ستون توبه

ستون توبه یا ستون ابولبابه يکی از ستون‌های‌ مسجدالنبی و محل توبه ابولبابه انصاری از اصحاب پیامبر(ص)‌، در جنگ بنی‌قریظه است. ابولبابه در حالی که به دلیل همکاری با یهودیان بنی‌قریظه احساس گناه می‌کرد، به مسجدالنبی رفت و خود را به این ستون بست تا توبه وی پذیرفته شد. نماز خواندن در کنار این ستون مستحب دانسته شده است.

ستون توبه

نمایی از ستون توبه که سمت چپ آن ستون سریر دیده می‌شود.
اطلاعات اوليه
بنيانگذار	پیامبر(ص)
مکان	مسجدالنبی
نام‌های دیگر	ستون ابولبابه
وقایع مرتبط	ابولبابه برای توبه خود را به این ستون بست تا زمانی‌که توبه وی پذیرفته شد.
مشخصات
وضعیت	چهارمين ستون از سوی منبر، دومين ستون از سوی قبر پيامبر و سومين ستون درون روضة النبی از سوی قبله

مکان

ستون توبه در مسجد النبی و در محدوده روضة‌النبی قرار دارد و فاصله آن تا قبر پیامبر دو ستون است. این ستون چهارمين ستون از سمت منبر پیامبر و سومين ستون از سمت قبله است. ستون قرعه در سمت غربی آن قرار دارد و درِ خانه پیامبر که به درون مسجد باز می‌شود، برابر اين ستون واقع است. به همین دلیل به آن باب التوبه می‌گویند.

توبه ابولبابه

نوشتار(های) وابسته: ابولبابه انصاری

بر پايه گزارش مشهور، پس از پيمان‌شکنی یهودیان بنی قریضه در غزوه احزاب و اقدام ايشان بر ضد پيامبر، قلعه‌های آنها محاصره شد. یهودیان از پیامبر خواستند تا ابولبابه، هم‌پيمان اوسی ايشان را برای مشورت نزد آنها بفرستد.

هنگامی که ابولبابه نزد يهوديان رسيد، در پاسخ آن‌ها درباره تسليم شدنشان به پيامبر، با دست به گلوی خود اشاره كرده و به آنان فهماند که در صورت تسليم شدن، کشته خواهند شد. بر اساس آنچه خود ابولبابه گفته، وی هنوز گامی برنداشته بود كه احساس خيانت به خداوند و پيامبر وجودش را فراگرفت و برای رهایی از عذاب وجدان به مسجدالنبی رفت و خود را با طناب به ستونی بست و سوگند خورد اجازه ندهد جز پيامبر كسی او را از آن ستون باز کند.

پس از شش، هفت يا 20 شبانه روز ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَخُونُوا اللهَ و الرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُم وَأَنتُم تَعلَمُونَ﴾ (انفال/8، 27) نازل و توبه او پذيرفته شد.

نماز نافله پیامبر کنار ستون

بنا بر روايتی، پيامبر بيشترين نمازهای نافله خود را كنار ستون توبه می‌خواند. ذکر شده پیامبر، بعد از نماز صبح كنار این ستون می‌نشست و فقیران و ناتوانان، دور او می‌نشستند و او تا طلوع آفتاب با آنها گفتگو می‌کرد و آياتی را كه در آن شب بر او نازل شده بود، برای آنها تلاوت می‏‌كرد. همچنین در منابع آمده، رسول خدا گاهی کنار ستون توبه اعتکاف می‌کرد و فرش يا تختش را پشت ستون توبه می‌گذاشت.

استحباب نماز کنار ستون

بر پايه روايات، مستحب است زائر مدينه چهارشنبه تا جمعه در اين شهر اقامت کند و روزه بگيرد و روز چهارشنبه نمازش را نزد ستون توبه به‌جا آورد .همچنين خواندن نماز، عبادت و دعا و تبرک جستن نزد اين ستون مستحب است.

نگارخانه

• 

  نقشه مسجد‌النبی که در آن شماره ۳، محل قرار گرفتن ستون توبه را نشان می‌دهد.

• 

  نمایی از ستون توبه از طرف منبر پیامبر (ستون توبه چهارمین ستون بعد از منبر پبامبر است).

• 

  نمایی از ستون توبه از طرف خانه و قبر پیامبر به سوی منبر وی

• 

  نوشته‌ای که بالای ستون توبه نقش شده است: «هذه اسطوانة ابی‌لبابة و تعرف بالتوبة»

منابع

• اخبار المدينه ،ابن زباله (م.۱۹۹ق.)، به کوشش صلاح عبدالعزيز السعودي، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۴ق؛

• اسباب النزول، الواحدي (م.۴۶۸ق.)، قاهره، الحلبي و شرکاه، ‌۱۳۸۸ق؛

• امتاع الاسماع، المقريزي‏ (م.۸۴۵ق.)، به کوشش محمد عبدالحميد، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۲۰ق؛

• البدايه و النهايه، ابن كثير‏ (م.۷۷۴ق.)، به کوشش علي شيري، بيروت، دار احياء التراث العربي، ۱۴۰۸ق؛

• تاريخ و آثار اسلامي مکه مکرمه و مدينه منوره، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۷۲ش؛

• السرائر، ابن ادريس (م.۵۹۸ق.)، قم، نشر اسلامي، ۱۴۱۰ق؛

• السيره النبويه، ابن هشام (م.۲۱۳/۲۱۸ق.)‏، به كوشش السقاء و ديگران، بيروت، دار المعرفه‏؛

• الطبقات الكبري، ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، بيروت، دار صادر؛

• عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.

• الکافي، الکليني (م.۳۲۹ق.)، به کوشش علي اکبر غفاري، تهران، دار الکتب الاسلاميه، ۱۳۶۷ش؛

• الکشاف، زمخشري (م.۵۳۸ق.)، بيروت، دار الکتاب العربي، ‌۱۴۰۷ق؛

• مجمع البيان، الطبرسي (م.۵۴۸ق.)، بيروت، دار المعرفه، ۱۴۰۶ق؛

• المزار الکبير، محمد بن المشهدي (م.۶۱۰ق.)، به کوشش القيومي، تهران، نشر اسلامي، ۱۴۱۹ق؛

• المغازي، الواقدي (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بيروت، اعلمي، ۱۴۰۹ق؛

• من لا يحضره الفقيه، الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش علي اکبر غفاري، قم، نشر اسلامي؛

• موسوعه مکه المکرمه و المدينه المنوره، احمد زکي يماني، مصر، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۸ق؛

• النهايه، الطوسي (م.۴۶۰ق.)، بيروت، دار الکتاب العربي، ۱۴۰۰ق؛

• وفاء الوفاء، السمهودي (م.۹۱۱ق.)‏، بيروت، دار الكتب العلميه، ۲۰۰۶م.