چاه کعبه

چاه کعبه چاهی که درون کعبه و در ضلع شرقی آن قرار داشت و محلی برای نگهداری هدایایی که به کعبه می‌شد به شمار می‌رفت. گفته شده این چاه به‌دست حضرت ابراهیم(ع) کنده شده بود.

از چاه درون کعبه در منابع تاریخی کمتر نامی برده شده است. وجود این چاه را تا هنگام بازسازی ساختمان کعبه به وسیله قریش قطعی دانسته‌اند. برخی احتمال داده‌اند هنگامی که قریش کف و در کعبه را حدود ۲ متر بالا آورد، این چاه هم از بین رفت.

در نقلی آمده که هنگام فتح مکه، حدود هفتاد هزار اوقیه طلا در این چاه موجود بود؛ ولی پیامبر(ص) در جنگ حنین که بعد از فتح مکه بود، از آن استفاده نکرد.

گفته شده در زمان قبیله جُرْهُم‌، نگهبان چاه قصد دزدی از آن را داشت که سنگی بر او فرود آمد و او را کشت و از آن به بعد، به آن چاه «اخسف؛ غایب کننده در زمین» گفتند. بر اساس گزارش ابوالولید ازرقی تاریخ‌نگار شافعی قرن سوم قمری در کتاب اخبار مکه، ماری به عنوان نگهبانِ هدایای کعبه در ته چاه زندگی می‌کرد، که پس از عمر طولانیِ پانصد ساله، در سال ۳۵ عام‌الفیل عقابی آن را ربود و به کوه اجیاد الصغیر برد. به گفته وی، دزدان هدایای داخل چاه را سرقت کردند.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب مکه در بستر تاریخ، نعمت‌الله صفری فروشانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۶ش است.

• اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، ابوالولید محمد بن عبدالله بن احمد ازرقی، تحقیق رشدی صالح ملحس، منشورات شریف رضی، قم، ۱۴۰۳ق.
• المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، جواد علی، مکتبة النهضة، بغداد، ۱۹۷۰م.