مساجد تاریخی شهر پیامبر (کتاب)
مساجد تاریخی شهر پیامبر ترجمه فارسی کتاب المساجد الأثریة فی المدینة المنورة، نوشته محمد الیاس عبدالغنی است. این کتاب توسط حسین طه‌نیا ترجمه شده است که به بررسی تاریخچه، معماری و جایگاه مساجد کهن مدینه می‌پردازد.
 | |
| پدید آورندگان | |
|---|---|
| نویسنده | محمد الیاس عبدالغنی |
| برگرداننده | حسین طه نیا |
| محتوا | |
| موضوع | معرفی مسجد‌ها و آثار پیرامونی مذهبی و تاریخی مدینه |
| زبان | فارسی |
| نشر | |
| تعداد جلد | 1 |
| تعداد صفحات | 371 |
| قطع | وزیری |
| ناشر | نشر مشعر |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | 1402 شمسی |
| ترجمه به | فارسی |
| شمارگان | 500 نسخه |
در این کتاب با استناد به منابع تاریخی، روایی و مطالعات میدانی، ۳۲ مسجد معروف مدینه، از جمله مسجد قبا و مسجدهای فتح معرفی شده‌اند.
معرفی
مساجد تاریخی شهر پیامبر، عنوان ترجمه فارسی کتاب المساجد الأثریة فی المدینة المنورة نوشته محمد الیاس عبدالغنی است. حسین طه‌نیا آن را ترجمه کرده و توسط گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۴۰۲ش چاپ و منتشر شد.[۱]
این کتاب به بررسی تاریخچه، معماری و جایگاه مساجد مهم و کهن شهر مدینه می‌پردازد. تمرکز اصلی اثر بر بناهای مذهبی است که پیامبر(ص) در آنها نماز خوانده و یا در طول تاریخ، نقش محوری در حیات اجتماعی و دینی این شهر ایفا کرده است.[۲]
اهمیت کتاب
در کتاب مساجد تاریخی شهر پیامبر به توضیح و تعیین رخدادهای تاریخی این مساجد پرداخته شده است. شناخت این اماکن به فهم برخی آیات قرآنی و احادیث نبوی کمک می‌کند. این مساجد، برخی اماکن مقدس را در بر گرفته‌اند که پیامبر(ص) در آنها نماز خوانده، دعا کرده یا برای جهاد و بیان نکته‌ای، در آنها توقف کرده است.[۳]
محتوا و فهرست کتاب
مؤلف با استناد به منابع تاریخی و روایی، اطلاعاتی مستند درباره مساجد شهر مدینه ارائه کرده است. در این کتاب نام مساجد، سبب نامگذاری، اماکن اطراف و حوادث تاریخی مرتبط با هر مسجد توضیح داده شده است.[۴]
ساختار محتوایی:
- تاریخچه و پیشینه: شرح چگونگی تأسیس مساجد مدینه، علت بنیان‌گذاری و رویدادهای تاریخی مرتبط با آن مسجد
- ویژگی‌های معماری: سبک معماری، مصالح ساختمانی، تغییرات و بازسازی‌ها در طول تاریخ
- موقعیت جغرافیایی: موقعیت کنونی و تاریخی مساجد در نقشه شهر مدینه
- آثار و یادگارها: اشاره به عناصر شاخص و با اهمیت داخل یا مجاور مسجد[۲]
مهمترین مساجد
32 مسجد در این کتاب بررسی معرفی شده است، از جمله مهمترین مساجد:
- مسجد قبا: نخستین مسجد در اسلام
- مساجد السبعه یا مساجد هفت‌گانه: گروهی از مساجد کوچک در نزدیکی کوه سلع که با رویداد غزوه خندق مرتبط هستند.
- مسجد فتح: اصلی‌ترین مسجد در میان مساجد السبعه.
- مسجد ذوقبلتین: که به دلیل تغییر قبله در میانه نماز، نزد مسلمانان اهمیت تاریخی دارد.[۵]
سبک نگارش
کتاب از پژوهش‌های، علمی-تاریخی است و در آن از اغراق در توصیف‌ها و بیان فضایل غیرمستند پرهیز شده است. به باور نویسنده این اثر تصویری قابل اطمینان از مساجد و تاریخ آنها برای پژوهشگران، زائران و علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن اسلامی ارائه کرده است.[۲] مؤلف در تحقیق کتاب علاوه بر متون کتابخانه‌ای، به مطالعه میدانی نیز پرداخته است.[۷]
در این کتاب ضمن استفاده از آیات و احادیث، نقشه‌ها و تصاویرهای مرتبط به مساجد نیز ارائه شده است. همچنین در مواردی، از پاورقی‌های توضیحی درباره افراد یا کلمات سخت استفاده شده است.[۲]
جستار وابسته
پانویس
منابع
- آیینه آثار، اباذر نصر اصفهانی، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت. 1402ش.
- مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص).
- وبگاه رسمی پژوهشکده حج و زیارت.