شکار (فتاوای مراجع)

نسخهٔ تاریخ ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۲ توسط Kamran (بحث | مشارکت‌ها)
فتوای مراجع درباره شکار برگرفته از مناسک حج، ص 183

برای آشنایی بیشتر با این مفهوم فقهی این مقاله را بخوانید← شکار

محرمات احرام: اول: شکار صحرایی که وحشی باشد، مگر در صورتی که ترس داشته باشد از آزار آن[م۳۰۴ ۱]

مسئله:۳۰۴

امام خمینی(ره): خوردن گوشت شکار بر محرم حرام است؛ چه خودش شکار کند یا غیر خودش، چه مُحرم شکار کند یا غیر مُحرم[م۳۰۴ ۲]

مراجع دیگر:
  1. . آیة الله سیستانی: حیوانی که در اصل وحشی باشد، هرچند بالعرض اهلی شده باشد و فرقی نمی‌کند که حلال‌گوشت باشد یا حرام‌گوشت و علاوه بر شکار کردن، کشتن و مجروح ساختن بلکه هرگونه ایذای آن حرام است.
  2. .
    • آیة الله سبحانی: اگر محرمی شکار را سر ببرد بر محرم و غیر محرم خوردن آن حرام است ولی اگر با تیر یا سگ‌های شکاری در غیر حرم شکار کند خوردن آن بر محرم حرام است ولی بر غیر محرم حرام نمی‌باشد.
    • آیة الله سیستانی: حتی اگر غیر محرم آن را در غیر حرم شکار کرده باشد.
    • آیة الله مکارم: خواه قبل از احرام خودش شکار کرده باشد یا نه
    .
مسئله:۳۰۵

امام خمینی(ره): نشان دادن شکار به شکارچی حرام است و همین طور اعانت او به هر نحوی حرام است.

مسئله:م۳۰۶

امام خمینی(ره): اگر مُحرمی صید را ذبح کند در حکم میته خواهد بود بنا بر مشهور و به احتیاط واجب هم درباره مُحرم و هم مُحِل[م۳۰۶ ۱]

مراجع دیگر:
    • آیة الله تبریزی، آیة الله خویی: صیدی را که محرم ذبح کرده بر محرم و محل حرام است.
    • آیة الله سبحانی: به ذیل مسئله قبلی مراجعه شود.
    • آیة الله سیستانی: اگر محرم در بیرون حرم صید را با شکار کردن یا پس از آن کشته باشد، بنا بر احتیاط خوردن آن گوشت بر مُحلّ نیز حرام است و همچنین حرام است بر مُحل صیدی که آن را محل یا محرم در حرم شکار یا ذبح کرده باشد.
    • آیة الله صافی، آیة الله گلپایگانی: اگر محرم صیدی را شکار کند و یا آن را ذبح کند میته خواهد بود، پس بر محرم و غیر محرم حرام است خوردن آن، بلکه نماز خواندن در پوست آن نیز جایز نیست.
    • آیة الله فاضل: اگر محرمی صید را ذبح کند، از نظر خوردن در حکم میته خواهد بود، در صورتی که ذبح یعنی بریدن رگ‌های چهارگانه، به دست محرم باشد اما چنانچه با پرتاب تیر صید کرده باشد، به احتیاط واجب در حکم میته است. بدون فرق بین آنکه محرم از آن استفاده نماید یا مُحل.
مسئله:۳۰۷

امام خمینی(ره): شکار دریایی مانع ندارد و آن حیوانی است که تخم و جوجه، هر دو را در دریا کند[م۳۰۷ ۱]

مراجع دیگر:
    • آیات عظام تبریزی، سیستانی، گلپایگانی: حیوان دریایی آن است که فقط در آب زندگی کند.
    • آیة الله زنجانی، آیة الله نوری: و در آن هم زندگی کند.
    • آیة الله سبحانی: مقصود از آن حیوانی است که زیر آب زندگی می‌کند بنابراین پرندگان دریایی که گاهی در آب و گاهی در خشکی زندگی می‌کنند از گروه حیوانات دریایی به شمار نمی‌آیند.
    • آیة الله فاضل: زندگی او در دریا باشد به نظر عرف.
    • آیة الله مکارم: و زندگی در دریا کند بنا
    بر احتیاط واجب.
مسئله:۳۰۸

امام خمینی(ره): ذبح و خوردن حیوانات اهلی، مثل مرغ خانگی و گاو و گوسفند و شتر مانع ندارد.

