قبر حبیب بن مظاهر اسدی‏، در سمت غربی رواق جنوبی حرم امام حسین(ع)، در کربلا، در کشور عراق قرار دارد.

اطلاعات اوليه
کاربری زیارتگاه
مکان سمت غربی رواق جنوبی حرم امام حسین(ع)
اربعین حسینی
مفاهیم
اربعین
کتاب‌شناسی اربعین
تحقیق درباره اول اربعینلؤلؤ و مرجانمدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعینپیاده‌روی اربعین تأملات جامعه‌شناختیپیاده‌روی اربعین
آیین‌ها
پیاده‌روی اربعینزیارت اربعینهوسه‌خوانی
نخستین زائران
جابر بن عبدالله انصاریعطیه کوفی
مقاله‌های وابسته
موکبمسیرهای پیاده‌روی اربعینراهنمای اربعینپیاده‌روی جاماندگان اربعین

حبیب بن مظاهر از قبیله بنی‌اسد، از شهدای والامقام و جلیل‌‏القدر واقعه عاشورا است. برخی او را از صحابه پیامبر(ص) و برخی دیگر او را تابعی و از اصحاب امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) دانسته‌اند.

معرفی اجمالی حبیب

حبیب بن مَظاهِر اسدی، از قبیله بنی‌اسد، از شهدای والامقام و جلیل‌‏القدر واقعه عاشورا می‏‌باشد. ابن‏‌حجر عسقلانی، حبیب بن مظاهر را در شمار کسانی بر شمرده است که پیامبر اکرم(ص) را درک کرده‌‏اند.[۱] اما شیخ طوسی او را تابعی و از اصحاب امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) دانسته است.[۲]

اعلام وفاداری از امام حسین

حبیب بن مظاهر و جمعی از بزرگان شیعیان کوفه، پس از مرگ معاویه، برای امام حسین(ع) نامه نوشتند و آن حضرت را برای قیام بر ضد امویان، به کوفه دعوت کردند.[۳] پس از ورود مسلم بن عقیل به کوفه، حبیب بن مظاهر به همراه دیگر رهبران شیعیان کوفه، جلسه‌‏ای در منزل سلیمان بن صرد خزاعی برگزار کردند و در پاسخ به نامه امام حسین(ع) که در برابر حاضران قرائت شد، سخنان شورانگیزی ایراد کردند و حمایت خود را تا آخرین نفس از امام(ع)، اعلام داشتند.[۴]

پس از اینکه عبیدالله بن زیاد به کوفه وارد شد و شروع به تهدید مردم کرد و مردم کوفه از یاری مسلم بن عقیل دست کشیدند و از گرد او پراکنده شدند، خاندان حبیب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه، آن دو را پنهان کردند؛ تا اینکه مخفیانه از شهر گریختند و در روز ششم محرم در کربلا به امام حسین(ع) پیوستند.

حضور حبیب در کربلا

در کربلا، حبیب بن مظاهر و دیگر یاران امام حسین(ع)، از پذیرفتن امان‏‌نامه دشمن خودداری کردند و استدلالشان این بود که اگر حسین(ع) کشته شود، ما عذری نزد پیامبر نخواهیم داشت.[۵]

امام حسین(ع) در روز عاشورا، حبیب بن مظاهر را فرمانده جناح چپ سپاه خود قرار داد.[۶]

حبیب بعد از نماز ظهر که بیشتر اصحاب امام(ع) به شهادت رسیده بودند، به میدان جنگ شتافت، بین حبیب و سپاه دشمن، مبارزه سختی درگرفت و حبیب جمعی از ایشان را کشت. سرانجام بدیل بن صریم عَقَفانی، با حمله‌‏ای او را مجروح ساخت و شخص دیگری از بنی‌‏تمیم، نیزه بر او زد که به زمین افتاد. خواست برخیزد که در نهایت، حصین بن تمیم، سر از بدن حبیب جدا کرد و او به دیگر شهیدان پیوست.

سرانجام قاتل حبیب در کوفه، به دست قاسم، پسر وی به قتل رسید. با شهادت حبیب، چهره امام درهم شکسته شد. سپس او را ستود و در حقش دعا کرد و فرمود: «خود و یاران حامی خود را به حساب خدا می‏‌گذارم». [۷]

محل قبر

نام حبیب بن مظاهر، در دو زیارت رجبیه و ناحیه مقدسه آمده است‏[۸] و قبر وی‌ اندکی با فاصله از محل دفن شهدای کربلا، در سمت غربی رواق جنوبی حرم امام حسین(ع) قرار دارد و دارای ضریح مستقل است.

پانویس

  1. الاصابة فی تمییز الصحابة، ج3، ص30.
  2. رجال الطوسی، ص60، 93 و 100.
  3. الفتوح، ج5، ص28؛ الارشاد، ج2، ص37.
  4. الفتوح، ج5، ص34.
  5. اختیار معرفة الرجال، ص79.
  6. تاریخ الطبری، ج5، ص422؛ الارشاد، ج2، ص95.
  7. ر. ک: تاریخ طبری، ج5، ص440.
  8. معجم رجال الحدیث، ج5، ص203.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم. بخش «قبر حبیب بن مظاهر اسدی»، ج1، ص191-194. است.


  • الاصابة في تمييز الصحابة: احمد بن علي (ابن حجر العسقلاني)، تحقيق: عبدالله بن عبدالمحسن التركي، (لا. م)، مركز هجر للبحوث والدراسات العربية والاسلامية، (لا. ت).
  • الرجال: الشيخ الطوسي، تحقيق: جواد القيومي الاصفهاني، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١٣٧٣ه. ش.
  • الفتوح: احمد بن اعثم الكوفي (ابن اعثم)، تحقيق: علي شيري، بيروت، دار الاضواء، ط ١، ١۴١١ه. ق - ١٩٩١م.
  • الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد: محمد بن محمد بن نعمان (الشيخ المفيد)، تحقيق: مؤسسة آل البيت(عليهم السلام) لاحياء التراث، ط ٢، بيروت، دار المفيد، ١۴١۴ه. ق - ١٩٩٣م.
  • اختيار معرفة الرجال (رجال الكشّي): ابوجعفر محمد بن حسن (الشيخ الطوسي)، تحقيق: جواد القيومي الاصفهاني، ط ١، قم، مؤسسة النشر الإسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١۴٢٧ه. ق.
  • تاريخ الطبري: محمد بن جرير الطبري، ط ١، بيروت، دار الكتب العلميه، ١۴٠٨ه. ق - ١٩٨٨م.
  • معجم رجال الحديث وتفصيل طبقات الرواة: السيد ابوالقاسم الموسوي الخوئي، (لا م)، (لا ن)، ط ۵، ١۴١٣ه. ق - ١٩٩٢م.