مسجد بنی قریظه
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مسجد غزوه بنی قریضه |
| مکان | عربستان - مدینه |
| کاربری | مسجد |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | عصر نبوی |
| بازسازی‌ها | بارها بازسازی شده است. |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | تخریب شده |
نام و مکان
مسجد بنی قُرَیظَه در شرق مسجد فضیخ و جنوب شرقی مسجد النبی قرار داشته است. به نام مسجد غزوه بنی قریظه نیز شناخته می‌شود.[۱] محدوده مسجد در صدر اسلام همان مکانی بود که پیامبر(ص) در جریان محاصره بنی قریظه در آن، چادر خود را برپا کرد.[۲]
نماز پیامبر(ص)
پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده است.[۱] گفته شده اینجا در اصل خانه زنی بوده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده[۳]، سپس خانه را در بنای مسجد وارد کرده‌اند.[یادداشت ۱].[۱]
تاریخچه بنا
بنای اولیه مسجد در اواخر قرن نخست اسلامی ساخته شده بود[۱]، محمد ابن نجار تاریخ‌نگار مدینه (م.643ق./1245م) در قرن هفتم مسجد را با طول 20ذراع در میان باغ و مزارع توصیف کرده که شباهت ظاهری به مسجد قبا داشته است. در آن زمان مسجد بدون سقف بود و دیوارهایش خراب شده بود و 16 ستون داشت که برخی از آنها فروریخته بود.[۴]
مسجد در عصر محمد مطری مدینه‌شناس (م.741ق.)، دارای مناره بوده است.
مسجد در 766قمری بزرگ و با طول و عرض 10متر در میان خانه‌های خراب متعلق به بنی قریظه توصیف شده.[۵]
براساس برخی گزارش‌ها ساختمان مسجد در عهد عثمانی (حدود1266ق./1850م.) تجدید بنا شده و ساختمان مسجد تا سال 1401قمری دارای معماری عثمانی بوده است.[۶] مسجد در 1422قمری/2002میلادی به کلی تخریب شد.[۷]
ويژگی‌های مسجد پیش از تخریب
در چهاردهم ربيع‌الاول 1418 قمری، اين مسجد از يک رواق و يک صحن تشکيل شده بود و مأذنه‌ای نداشت. با سنگ بازالت (سياه‌رنگ) ساخته شده و رواق به پنج فضای خالی تقسيم شده بود که هر يک از آنها با گنبدی گِرد پوشانده شده بود. ديوارها و گنبد‌ها با گچ سفيد و آهک سفيد پوشيده شده، طول آن 22 در 22متر، ساختمانش به شکل مربع و مساحت آن 484متر بوده است. در آن نمازهای پنج‌گانه برگزار می‌شده است.[۶]
نگارخانه
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ اخبار المدینه، ص141.
- ↑ فتح الباری، ج7، ص317؛ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص399.
- ↑ تاریخ المدینة المنورة، ص70.
- ↑ الدرة الثمینة فی اخبار المدینة، ص127.
- ↑ تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، ص483.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ المدينه المنوره تطورها العمرانی، ص203 و 204.
- ↑ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص409.
- ↑ توسط عمربن عبدالعزیز به دستور ولید بن عبدالملک (حکومت:۸۶-۹۶ق.)
منابع
- فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
- اخبار المدینه، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، 1424ق.
- تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، ابوبکر بن حسین مراغی، فیوم، دارالفلاح، 1430ق.
- الدرة الثمینه فی اخبار مدينة، محمد بن محمود النجار، بیروت، دارالارقم، بی‌تا.
- الرحلة العیاشیه 1661-1663م، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، 2006م.
- عمدة الاخبار فی مدینة المختار، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م.
- مساجد صلی فیها رسول الله فی الحرمین الشریفین و الجزیرة العربیة، سید ضیاء الدین بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، 1434ق.
- المدینه بین الماضی و الحاضر، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲م.
- تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، احمد یاسین خیاری، ریاض، المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ق.
- وصف المدینه المنوره، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر.
- الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢م.
- آثار المدینة المنوره، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.