ملا مهدی نراقی
ملا مهدی نراقی (۱۱۲۸–۱۲۰۹ق) فقیه، فیلسوف، ریاضیدان و اخلاقدان شیعه بود که در نراقِ کاشان زاده شد. او پس از تحصیل در کاشان، در حوزه علمیه اصفهان به مراتب عالی علمی دست یافت و در علوم عقلی و نقلی، بهویژه فلسفه، ریاضیات و نجوم، تبحر داشت. نراقی بیش از سی اثر علمی در حوزههای گوناگون تألیف کرد که نشاندهنده جامعیت علمی اوست. وی در ۸۱ سالگی در کاشان درگذشت.
زیستنامه و حیات علمی ملا مهدی نراقی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ملا مهدی نراقی در سال ۱۱۲۸ هجری قمری در شهر نراق، از توابع کاشان، چشم به جهان گشود.[۱] پدر او ابوذر، از کارگزاران ساده دولتی بود که نام «مهدی» را برای فرزند خود برگزید.[۲] ملا مهدی دوران کودکی و نوجوانی را در نراق سپری کرد و سپس برای فراگیری علوم دینی رهسپار کاشان شد. وی با ورود به مدرسۀ علوم دینی کاشان، بهطور جدی در درس استادان حاضر گردید و یکی از حجرههای مدرسه را برای اقامت و مطالعه شبانهروزی برگزید.[۳]
پس از اتمام دروس مقدماتی، نراقی به اصفهان مهاجرت کرد؛ شهری که در آن زمان بزرگترین و مهمترین مرکز علمی و حوزوی ایران به شمار میرفت. او سالیان متمادی در حوزه علمیه اصفهان به تحصیل پرداخت و نزد استادان برجسته، علوم مختلف را فراگرفت.[۴] نراقی تنها به فقه و اصول و فلسفه بسنده نکرد، بلکه در علوم عقلی و نقلی گوناگون همچون حکمت، ریاضیات، هندسه، هیئت و نجوم به تحقیق و تدریس پرداخت و در بسیاری از این دانشها به مرتبهای عالی دست یافت.[۵] وی در ریاضیات و نجوم صاحبنظر بود و از یافتههای دانشمندان غربی نیز بهره میبرد. تدریس عالیترین متون ریاضی سبب شد برخی از معاصران، او را «افضل المهندسین» بنامند.[۶]
سرانجام، علامه محقق ملا مهدی نراقی در شب شنبه، هجدهم شعبان سال ۱۲۰۹ هجری قمری، در سن هشتاد و یک سالگی در کاشان درگذشت.[۷] و جنازه او از کاشان به قم منتقل شد و در کنار مقبره ابن بابویه قبر او وجود دارد؛[۸] از او چهار فرزند به نامهای ملا احمد، ملا ابوالحسن، ملا اباذر و ملا محمد مهدی به یادگار ماندند.[۹]
آثار و تألیفات[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محقق نراقی در تألیف و تصنیف، ذوق و سلیقهای ممتاز داشت و برخی از آثار او در زمرۀ آثار کمنظیر علمی به شمار میآیند. شمار تألیفات وی در علوم عقلی و نقلی از سی اثر فراتر میرود و موضوعاتی همچون اصول فقه، فلسفه، اخلاق، ریاضیات، هندسه، هیئت، نجوم و ادبیات را دربر میگیرد. این آثار گواه تبحر و جامعیت علمی او هستند.[۱۰]
مهمترین آثار ملا مهدی نراقی عبارتاند از:
1. جامع الافکار و ناقد الأنظار، در خداشناسی
2. قرة العیون، در باب ماهیت و وجود
3. اللمعات العرشیه، در مباحث وجود و ماهیت، صفات جمال و جلال الهی، کیفیت صدور افعال، نفس انسانی و نبوت
4. اللمعة الإلهیة فی الحکمة المتعالیة، در حکمت متعالیه
5. انیس التجار، در احکام
6. انیس الحجاج، در مناسک حج و زیارت مراقد پیامبر اکرم و ائمه اطهار علیهمالسلام
7. انیس المجتهدین، در احکام
8. توضیح الاشکال، به زبان فارسی، ترجمه و شرح هندسۀ اقلیدس
9. انیس الموحدین، به فارسی، در اصول دین
10. دیوان اشعار
11. جامع السعادات و جامع المواعظ، در علم اخلاق[۱۱]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ انیس الموحدین، ص16.
- ↑ ملا مهدی نراقی منادی اخلاق، ص15.
- ↑ انیس الموحدین، ص18.
- ↑ ملا مهدی نراقی و حج، ص 9.
- ↑ گلشن مراد، ص393.
- ↑ ملا مهدی نراقی و حج، ص 10.
- ↑ انیس الموحدین، ص17. ریحانه الادب، ص164-166.
- ↑ انیس الموحدین، ص18.
- ↑ گلشن ابرار، ج1، ص293.
- ↑ نراقیان ستارگان درخشان سپهر نجوم، ص359.
- ↑ منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، ص 351-352.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، آشتیانی جلال الدین، قم-ایران، دفتر تبلیغات، 1378ش.
- نراقیان ستارگان درخشان سپهر نجوم، زمانی، علی، تهران-ایران، ارشاد اسلامی، 1381ش.
- گلشن مراد، غفاری کاشانی، ابوالحسن، تهران-ایران، زرین، 1369ش.
- ملا مهدی نراقی و حج، قریشی کرین، سید حسن، تهران-ایران، میقات حج، 1395ش.
- ملا مهدی نراقی منادی اخلاق، اباذری، عبد الرحیم، تهران-ایران، بین الملل، 1381ش.
- انیس الموحدین، نراقی، مهدی ابن ابی ذر، تهران-ایران، الزهرا، 1369ش.
- گلشن ابرار، جمعی از نویسندگان، قم-ایران، کوثر، بی تا.
- ریحانه الادب، مدرس، محمد علی، قم-ایران، موسسه امام صادق، 1395ش.