مسئله: ۳۰۹

امام خمینی(ره): پرندگان،[م۳۰۹ ۱] جزو شکار صحرایی می‌باشند و ملخ نیز در حکم شکار صحرایی است[م۳۰۹ ۲]

مراجع دیگر:
  1. آیة الله سبحانی: پرندگان وحشی.
  2. آیة الله سبحانی: محرم نباید به قصد کشتن پا روی ملخ بگذارد و در راه رفتن مواظب باشد حتی الامکان پا روی آنها نگذارد مگر اینکه (به واسطهی زیاد بودن ملخ در سطح شهر) این کار موجب اختلال در حرکت شود و حرجی گردد، در این صورت کفاره ندارد ولی اگر بی‌مبالاتی و سهلانگاری نمود برای کشتن به تعداد انگشتان دست مقداری آرد گندم و اگر زیاد بود یک گوسفند کفاره بدهد.
مسئله ۳۱۰

امام خمینی(ره): احتیاط واجب آن است که زنبور را نکشد، اگر قصد اذیت او را نداشته باشد[م۳۱۰ ۱]

مراجع دیگر:
    • آیة الله بهجت، آیة الله زنجانی: در این صورت نباید بکشد.
    • آیة الله تبریزی، آیة الله خویی: کشتن عمدی زنبور مقداری طعام کفاره دارد و در صورتی که کشتن به جهت دفع اذیت باشد کفاره ندارد.
    • آیة الله سبحانی: کشتن زنبوری که احتمال دارد به انسان آسیب برساند اشکال ندارد و در غیر این صورت حرام است و در هر حال (چه قصد اذیت داشته یا نداشته) کفاره دارد و کفاره آن دادن مقداری آرد گندم به فقیر است؛ ولی کشتن حیواناتی مانند مار و مورچه و موش و رتیل و عنکبوت و انواع سوسک‌ها و جیرجیرک‌ها و امثال اینها از محرمات احرام حساب نمی‌شود. لیکن اگر محرم از ناحیه آنها اذیتی نمی‌شود نباید آنها را بکشد و یا به آنها اذیت برساند و چنانچه این کار را انجام داد استغفار کند.
    • آیة الله سیستانی: نظر ایشان در مسئله ۳۱۳ خواهد آمد.
    • آیة الله صافی، آیة الله گلپایگانی: متعرض حکم مسئله نشده‌اند.
    • آیة الله فاضل: زنبور عسل باشد یا زنبورهای
    دیگر.
مسئله: ۳۱۱

امام خمینی(ره): نگاه داشتن صید حرام است، اگرچه خودش مالک آن باشد[م۳۱۱ ۱]

مراجع دیگر:
    • آیة الله سبحانی، آیة الله سیستانی: چه خودش آن را شکار کرده باشد، پیش از احرام یا بعد از آن، و چه دیگری شکار کرده باشد و چه شکار در حرم صورت گرفته باشد، چه در بیرون آن، اگر با خود همراه داشته باشد.
    • آیة الله صافی، آیة الله گلپایگانی: اگر صید را با خود آورده باشد وقتی محرم شد از ملک او بیرون می‌رود و باید آن را رها کند.
    • آیة الله فاضل: اگر قبل از احرام با خود آورده باشد باید آن را رها کند و با خود نگاه ندارد.
مسئله:۳۱۲

امام خمینی(ره): اگر پرنده‌ای که نزد اوست «پر» در نیاورده یا پر او را چیده‌اند، واجب است[م۳۱۲ ۱] آن را حفظ کند تا پر درآورد و آن را رها کند، بلکه بعید نیست که واجب باشد[م۳۱۲ ۲] حفظ بچه صید را؛ مثل آهو بره، تا بزرگ شود و رها کند آن را.

مراجع دیگر:
  1. آیة الله بهجت: در موردی که دلیل خاص نباشد واجب نیست. آیة الله خویی، آیة الله گلپایگانی: متعرض این مسئله نشده‌اند.
  2. آیة الله تبریزی، آیة الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب.
مسئله: ۳۱۳

امام خمینی(ره): هر شکاری که حرام است، جوجه و تخم آن نیز حرام است[م۳۱۳ ۱] بدان که در شکار احکام بسیاری است و چون محلِ حاجتِ چندان نیست، از بیان آنها خودداری شد[م۳۱۳ ۲]

مراجع دیگر:
  1. آیة الله سیستانی: بعید نیست حرمت برداشتن، شکستن و خوردنِ تخم آنها بر محرم، و به احتیاط واجب نباید دیگری را در این امر کمک کند.
  2. آیة الله سیستانی: همان‌گونه که شکار حیوانات صحرایی حرام است، کشتن همه حیوانات حرام است به جز: الف) حیوانات اهلی هرچند وحشی شده باشند. ب) مرغی که قادر بر پرواز نیست مانند مرغ خانگی. ج) آنچه که مُحرِم از آن بر خود می‌ترسد یا قصد جان او را داشته باشد از درندگان و مارها و غیر آنها پس کشتن اینها بر محرم جایز است. د) پرندگان شکاری اگر کبوتران حرم را اذیت کنند. ه‍ ) مار بد و عقرب و موش و همچنین تیراندازی و سنگ انداختن به کلاغ و لاشخور جایز است.