اسحاق بن مالک اشتر
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | اسحاق بن مالک اشتر |
| نسب | تیره نخع از قبیله مذحج |
| خویشان سرشناس | مالک اشتر |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| محل درگذشت | کربلا |
اسحاق بن مالک اشتر، بنابر گزارش برخی منابع متاخر، از یاران امام حسین(ع) بوده و در رکاب ایشان در کربلا به شهادت رسیده است، اما بیشتر عاشوراپژوهان به وجود چنین شخصی در کربلا اشاره نکرده‌اند.
حضور در کربلا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در منابع قدیمی هیچ اطلاعی از وجود، و زندگی او در دست نیست، اما بنا به گزارش برخی منابع متاخر، اسحاق بن مالک اشتر در کربلا از یاران امام حسین(ع) بود و در رکاب سیدالشهداء به شهادت رسید.
گزارش فاضل دربندی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
«فاضل دربندی» در دو کتاب خود «اسرار الشهادة» و «جواهر الایقان» از اسحاق نام برده، و وی را در شمار شهیدان کربلا ثبت کرده و نوشته است: "وی فرزند مالک اشتر، یار نزدیک امیرمؤمنان علی(ع) و برادر ابراهیم بن مالک است".
رفتن به میدان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
فاضل دربندی در ادامه می‌نویسد: پس از شهادت حبیب بن مظاهر، اسحاق به میدان رفت و در میدان این رجز را خواند:
"نَفْسی فِداكُمْ طاعِنُوا وَجالِدُوا * حَتَّی يُبانَ مِنْكُمُ الْمُجاهِدُ"
"وَارْجُلًا تَتْبَعها سَواعِدُ * فی نَصْرِ مَولاىَ الْحُسَيْنِ الْعابِدُ"
"بِذاكَ اوْصانا ... الْوالِدُ * بِنَصْرِ ابْنِ الْمُرْتَضی یا جُحَّدُ"
"ای یاران حسین، جانم فدایتان، شمشیر و نیزه بزنید تا مجاهدان شناخته شوند و جدا گردند".
"و پاها و در پی آن بازوان، در یاری سرور عابدم حسین(ع) قطع شود".
"ای انکارکنندگان، پدر، ما را به یاری فرزند مرتضی سفارش کرده است".
حمله به لشکر دشمن[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اسحاق هنگام مبارزه، به پرچمداران لشکر «ابن سعد» حمله کرد و گروهی از آنان را به هلاکت رساند. او پس از چند لحظه استراحت در میدان جنگ، بار دیگر بر آن جماعت حمله برد[۱] و این شعر را خواند:
"یا لَكَ يَوْماً کاسِفاً وصَعْبا * یا لَكَ يَوْماً لا يُواری كَرْبا"
"یا ايُّها الْباغِی الَّذی ارْتَكَبا * فَلا نَخافُ الْمَوْتَ کمّا قَرُبا"
"لِأَنَّ فینا بَطَلًا مُجرَّبا * اعْنِی الْحُسَینَ عِنْدَنا مُحبَّبا"
"فَالنَّفْسُ فینا لِلْقِتالِ تَطْلُبا * نَفْدیهِ بِالْامِّ ولا نَبْغِی الْابا"
"چه روزهای سخت و ترسناکی در پیش داری، روزهایی که سختی و رنج آن پوشیده نیست!".
"ای ستمگری که مرتکب ظلم گشته‌ای، ما از مرگ هنگامی که نزدیک شود، نمی‌هراسیم".
"چون حسین(ع) آن شجاع آزموده و محبوب، در میان ماست".
"جان‌های ما خواهان جنگ است، و پدر و مادر خود را فدای حسین(ع) خواهیم کرد".
شهادت اسحاق[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بر اساس گزارشات فاضل دربندی، او در حمله‌اش نزدیک به پانصد سوار از شجاعان دشمن را به هلاكت رساند و آنقدر جنگید تا به فیض شهادت نائل شد.[۲]
نتیجه نهایی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
همان‌گونه که یادآوری شد، در منابع کهن هیچ نام و نشانی از اسحاق وجود ندارد و فقط منابع متاخر به او پرداخته‌اند. بیشتر عاشوراپژوهان نیز از چنین فردی نام نبرده‌اند. از این‌رو باید در گزارش فاضل دربندی تردید کرد.
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- اسرار الشهاده، فاضل دربندی.