کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱
نام‌های کعبه در قرآن به صورت‌های مختلفی آمده است. بیت، بیت الحرام، کعبه، بیت العتیق، بیت المعمور و بیت الله از نام‌هایی است که به خانه خدا در مکه اطلاق شده است.
نام‌های کعبه در قرآن
در آیات مختلف قرآن برای خانه حدا عناوین و نام‌های متعدد آورده شده است؛ از جمله این نام‌ها:[۱]:[۲]
بیت
واژه «البیت» در 7 مورد بر خانه خدا اطلاق شده است:[۳] این آیات عبارتند از: آیه ۱۲۵، ۱۲۷ و ۱۵۸ سوره بقره؛ آیه ۹۷ سوره آل عمران؛ آیه ۳۵ سوره انفال، آیه ۲۶ سوره حج و آیه ۳ سوره قریش.
بیتی
واژه «بیتی» در آیه ۱۲۵ سوره بقره و آیه ۲۶ سوره حج آمده است و خداوند متعال در هر دو مورد، این خانه را به خودش نسبت می‌دهد. از این کلمه عنوان «بیت اللَّه» را هم می‌توان برای کعبه انتزاع کرد. کعبه تنها مکانی است که خداوند آن را به خود نسبت داد.[۴]
بیت الحرام
در قرآن (آیه ۲ و ۹۵ و ۹۷ سوره مائده) نام بیت الحرام به کعبه اطلاق شده است. در آیه ۳۷ سوره ابراهیم نیز کعبه موصوف به بیت مُحرَّم گردیده است.[۵]
کعبه
عنوان کعبه در آیات ۹۵ و ۹۷ سوره مائده به کار رفته است. در وجه تسمیه «بیت‌اللَّه» به «کعبه»، چند قول آمده است: الف: از آنجا که خانه خدا مربع است و عرب‌ها بر خانه چهارگوش و مربع کعبه اطلاق می‌کنند؛ ازاین‌رو، به خانه خدا هم «کعبه» اطلاق شد. ب. هر چیزی که دارای ارتفاع و بلندی از سطح زمین باشد کعبه گویند. به خانه خدا هم کعبه اطلاق می‌شود؛ زیرا هم ارتفاع ظاهری دارد و هم ارتفاع و عظمت معنوی.[۶].[۷]
بیت العتیق
بیت العتیق در آیات ۲۹ و ۳۳ سوره حج آمده است. در توصیف خانه خدا به «عتیق»، وجوه مختلفی برای معنای این کلمه از جمله قدیم و کهن، حرّ و آزاد.[۸][۹]، گرانبها و نفیس ذکر شده است.[۱۰]
بیت المعمور
ترکیب وصفی بیت المعمور به معنای خانه آباد[۱۱] از نام‌های خانه خدا یا نام جایی آسمانی به محاذات آن است.[۱۲] این تعبیر در آیه ۴ سوره طور به کار رفته و برخی مفسران مصداق آن را کعبه دانسته اند.[۱۳]
نام‌های دیگر
در منابع و فرهنگ اسلامی به کعبه، بیت الله نیز گفته می‌شود.[۱۴] [۱۵] ترکیب بیت‌الله در آیات قرآن نیامده است. همچنین بکه و مسجد الحرام از دیگر نام‌های احتمالی است که به کعبه اطلاق شده است.[۱۶][۱۷]
پانویس
- ↑ شکریان، ناصر، «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، میقات حج، شماره ۵۵، سال چهاردهم، بهار ۱۳۸۵ش، ص۸.
- ↑ هاشمى رفسنجانى، فرهنگ قرآن، ج۲۴، ص۱۴۰.
- ↑ جناتی، «اسامی کعبه در قرآن»،، ص۳۸.
- ↑ شکریان، «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۸.
- ↑ شکریان، «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۹.
- ↑ جناتی، محمد ابراهیم، «اسامی کعبه در قرآن»، میقات حج، شماره ۱، پاییز ۱۳۷۱ش، ص۳۷.
- ↑ شکریان، «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۹.
- ↑ معجم مقاییس اللغه، ج4، ص219-221
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، حج و عمره در قرآن و حديث، قم، ترجمه جواد محدثی، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۱.
- ↑ شکریان، «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۱۰ و ۱۱.
- ↑ لغت‌نامه، ج3، ص4470.
- ↑ «بیت المعمور»، ج۵، ذیل مدخل.
- ↑ طوسی ، التبیان، ج۹، ص۴۰۲؛ التفسیر الکاشف، مغنیه، محمدجواد، بیروت ۱۹۸۰م، ج 7، ص 161.
- ↑ التحریر و التنویر، ج30، ص492.
- ↑ لسان العرب، ج15، ص310.
- ↑ جناتی، «اسامی کعبه در قرآن»،، ص۳۹.
- ↑ شکریان، «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۱۱ تا ۱۳.
منابع
- «بیت المعمور»، معرفت، محمّدهادی، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش.
- التفسیر الکاشف، مغنیه، محمدجواد، بیروت ۱۹۸۰م.
- التحریر و التنویر: ابن عاشور، مؤسسة التاریخ.
- «اسامی کعبه در قرآن»، جناتی، محمد ابراهیم، میقات حج، شماره ۱، پاییز ۱۳۷۱ش.
- فرهنگ قرآن، هاشمی رفسنجانی،
- التبیان فی تفسیر القرآن، محمدبن حسن طوسی، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت
- لسان العرب، ابن منظور، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
- لغت‌نامه، دهخدا و دیگران، مؤسسه لغت‌نامه و دانشگاه تهران، 1373ش.
- «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، شکریان، ناصر، میقات حج، شماره ۵۵، سال چهاردهم، بهار ۱۳۸۵ش.
- معجم مقاییس اللغه: ابن فارس (م. 395ق.)، به کوشش عبدالسلام محمد، قم، دفتر تبلیغات، 1404ق.