سیدمحمدتقی آل‌احمد طالقانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۲۸۰ش |
| زادگاه | تهران |
| محل زندگی | تهران، مدینه |
| تاریخ وفات | ۱۳۳۲ش |
| محل دفن | قبرستان بقیع |
| شهر وفات | مدینه |
| خویشاوندان سرشناس | جلال آل احمد (برادر)، آقابزرگ تهرانی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید هادی طالقانی، آیت الله العظمی بروجردی، شیخ مرتضی طالقانی، سید ابوالحسن اصفهانی |
| اجازه روایت از | آقابزرگ تهرانی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | نماینده آیت الله العظمی بروجردی در میان شیعیان نخاوله مدینه، تلاش برای بازسازی قبور ائمه و قبرستان بقیع |
سید محمد تقی آل احمد طالقانی (۱۲۸۰ - ۱۳۳۲ش) نماینده آیت الله العظمی بروجردی در میان شیعیان نخاوله مدینه. وی برادر جلال آل احمد نویسنده مشهور ایرانی است. در دوران حضور در مدینه، وی تلاش زیادی برای بازسازی قبور ائمه و قبرستان بقیع کرد؛ اما توفیق چندانی نیافت.
زندگی‌نامه
سید محمد تقی آل احمد طالقانی به سال ۱۲۸۰ ش.[۱] در خانواده‌ای روحانی در محله نصرالدین تهران چشم به جهان گشود. وی فرزند ارشد سید احمد حسینی طالقانی، روحانی محبوب و خوشنام پایتخت، امام جماعت مساجد پاچنار و لباسچی، و برادر جلال آل احمد نویسنده مشهور است.[۲] مادرش امینه بیگم اسلامبول‌چی، خواهرزاده آقا بزرگ تهرانی، صاحب کتاب الذریعه بود.[۳] سید محمد تقی در روزگار نوجوانی برای فراگیری علوم دینی به مدرسه مروی تهران رفت و علوم مقدماتی را نزد سید هادی طالقانی که استاد پدرش نیز بود، فراگرفت.[۴] سپس به حوزه علمیه قم رهسپار شد و در همین سال‌ها، با دختر آیت الله محمد تقی آملی (م.۱۳۹۱ق.) استاد فقه و اخلاق ازدواج کرد. پس از مدتی کوتاه، برای بهره‌گیری از استادان نجف به ویژه آیت الله بروجردی، به آن دیار راهی شد[۵] و از استادانی چون شیخ مرتضی طالقانی[۶] و سید ابوالحسن اصفهانی بهره برد. وی در سال ۱۳۱۶ش. از دایی مادرش، آقا بزرگ تهرانی، اجازه نقل روایت گرفت.[۷]
نمایندگی شیعیان نخاوله
آیت الله بروجردی به چند تن با راهبری سید محمد تقی آل احمد، مأموریت داد تا فردی را از میان خود برای نمایندگی میان شیعیان نخاوله مدینه برگزینند. آل احمد با علم به احتمال شهادت در این راه، خود، این مأموریت را پذیرفت[۸] و در حدود سال ۱۳۳۰ش. وارد شهر مدینه شد.[۹] برادر او، شمس آل احمد، وی را نماینده آیات عظام اصفهانی و بروجردی در مدینه دانسته است.[۱۰] به پشتوانه همین سخن، یکی از تاریخ‌پژوهان نیز چنین گفته است.[۱۱] با توجه به درگذشت آیت الله اصفهانی در سال ۱۳۶۵ق./۱۳۲۵ش. این سخن صحیح نمی‌نماید.
تلاش برای بازسازی بقیع
در منابع، آگاهی‌هایی اندک از تلاش‌های آل احمد در دو سال اقامتش در مدینه عرضه شده است. به گفته شمس، به رغم آن که وهابیان بازسازی قبور را بدعت می‌شمرند، وی در این دوره با حمایت‌های آیت الله بروجردی و تشویق بازاریان تهران کوشید تا قبرستان بقیع را بازسازی کند؛ ولی توفیقی نیافت.[۱۲] جلال آل احمد نیز در کتاب خسی در میقات از اشتیاق برادرش و تلاش فراوان و خون دل خوردن وی برای سنگچین کردن پیرامون قبور ۴ امام مدفون در بقیع سخن گفته است.[۱۳]
نامه کاردار وقت ایران در جده به پدر سید محمد تقی، گویای بخشی از ویژگی‌های اخلاقی او است. وی آل احمد را به صفاتی مانند حسن خلق، علو طبع، متانت، وقار، و دستگیری از نیازمندان و ناتوانان ستوده و همین را مایه موفقیت او شمرده است.[۱۴]
درگذشت
سید محمد تقی به سال ۱۳۳۲ش. در مدینه درگذشت.[۱۵] شمس آل احمد به پشتوانه گفته‌های همسر و فرزند محمد تقی، بر این باور است که وی مسموم شده و در هفتم اردیبهشت آن سال به شهادت رسیده است.[۱۶] سید محمد تقی در قبرستان بقیع، در فاصله سه متری قبور ائمه بقیع به خاک سپرده شد.[۱۷]
پانویس
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
- ↑ نک: جلال از چشم برادر، ص۷.
- ↑ الذریعه، ج۸، ص۲۹۰.
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
- ↑ آشنایی با مشاهیر طالقان، ص۲۷۳.
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
- ↑ نک: خاطرات سفر مکه، ص۲۱۰.
- ↑ نک: جلال از چشم برادر، ص۱۶۱؛ خسی در میقات، ص۴۰.
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۰۶.
- ↑ مقالات تاریخی، ج۱۷، ص۳۲۱.
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۶۱.
- ↑ خسی در میقات، ص۴۲.
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۱۶.
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۱۶.
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۱۵؛ نک: خاطرات سفر مکه، ص۲۱۰.
- ↑ جلال از چشم برادر، ص۱۰۸؛ نک: خاطرات سفر مکه، ص۲۱۰.
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل آل احمد طالقانی، سیدمحمدتقی.
- آشنایی با مشاهیر طالقان: اسماعیل یعقوبی، موسسه فرهنگی محسنی، ۱۳۷۳ش
- جلال از چشم برادر: شمس آل احمد، تهران، بدیهه، ۱۳۷۶ش
- خاطرات سفر مکه: احمد و محمد علی هدایتی، تهران، ۱۳۴۳ش
- خسی در میقات: جلال آل احمد، اصفهان، خرّم، ۱۳۸۸ش
- الذریعة الی تصانیف الشیعه: آقا بزرگ تهرانی (م.۱۳۸۹ق.)، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق
- مقالات تاریخی: رسول جعفریان، قم، دلیل ما، ۱۳۸۷ش.