بقعه بابا حیدر
بقعه بابا حیدر، زیارتگاهی در شهر «بابا حیدر» «فارسان» در استان «چهارمحال بختیاری» می‌باشد. با وجود آنکه شهرت محلّی بقعه، به حیدر، پسر مالک اشتر نخعی (سردار بزرگ اسلام) است، اما کتیبه ضریح، حیدر بن مالک از نوادگان امام هفتم(ع) قلمداد شده است.
لازم به ذکر است که در منابع متقدم فرزندی به نام حیدر برای مالک اشتر ثبت نشده است. بنابراین دانسته‌های ما درباره شخصیت مدفون در این بقعه بسیار‌اندک می‌باشد و تا زمانی که سند معتبری نیابیم که بتواند به ابهامات موجود پاسخ دهد، باید از اظهار نظر بدون سند خودداری کنیم.
موقعیت بقعه
این زیارتگاه، در خیابانی به همین نام در شهر «بابا حیدر» «فارسان» در استان «چهارمحال بختیاری» قرار دارد. همچنین این شهر به سبب وجود امامزاده حیدر بن مالک بابا حیدر نام‌گذاری شده است.
اختلاف در صاحب مرقد
با وجود آنکه در منابع متقدم فرزندی به نام حیدر برای مالک ثبت نشده است، اما شهرت محلّی بقعه، به حیدر، پسر مالک اشتر (سردار بزرگ اسلام) می‌رسد، با این وجود، بر اساس آنچه در کتیبه ضریح نوشته شده، حیدر بن مالک از نوادگان امام هفتم(ع) قلمداد شده است.
حیدر خسروی، در تذکره‌ای جعلی، حیدر بن مالک اشتر را از جمله همراهان برخی سادات من جمله میر احمد بن عبدالله بن موسی(ع) می‌داند که به قصد زیارت امام رضا(ع) عازم ایران شده، و سپس بعد از خبر شهادت آن حضرت و تعقیب سادات از سوی عمال مامون عباسی به این منطقه متواری، و سپس در مکان کنونی به شهادت رسیده است.[۱]
در نهایت باید اعتراف نمود که دانسته‌های ما در خصوص شخصیّت مدفون در این بقعه ناچیز است و تاکنون سند معتبری که بتواند این گره را بگشاید به دست نیامده و هرگونه اظهار نظر فاقد اعتبار خواهد بود.
معماری بنا
بقعه حیدر بن مالک به شکل مربع مستطیل و به ابعاد ١٠* ١٢ متر می‌باشد و ایوان ورودی، گنبد و ضریح دارد. ایوان بقعه به جانب شمال است و کاشی‌کاری مختصری بر سردرِ آن وجود دارد که شامل یک ردیف کاشی خشتی است و با خط نستعلیق درشت بر زمینه آبی آن نوشته شده:
«السلام علیک یا حیدر بن مالک اشتر».
در دوطرف ایوان، دو اتاق کوچک یکی برای آبدارخانه و دیگری برای نگهبانی طراحی شده است. درِ بقعه چوبی است و پس از عبور از مدخل، اتاق مرقد وجود دارد که میان آن چهار ستون قطور برای قرار دادن سقف و گنبدخانه احداث شده است. در میان این ستون‌ها، ضریح زیبا و مطلایی نصب شده است که بر روی درِ میناکاری آن نوشته:
"ضریح مطهر امامزاده حیدر بن مالک، بابا حیدر، از نوادگان امام موسی کاظم (علیه‌السّلام) ...".
گنبد بقعه از داخل کلاه‌خودی و از خارج عرق‌چینی می‌باشد که ارتفاع آن تقریباً ٣ متر است. مساحت زیارتگاه حدود چهارصد متر مربع است و از سمت جنوب به جهت اشراف به دره‌ای سرسبز و کوه‌های اطراف بسیار زیبا و دیدنی است. کف و ازاره بقعه از سنگ پوشیده شده، بقیه دیوار تا زیر سقف و گنبد، به زیبایی آئینه‌کاری شده است.
سخن نهایی
به نظر می‌رسد این داستان و مانند آن ساخته ذهن برخی مؤلفان است که این مطالب از نوشته‌های آنان، به برخی از کتاب‌ها راه یافته است. در حال حاضر، دانسته‌های ما درباره شخصیت مدفون در این بقعه بسیار‌اندک می‌باشد و تا زمانی که سند معتبری نیابیم که بتواند به ابهامات موجود پاسخ دهد، باید از اظهار نظر بدون سند خودداری کنیم.
پانویس
- ↑ مزارات چهارمحال و بختیاری، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، ص١٢4؛ دائرةالمعارف بقاع متبرکه.
منابع
- مزارات متبرکه استان مرکزی، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم.
- دائرة المعارف بقاع و اماکن متبرکه، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، آماده چاپ.