مسجد شجره (مدینه)

مسجد شجره

مسجد شجره
اطلاعات اوليه
کاربری مسجد، میقات
مکان عربستان - مدینه
نام‌های دیگر ذوالحلیفه، مسجد میقات
مشخصات
وضعیت فعال

معرفی

مسجد شجره، از مساجد بزرگ[۱] معروف در نزدیکی مدینه است.[۲] این مسجد غیر از مسجد شجره‌ای که در شهر مکه قرار دارد.[۲]

پیامبر اسلام در این مکان برای حج و عمره از این مکان احرام می‌بست.[۱] امام علی(ع) در این مکان آيات برائت را از ابوبكر گرفت و در مكه بر مشركان ابلاغ کرد.[۳]

این مسجد بازسازی‌های مختلفی داشته که آخرين بازسازی آن توسط ملک فهد پادشاه سعودی عربستان صورت گرفت. منطقه بسيار وسيعي حدود نود هزار متر مربع به مسجد و امکانات جانبي مانند پارکينگ اختصاص يافت و مساحت خود مسجد حدود بیست و شش هزار متر مربع است. این مسجد را يکي از زيباترين معماري‌ها در ميان مساجد بازسازي شده مدينه منوره دانسته‌اند.[۴]

امروزه این مسجد به فاصله حدود سه کیلومتری شهر مدینه در مجاورت بزرگراه مدینه به مکه واقع شده است.[۵]

نام‌ها

منابع نام‌های مختلفی برای این مکان ذکر کرده‌اند:

  • مسجد شجره: در این مکان درختی وجود داشته که پیامبر زیر سایه آن درخت استراحت کرده، نماز می‌خواند و احرام می‌بست. پس از آنکه در این مکان مسجدی بنا شد.[۶] نام آن‌را به جهت این درخت مسجد شجره (درخت) نامیدند.[۷]
  • ذو الحليفة: «حلیفه» نام آبی بوده که در آنجا قرار داشته است.[۸]
  • مسجد ميقات: این مکان، یکی از میقات‌ها بود که حاجیان در آنجا احرام می‌بستند و به همین جهت به مسجد میقات شهرت یافت..[۸]
  • «أبيار علی» یا «آبارعلی»: گفتارهای مختلفی در علت این نام‌گذاری نقل شده که برخی آن‌را به امام علی(ع) برگشت داده و برخی به افراد دیگری با این نام برگشت داده‌اند[۹]

میقات حج

مسجد شجره، ميقات عمره تمتّع و عمره مفرده براى مردم مدينه و كسانى است كه از مدينه به مكّه مى‌روند.[۱۰] روایات بر این نکته دلالت دارند که باید در خود میقات،‌ احرام بست و یکی از این میقات‌ها، مسجد شجره است.[۱۱] پیامبر اسلام نیز وقتی برای اقامه حج عازم مکه بود، از این مکان که بعدها مسجد شجره خوانده شد، احرام بسته و عازم حج می‌شد.[۶]

در اینکه احرام در خود مسجد شجره کفایت می‌کند، مورد قبول فقیهان شیعه است.[۱۲] البته اختلاف‌هایی در اینکه در خارج از این مسجد نیز می توان احرام بست وجود دارد.[۱۳]

نگارخانه

پانویس

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب نویسنده : أيوب صبري باشا    جلد : 4  صفحه : 811
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ آثار اسلامي مکّه و مدينه نویسنده : جعفريان، رسول    جلد : 1  صفحه : 118
  3. دانشنامه کلام اسلامی نویسنده : جمعی از محققین    جلد : 1  صفحه : 77
  4. آثار اسلامي مکّه و مدينه نویسنده : جعفريان، رسول    جلد : 1  صفحه : 277
  5. علیپور، «مسجد شجره در آستانه مناسک حج» خبرگزاری فارس
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۵.
  7. تاريخ مكه المشرفه والمسجد الحرام والمدينه الشريفه والقبر الشريف نویسنده : ابن الضياء    جلد : 1  صفحه : 311
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه،۱۳۸۱ش، ص۴۰۹.
  9. «قصة الميقات ومحطة انطلاق المعتمرين»، سایت عکاظ.
  10. فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي    جلد : 3  صفحه : 712
  11. لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ ذَا الْحُلَيْفَةِ وَ هُوَ مَسْجِدُ الشَّجَرَةِ
  12. تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة - الحج، ج‌3، ص: 204‌
  13. مکارم شیرازی، «میقات ذو الحلیفة و مسجد شجرة»

منابع

  • جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۸۷ش.
  • صبري باشا، ایوب، موسوعة مرآة الحرمين الشريفين و جزيرة العرب، ترجمه: ماجده معروف، حسين مجيب المصری، عبدالغزيز عوض، قاهره، دارالآفاق العربية، ٢٠٠٤م.
  • ‌قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، قم، الهادی، ۱۳۸۱ش.
  • مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى، فرهنگ فقه فارسی،‌ زير نظر محمود هاشمى شاهرودى. قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، ۱۳۸۷ش