مسجد بنی ساعده (داخل مدینه)

مسجد بنی ساعده مسجدی در داخل شهر مدینه بود و کنار سقیفه بنی‌ساعده قرار داشت. مسجد دیگری به نام بنی‌ساعده در خارج از شهر مدینه وجود داشت. گزارش شده که پیامبر اسلام(ص) در مسجد بنی‌ساعده نماز خوانده است. امروزه ساختمان مسجد موجود نیست و محدوده‌ای خاکی در غرب مسجدالنبی به یادبود این مسجد و سقیفه بنی ساعده وجود دارد که در حال بازسازی است. پیشتر این مکان بوستانی سبز بود.

مسجد بنی ساعده

تصویر سقیفه بنی ساعده که داخل منازل آنها واقع شده، جایی که مسجد بنی ساعده در آن قرار دارد
اطلاعات اوليه
مکان	عربستان * مدینه *
کاربری	مسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزد	مسلمانان
وابسته به دین/مذهب	اسلام
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری	عصر نبوی
وضعیت فعلی
وضعیت بنا	مفقود
مسیریابی در حال بارگیری نقشه... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"300px","height":"250px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":13,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"https://www.google.com/maps/search/?api=1\u0026query=24.470235,39.606811","imageLayers":[],"locations":[{"text":"\u003Cdiv class=\"mw-content-rtl mw-parser-output\" lang=\"fa\" dir=\"rtl\"\u003E\u003Cp\u003E\u0645\u0633\u062c\u062f \u0628\u0646\u06cc \u0633\u0627\u0639\u062f\u0647\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"\u0645\u0633\u062c\u062f \u0628\u0646\u06cc \u0633\u0627\u0639\u062f\u0647\n","link":"","lat":24.470235,"lon":39.606811,"icon":""}],"imageoverlays":null} +− Leaflet | © OpenStreetMap contributors

بنای مسجد به دست علی پاشا در سال ۱۰۳۰ هجری تکمیل شد و تا سال ۱۴۰۰ هجری نیز نشانه‌هایی از مسجد در کنار حصار مدینه در حدود شمال غربی مدینه آن زمان، که باب الشامی نیز در همان محدوده دائر بوده، قرار داشته است.

تاریخچه بنای مسجد

در منابع تاریخ مدینه از مسجد بنی ساعده در داخل شهر مدینه، کنار سقیفه بنی ساعده یاد شده است و روایت شده که پیامبر(ص) در محل این مسجد نماز خوانده است. این مسجد بعدها از میان رفته بود تا اینکه در سال 1030 به دست علی پاشا بازسازی شد. طول آن شش متر و عرض آن پنج متر، به صورت غیر مسقف و دارای یک درب بود.

سقیفه بنی ساعده همراه با چاه بُضاعة در نزدیکی باب الشامی قرار داشتند.محمد بن مسعود عیاشی، از فقیهان و مفسران شیعه در قرن چهارم هجری، به بنای این مسجد اشاره می‌کند. وی بخشی از مکان مسجد را در قالب یک سرداب یا محیط گودال مانند، محل نماز افسر پلیس مدینه و سربازانش دانسته است. همچنین بخشی از محدوده مسجد را در ذیل حصار مدینه، و درب شمالی مسجد را مسدود شده با سنگ و گل توصیف کرده است.

محل مسجد و سقیفه بنی ساعده در بازسازی‌های دوران حکومت آل سعود، در بوستانی در غرب مسجدالنبی جمع شده بود. این بوستان در سال ۲۰۲۴ تخریب شده و در حال بازسازی است.

نگارخانه

وضعیت فعلی محدوده مسجد

• پرونده:1403-05-03 13 51 00-سقیفة بنی ساعدة - Google Maps.png
• 
• 
• 
• 
  تصویر محدوده داخلی کارگاه بازسازی
• 

تصاویر محدوده، پیش از ۲۰۲۴

• 
• 
• 
• 

منابع

• تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
• تاریخ المدینه المنوره، عمر بن شبه نمیری، بی‌تا، بی‌جا، نسخه موجود در ویکی حج
• وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
• التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة، جمال‌الدین محمدبن‌احمد المطری، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ه.
• المدینة بین الماضی و الحاضر، السید ابراهیم العیاشی، مدینه، مکتبة العلمیه، ۱۹۷۲.
• عمده الاخبار فی مدینه المختار، احمد العباسی، تحقیق محمد الطیب الانصاری، ناشر: اسعد طرابزونی، بی‌تا.
• پایگاه خبری عربی نبض