آتش‌سوزی دوم در مسجدالنبی

آتش‌سوزی دوم در مسجدالنبی، دومین آتش‌سوزی بزرگ در مسجدالنبی است که به تخریب بخش‌هایی از مسجدالنبی انجامید. آتش‌سوزی دوم در سال 886ق در زمان قایتبای مملوکی بر اثر برخورد صاعقه با مناره رئیسیه رخ داد.

بر اثر این آتش‌سوزی تمام مسجد در آتش سوخت و بنا به گفته سمهودی، تاریخ‌نگار قرن دهم قرمی، چیزی جز گنبد روی قبر سالم نماند. بازسازی مسجد، پس از حریق آغاز شد و برای آن دو گروه صنعتگر از مصر راهی مدینه شدند.

زمان آتش‌سوزی

رمضان 886ق آتش‌سوزی وسیعی در مسجدالنبی رخ داد. در این زمان، قایتبای مملوکی اختیار حرمین را در دست داشت.

علت آتش‌سوزی

این آتش‌سوزی در اثر برخورد صاعقه به مناره جنوب‌شرقی مسجدالنبی (مناره رئیسیه)، ایجاد شد و به تمام نقاط مسجد سرایت کرد.

آثار آتش‌سوزی

بر اثر آتش سوزی دوم در مسجدالنبی، منبر، مقصوره، اکثر طاق‌های مسجد و ستون‌ها از بین رفت. یک‌سوم مأذنه اصلی نیز ویران شد و در آستانه فروپاشی قرار داشت. دیوار خارجی، از باب جبرئیل در جهت شرقی تا باب الرحمه در جهت غربی منهدم شد. بنا بر نقل منابع، هیچ چیز جز گنبد داخلی روی قبر نبوی سالم نماند.

مرمت آثار آتش‌سوزی

اطلاعات بیشتر: بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)

پس از آتش‌سوزی، کار مرمت مسجد آغاز شد. دو گروه از صنعتگران، از سوی قایتبای مملوکی به این منظور از مصر به سمت مدینه رهسپار شدند. ابتدا، حدود صد نفر صنعتگر و مهندس و نجار و رنگرز و سنگ‌تراش و آهنگر فرستاده شدند. ناظر این معماری، سیفی سنقر جمالی و برادرش شاهین جمالی بودند. گروه دوم کارگزاران، بیش از سیصد صنعتگر بود که با مواد و مصالح و با نظارت شمس‌الدین زمن که ناظر معماری قبل از حریق بود، از قاهره آمدند.

جستارهای وابسته

• آتش‌سوزی در مسجدالنبی
• آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی
• بازسازی مسجدالنبی

منابع

• المدينه المنوره تطورها العمراني و تراثها فی المعماری،‌صالح لمعی مصطفی، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1981م.

• عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.

• وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، مؤسسة الفرقان للتراث الاسلامی، ۱۴۲۲ق.