الگو:مقاله پیشنهادی
سفرنامه ابن جبیر، گزارش سفر حج محمد ابن جبیر جهانگرد مشهور اندلسی است که از مشهورترین و مهمترین سفرنامه‌ها و آثار جغرافیایی مسلمانان به شمار می‌رود. این کتاب شامل گزارش کاملی از سفر طولانی ابن جبیر از اندلس به اسکندریه، عیذاب، جده، مکه و مدینه و سپس در بازگشت از بغداد، شام و سفر دریایی در دریای مدیترانه تا بازگشت به اندلس است. این سفر طولانی از سال ۵۷۸ تا سال ۵۸۱ قمری به طول انجامید و ابن جبیر در موسم حج ۵۷۹ قمری در مکه بود.
سفرنامه ابن جبیر الگوی اصلی سفرنامه نویسی حج در مغرب اسلامی است. اقامت طولانی او در مکه و مدینه و گزارش دقیق او از بناها و مکان‌های مذهبی این شهرها و نیز توصیف آیین‌ها و آداب فرهنگی و اجتماعی ساکنان این شهرها، کتاب او را به یکی از منابع اصلی تاریخ و جغرافیای تاریخی حرمین تبدیل کرده و توسط نویسندگان بعدی مورد استفاده قرار گرفته است.
نام اصلی اثر به درستی مشخص نیست و از آن با عناوین رحله الکنانی،[۱] یا الاسفار رحله ابن جبیر، اعتبار الناسک فی ذکر الآثار الکریمه والمناسک، تذکیر (تذکره) بالاخبار عن اتفاقات الاثار، و الرحلهٔ الی المشرق[۲] یاد کرده‌اند. این کتاب بارها به چاپ رسیده و به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی و فارسی ترجمه شده است. ادامه...