مسجد شجره (مکه)

جدای از مسجد شجره معروف، که میقات است، مسجد دیگری با همین نام در شهر مکه وجود دارد که در شمار کهن ترین مساجد این شهر است.

اطلاعات اوليه

موقعیت

فاکهی خبری نقل کرده، می نویسد:

گفته اند که رسول خدا در مسجد شجره نماز خوانده است. این مسجد پایین تر از محله یأجج است.

فاکهی خبر دیگری آورده که در آن آمده است: هر زمان عبدالله بن عمر به مکه می رفت، ابتدا در مسجدی فرود می آمد که درختی نزدیک آن بود. وقتی آن را خلوت می یافت، نماز می خواند و اگر خلوت نبود به جای دیگر می رفت.

فاکهی سپس ضمن شعری آورده است که: یأجج در بطحا بوده است.

بطحا محوطه ای است میان میدان معابده فعلی تا حوالیمسجد الجن.

فاکهی می گوید: بطحا منطقه ميان مسجد حرس (جن) تا باغ خرمان (شهرداری فعلي مکه، پايين تر از ميدان معابده) است. اينجا را ابطح مي گويند.

استحباب نماز در مسجد شجره

گفتنی است عبدالله بن عمر مقید بود که هر کجا رسول خدا(ص) توقف کرده یا نماز خوانده، نماز بخواند.

فاکهی در جای دیگر آورده است:

از جمله مساجدی که نماز خواندن در آنها مستحب است و آثار رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در آن وجود دارد، مسجدی است که آن را «مسجد شجره» می نامند. این مسجد در قسمت بالای مکه، در پشت دار منارة البیضاء، در کنار کوه و در برابر حجون، مقابل مسجدالحرس (مسجدالجن) است. در آنجا درختی بوده که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) آن را صدا کرده و درخت از جای خود حرکت کرده، نزد آن حضرت آمده است. وی سپس پنج روایت در باره این معجزه پیامبر(ص) در محل مسجد مزبور نقل کرده است.

معجزه پیامبر(ص)

در یکی از این روایات آمده است که پیامبر رُکانة بن عبد یزید بن هاشم را به اسلام دعوت کرد. او گفت: ایمان نخواهم آورد تا درخت را صدا کنی و آن نزد تو آید! حضرت به معجزه الهی رو به درخت کرده، فرمودند: به اذن خداوند نزد من آی، و درخت نزد آن حضرت آمد!ازرقی هم از مسجد شجره یاد کرده و نوشته است که آن مسجد در برابر مسجد جن است. آنگاه اشارتی به معجزه حضرت رسول(ص) در آنجا کرده است.

زهیر کتبی در باره وضعیت فعلی مسجد شجره می نویسد: این مسجد در همسایگی مسجد جن (در مسیر شخص عازم حرم) و در نزدیکی میدان سلیمانیه (و اکنون پل سلیمانیه) قرار دارد.

نام فعلی مسجد

نام فعلی آن مسجد، مسجد جندراوی (منسوب به ابراهیم جندراوی) است.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب آثار اسلامی مکه و مدينه، رسول جعفریان. بخش «مسجد شجره»، ج1، ص145-147، است.