ستون سریر
ستون سریر از ستون‌های مسجدالنبی که محل اعتکاف پیامبر(ص) بوده است. این ستون در زمان بازسازی مسجدالنبی توسط بیبرس مملوکی به عنوان ستون‌های ضریح استفاده شد و از آن زمان از دسترس زائران خارج گردید. بنا بر روایاتی، تبرک جستن به این ستون مستحب است.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| مکان | مسجدالنبی |
| نام‌های دیگر | ستون اعتکاف |
| وقایع مرتبط | پیامبر(ص) به هنگام اعتکاف، بستر خود را کنار این ستون پهن می‌کرد. |
| مشخصات | |
| وضعیت | ستون سرير در سوی شرقی ستون توبه قرار دارد و نخستين ستون از سوي قبله و پيوسته به ديواره غربي حجره پيامبر است. این ستون از زمان بیبرس از دسترس زائران خارج شد. |
مکان
ستون سرير در مسجدالنبی، در محدوده روضة‌النبی، سمت شرقی ستون توبه قرار دارد[۱] و نخستين ستون از سوی قبله و متصل به ديواره غربی حجره پيامبر است.[۲]
محل اعتکاف پیامبر
ناميده شدن ستون سریر (تخت) به این نام از آن رو است که پيامبر در روزهای اعتكاف، تختخواب يا بستر خود را كه از برگ و چوب نخل يا حصير[۳] بود، كنار آن جای‌می‌داد و به اعتکاف می‌پرداخت و هنگام استراحت بر آن میآرميد.[۴]
ستون سریر همان ستون توبه است؟!
تاريخ‌نگاران محلی مدينه، همچون ابن زباله و ابن نجار و مطري، به معرفي ستون سریر نپرداخته‌اند. آنها تنها اشاره کرده‌اند که در روزهای اعتکاف ماه رمضان، تخت رسول خدا ميان ستون توبه و قنديلی که نزديک قبر پیامبر قرار دارد[۵] يا نزد ستون توبه[۶] يا پشت آن از سمت شرق قرار می‌گرفت.[۷] از اين رو، برخي ستون سرير را همان ستون توبه دانسته‌اند.[۸]
اما درست آن است که تخت رسول خدا گاه کنار ستون توبه و گاه کنار ستون سرير بوده است.[۹] ايوب صبری پاشا و احمد بن عبدالحميد بر اين باورند که تا پيش از توسعه مسجدالنبی که پس از غزوه خيبر انجام شد، اعتکاف پيامبر کنار ستون توبه صورت می‌پذيرفت و سپس به کنار ستون سرير منتقل شد.[۱۰]
دسترسی نداشتن زائران به ستون
پس از قرار گرفتن نيمی از ستون سریر درون ضریح[۱۱] در بازسازی مسجدالنبی در دوران ملک ظاهر بِيْبَرَس (حک: ۸۲۵ـ۸۴۲ق) از مماليک مصر،[۱۲] امکان تبرک جستن زائران به آن وجود ندارد.
فضیلت
بر روی ستون سریر عبارت «هذه اسطوانة السرير» نوشته شده[۱۳] و بر پايه پاره‌ای روايات، تبرک به آن مستحب است.[۱۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 184؛ المعالم الاثيره، ص۴۰.
- ↑ تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۳.
- ↑ اخبار المدينه، ص۱۰۳؛ التعريف بما آنست الهجره، ص۹۱؛ الدره الثمينه، ص۲۹۸.
- ↑ المسجد النبوی عبر التاريخ، ص۵۳؛ موسوعة مکة المکرمة، ج۲، ص۴۳۰.
- ↑ اخبار المدينه، ص۱۰۳.
- ↑ الدره الثمينه، ص۲۹۸.
- ↑ التعريف بما آنست الهجره، ص۹۱.
- ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 71
- ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 72؛ موسوعة مکة المکرمة، ج۲، ص۴۳۰.
- ↑ مرآه الحرمين، ج۳، ص۲۳۵- ۲۳۶؛ عمده الاخبار، ص ۹۹-۱۰۰.
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 184
- ↑ وفاءالوفا، ج1، ص 268
- ↑ مرآه الحرمين، ج۳، ص۲۳۵-۲۳۶.
- ↑ الغدير، ج۵، ص۱۲۴.
منابع
- اخبار المدينه، ابن زباله (م.۱۹۹ق.)، به کوشش صلاح عبدالعزيز، السعودي، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۴ق؛
- تاريخ و آثار اسلامي مکه مکرمه و مدينه منوره، اصغر قائدان، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش؛
- التعريف بما آنست الهجره من معالم دار الهجره، محمد المطري (م.۷۴۱ق.)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدينه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛
- عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
- الدره الثمينه في اخبار المدينه، محمد بن محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش صلاح الدين، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۷ق؛
- عمده الاخبار في مدينه المختار، احمد بن عبدالحميد، به کوشش محمد الطيب، المدينه، المکتبه العلميه؛
- الغدير، الاميني (م.۱۳۹۲ق.)، بيروت، دار الکتاب العربي، ۱۳۸۷ق؛
- المسجد النبوي عبر التاريخ، محمد السيد الوکيل، دار المجتمع، جده، ۱۴۰۹ق؛
- المعالم الاثيره، محمد محمد حسن شراب، ترجمه: حميد رضا شيخي، مشعر، ۱۳۸۳ش؛
- موسوعه مرآه الحرمين الشريفين، ايوب صبري پاشا (م.۱۲۹۰ق.)، ترجمه: محمد عرب، قاهره، دار الآفاق العربيه، ۱۴۲۴ق؛
- موسوعه مکه المکرمه و المدينه المنوره، احمد زکي يماني، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛
- وفاء الوفاء، السمهودي (م.۹۱۱ق.)، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۴ق.