحيح البخاري، ج8، ص10.

[3] رک: الکافي، ج4، ص564؛ مرآة العقول، ج18، ص279؛ جواهر الكلام، ج20، ص75؛ معاني الاخبار، ص337.

[4] معجم ما استعجم، ج1، ص348.

[5] معجم ما استعجم، ج1، ص350.

[6] تاريخ مكة المشرفه، ج1، ص238.

[7] احکام و خصائص الحرمين، ج2، ص760.

[8] رک: صحيح مسلم، ج4، ص117-118؛ السنن الكبري، ج5، ص198؛ المعجم الكبير، ج6، ص92؛ مسند الامام احمد بن حنبل، ج4، ص55-56؛ مجمع الزوايد، ج3، ص306؛ التهذيب، ج10، ص216.

[9] وفاء الوفاء، ج1، ص117-118.

[10] الدر المختار، ج1، ص184؛ المجموع، ج8، ص273؛ فتح الوهاب، ج1، ص257.

[11] قرب الاسناد، ص301.

[12] معاني الاخبار، ص337.

[13] معاني الاخبار، ص337.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]