فَرّاش، به کسانی گفته شده که در زيارتگاه‌ها، مأمور پهن كردن و جمع كردن فرش‌ها، زيلوها و جارو كردن صحن‌ها و رواق‌ها هستند.

خادمان و فراشان در آغاز جاروکشی در حرم امام رضا(ع).

منصب فراشى، در مزارهاى معصومان(ع)، افتخار شمرده شده و گاهى زائران، به صورت افتخارى به این کار مى‌پردازند. وظایف فراشان در حرم امام رضا(ع) گسترده‌تر بوده و شامل حفظ نظم و آرامش، تقسيم گل‌هاى بالاى ضريح بين زائران و آماده‌سازی مکان برگزاری مراسم صفّه و خطبه نیز می‌شود.

واژه‌شناسی ویرایش

فراش، صيغۀ مبالغه از «فرش» بوده[۱] و به معنای كسى است كه فرش و بساط را مى‌گسترد.[۲] به پيشخدمت و خدمتكار[۳] و جاروكش و مأمور نظافت يك ساختمان و مسجد و حرم نيز گفته مى‌شود.[۴]

در مکان‌های مقدس ویرایش

در زيارتگاه‌ها، به كسانى كه مأمور پهن كردن و جمع كردن فرش‌ها و زيلوها و جارو كردن حرم و صحن‌ها و رواق‌ها هستند، فراش گفته مى‌شود. منصب فراشى و جاروكشى در مزارهاى معصومان(ع)، افتخار است و زائران گاهى به صورت افتخارى به آن مى‌پردازند.[۵]

در حرم امام رضا(ع) ویرایش

فرّاشان، در حرم امام رضا(ع)، خادمانی هستند كه وظيفۀ آن‌ها حفظ نظافت، طهارت و غبارروبى رواق‌ها، حفظ نظم و آرامش و تقسيم گل‌هاى بالاى ضريح بين زائران است. افزون بر اين، راهنمایی زائران و برف‌روبى حرم و بيوتات بر عهدۀ آن‌ها است. فراشان، برای برگزاری مراسم خطبۀ صبح، رواق‌ دارالسياره يا دارالحكمه را براى مراسم آماده کرده و در هنگام برگزارى مراسم صفّه و خطبه، مراقبت بر حفظ نظم و زمان را بر عهده دارند. تنظيم لوح، لاله و قرآن، براى اجراى مراسم صفّۀ صبح و مراسم صفّه شام و هدايت زائران در رواق‌هاى دارالحفّاظ و دارالسّلام، از دیگر وظایف آن‌هاست.[۶]

پانوشت ویرایش

  1. لغت نامه دهخدا ذیل واژه فراش، به نقل از اقرب الموارد؛ فرهنگامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۴، ص38.
  2. لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه فراش.
  3. فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه فراش؛
  4. فرهنگامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۴، ص38.
  5. فرهنگ‌نامه زیارت، ص۵۰.
  6. راهنماى جامع اماكن متبركه، ص ۵٩؛ فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۴، ص38.

منابع ویرایش

این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره چهاردهم، بهار 1392، ص38. است.
  • راهنماى جامع اماكن متبركه حرم مطهر حضرت رضا(ع)، روابط عمومى آستان قدس رضوى، ۱۳۸۷ش.