حزوره
حَزوَره، از بازارهای قدیمی مکه است، که به فاصله ۱۲۰متری رکن یمانی کعبه، نزدیک مناره باب الوداع، در دیوار جنوبی مسجدالحرام قرار داشته است.
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | بازار |
| مکان | مکه، نزدیک مناره باب الوداع، در دیوار جنوبی مسجدالحرام. |
| وقایع مرتبط | دفن عبدالله بن زبیر (م.۷۳ق) در حزوره |
| مشخصات | |
| وضعیت | از میان رفته |
از این بازار در برخی رویدادهای تاریخی یاد شده است؛ مانند حفر چاه عجول توسط قُصی بن کِلاب جد چهارم حضرت محمد(ص) و دفن عبدالله بن زبیر (م.۷۳ق) در این بازار.
نام ویرایش
واژه حزوره، در لغت به معنای تپه و تلّ کوچک خاکی است.[۱] بر پایه نقلی، یکی از پرده‌داران کعبه[یادداشت ۱] کنیزی را به نام حزوره برای خدمت به کعبه برگزید و بنایی در نزدیکی بازار گندم‌فروشان، در جنوب کعبه، برای سکونت او ساخت؛ بعدها این مکان به نام آن کنیز شهرت یافت.[۲]
مکان ویرایش
موقعیت دقیق مکانی حزوره، مورد اختلاف است. برخی آن را پشت خانه ام هانی، دختر ابوطالب، گروهی آن را نزدیک سقایه خیزران، مادر هارون‌الرشید، پشت خانه ارقم، و برخی دیگر مقابل ردم در وادی دانسته‌اند.[۳]
برخی، با دقت در نقشه‌هاي گسترش مسجدالحرام توسط مهدي عباسي (حک: 158-169ق)، مکان دقیق بازار حزوره را خانه ام هانی دانسته است. به باور وی، این بازار، به فاصله ۱۲۰ متری رکن یمانی کعبه، نزدیک مناره باب الوداع، در دیوار جنوبی مسجدالحرام بوده است.[۴]
در تاریخ ویرایش
قُصی بن کِلاب جد چهارم حضرت محمد(ص)، چاهی به نام عجول در حزوه حفر کرد.[۵] در خبری دیگر، حفر دوباره زمزم توسط عبدالمطلب و ذبح گاو در حزوره برای پی بردن به نشانه‌هایی که در خواب دیده بود، گزارش شده است.[۶] بر پایه گزارشی، عبدالله بن زبیر در سال ۷۳ق، در حزوره دفن شد.[۷]
باب حزوره ویرایش
حزوره، نام یکی از درهای دیوار غربی مسجدالحرام و مناره‌های آن نیز هست.[۸] باب حزوه برابر باب بنی‌هاشم در ضلع شرقی مسجد ساخته شده بود و هدف از طراحی آن، خروج سیل از آن در بود تا ویرانی کمتری در مسجد رخ دهد.[۹]
پانویس ویرایش
- ↑ الصحاح، ج2، ص629؛ لسان العرب، ج4، ص186، «حزر».
- ↑ اخبار مکه، فاکهی، ج5، ص145.
- ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص294.
- ↑ اخبار مکه، الازرقی، ج2، ص294.
- ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص215.
- ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص42.
- ↑ التحفة اللطیفه، ج2، ص140.
- ↑ الارج المسکی، ص179، 182.
- ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص80؛ اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص173.
- ↑ وکیع بن سلمه، از فرزندان اِیاد.
منابع ویرایش
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل [ حزوره، ج۷].
- اتحاف الوری بأخبار أم القری، عمر بن محمد ابن فهد (م. ۸۸۵. ق)، تحقیق و تقدیم فهیم محمد شلتوت، مکة المکرمه، جامعة أم القری، ۱۴۰۳ق.
- اخبار مکة فی قدیم الدهر و حدیثه، محمد بن اسحق الفاکهی (م. ۲۷۵ق)، به کوشش عبدالملک بن عبدالله بن دهیش، مکه، مکتبة الاسدی، ۱۴۲۴ق.
- اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، محمد بن عبدالله الازرقی (م. ۲۴۸ق)، به کوشش رشدی الصالح ملحس، بیروت، دارالاندلس، ۱۴۱۶ق.
- الارج المسکی فی التاریخ المکی، علی بن عبدالقادر الطبری (م. ۱۰۷۰. ق)، تحقیق و تقدیم احمد اشرف جمال، مکه المکرمه، المکتبه التجاریه، ۱۴۱۶ق.
- التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، محمد طاهر الکردی، تصحیح عبدالملک بن عبدالله بن دهیش، بیروت، دار خضر، ۱۴۲۰ق.
- تحصیل المرام فی اخبار البیت الحرام و المشاعر العظام و مکة و الحرم و ولاتها الفخام، محمد بن احمد الصباغ (م. ۱۳۲۱ق)، به کوشش عبدالملک بن عبدالله بن دهیش، مکه، مکتبة الاسدی، ۱۴۲۴ق.
- التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة الشریفه، محمد بن عبدالرحمان سخاوی (م. ۹۰۲ق)، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۱۴ق.
- سنن الترمذی (الجامع الصحیح)، محمد عیسی الترمذی (م. ۲۷۹ق)، به کوشش عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۲ق.
- الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیه)، اسماعیل بن حماد الجوهری (م. ۳۹۳ق)، به کوشش احمد عبدالغفور العطار، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۴۰۷ق.
- عرف الطیب من اخبار مکة و مدینة الحبیب، محمد بن محمد عاقولی (م. ۷۹۷. ق)، تحقیق علی عمر، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، ۱۴۲۸ق.
- لسان العرب، محمد بن مکرم ابن منظور (م. ۷۱۱ق)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
- مسند الامام احمد بن حنبل، احمد بن حنبل (م. ۲۴۱ق)، بیروت، دارالصادر، بی‌تا.