بررسی اسرار حج در حدیث شبلی از منظر آیات و روایات (کتاب)

بررسی اسرار حج در حدیث شبلی از منظر آیات و روایات (کتاب)

پدید آورندگان
نویسنده	داود حسینی
محتوا
موضوع	حج و جنبه‌های قرآنی
زبان	فارسی
نشر
تعداد جلد	۱
تعداد صفحات	۱۹۵
قطع	رقعی
ناشر	مؤسسه فرهنگی هنری مشعر پژوهشکده حج و زیارت
وب‌سایت ناشر	http://hzrc.ac.ir
محل نشر	تهران
تاریخ نشر	پاییز ۱۴۰۰ ش.
شابک	978-964-540-954-6
رده‌بندی کنگره	BP188/8
رده‌بندی دیویی	297/357

«بررسی اسرار حج در حدیث شبلی از منظر آیات و روایات» کتابی است که توسط داود حسینی نگاشته شده و به بررسی روایت شبلی پرداخته است که یکی از روایت‌های معتبر شیعی در مورد معارف و اسرار نهفته در مناسک حج به شمار می‌رود. نگارنده‌ی این کتاب ابتدا به معرفی و اعتبارسنجی حدیث شبلی می‌پردازد، سپس این حدیث را بر شیوه‌ی تذهیب اخلاقی اسلام تطبیق می‌دهد و در نهایت اسرار بیان شده در این روایت را به تفکیک توضیح می‌دهد.

محتوا

حج به عنوان یکی از بزرگترین و مهم‌ترین عبادت‌های دین اسلام، حاوی معانی و رازهای عمیق و گوناگونی‌ست که در هر یک از اعمال و مناسک آن نهفته اند. آیات و روایات بخشی از این معارف را که در قالب اسرار در اعمال حج وجود دارند، بیان کرده‌اند؛ یکی از روایت‌هایی که در کتاب‌های شیعی ذکر شده است و از رازهای حج پرده بر می‌دارد، حدیث شبلی است که از امام سجاد، امام چهارم شیعیان، نقل شده است. این کتاب پیرامون حدیث شبلی و مطالب بیان شده در آن به پنج فصل تقسیم می‌شود:

فصل اول: مباحث مقدماتی

نگارنده در ابتدا به سراغ معرفی حدیث شبلی رفته است و متن کامل آن را ذکر کرده است؛ سپس این حدیث را از نظر سند و محتوا اعتبارسنجی نموده و در نهایت به شخص شبلی می‌پردازد. شبلی کسی است که بعد از انجام حج نزد امام سجاد می‌رسد و این روایت بر محور گفتگوی او با امام سجاد شکل می‌گیرد.

فصل دوم: تطبیق حدیث شبلی بر مراحل تهذیب نفس

دین اسلام برای تربیت نفس و به رشد رسیدن از نظر اخلاقی یک برنامه‌ی چهار مرحله‌ای تنظیم کرده است:

• مراقبه: به معنای نگهبانی و مواظبت انسان بر کارهای خود اوست.
• محاسبه: به معنای ارزیابی و تحلیل انسان از نواقص و اشکالات اخلاقی خود اوست.
• مشارطه: به معنای عهد و پیمانی است که انسان با خویش و خداوند می‌بندد که از وظایف کوتاهی نکند و در صدد جبران نواقص بر آید.
• معاتبه: به معنای تنبیه و مؤاخذه انسان از نفس خویش است که انگیزه‌ای برای رشد و تکرار نکردن کوتاهی‌ها به شمار می‌آید.

نگارنده در این فصل سعی دارد حدیث شبلی را بر این شیوه تربیت اخلاقی تطبیق دهد و وجهه‌ی اخلاقی این روایت را پررنگ سازد.

فصل سوم: اسرار میقات و مناسک آن در حدیث شبلی

فصل سوم این کتاب حاوی معارفی است که در اعمال احرام دیده می‌شود و امام سجاد آن‌ها را به شکل جزئی بیان کرده اند:

• کندن لباس دوخته شده: پاک‌سازی درون و بیرون
• پوشیدن لباس احرام: بیداری
• غسل احرام و نظافت بدن: توبه
• نماز قبل از احرام: بنای ستون ایمان
• تلبیه: اجابت دعوت حق
• نیت حج: آزادی از بندها

فصل چهارم: اسرار ورود به حرم و اعمال مکه در حدیث شبلی

فصل چهارم این کتاب به توضیح مطالب بیان شده توسط امام سجاد درباره اعمالی که حج‌گزاران در مکه انجام می‌دهند پرداخته است:

• دخول به حرم: امنیت‌بخشی به دیگران
• ورود به مکه: شناخت صاحب خانه
• طواف خانه خدا: شیدایی
• استلام حجر الأسود: پیمان بندگی
• مقام ابراهیم: جایگاه فنا شدن در خداوند
• نماز پشت مقام ابراهیم: بستن راه شیطان
• نوشیدن از آب زمزم: رسیدن به حقیقت بندگی
• سعی بین صفا و مروه: رسیدن به مقام خوف و رجا

فصل پنجم: اسرار وقوف در مشاعر مقدس در حدیث شبلی

در فصل پایانی این کتاب، نگارنده معارف پنهان در مناسک بعد از مکه را تفسیر کرده و پیرامون آن مطالبی را عرضه می‌دارد:

خروج از مکه به منا: خروج از خودخواهی

وقوف در عرفات: خودشناسی و خداشناسی (نگارنده ذیل بیان و توضیح اسرار وقوف در عرفات، به فلسفه نام‌گذاری عرفات و ذکرها و دعاهای آن نیز می‌پردازد.)

صعود بر جبل الرحمه: قرار گرفتن در رحمت خداوند

نمره: عمل به جای شعار

بازگشت به حرم: حرکت در صراط مستقیم

جمع‌‌آوری سنگ از مشعر: مسلح شدن به علم و عمل

عبور از مشعر: شناخت راه

رمی جمرات: رسیدن به آرزوها

ذبح قربانی: ایثار و گذشت

حلق و تقصیر: گذشتن از مظاهر زیبایی ظاهری

نماز در مسجد خیف: منشأ خوف و رجا

اعمال مکه: آغاز حرکتی دیگر

اطلاعات نشر

این کتاب، به نویسندگی داود حسینی، در پاییز سال 1400 شمسی و توسط پژوهشکده حج و زیارت تهیه شده و در 195 صفحه و توسط موسسه فرهنگی هنری مشعر به نشر رسیده است.

منابع

بررسی اسرار حج در حدیث شبلی از منظر آیات و روایات، داود حسینی، مشعر، تهران، 1400 .