ترتیب: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Z mohammad (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ترتیب''' به معنی انجام دادن هر یک از واجبات حج در جای خود میباشد. | '''ترتیب''' به معنی انجام دادن هر یک از [[واجبات حج]] در جای خود میباشد. | ||
ترتیب در افعال دینی مرکب، خصوصا | ترتیب در افعال دینی مرکب، خصوصا [[عبادات]]، شرط صحت است؛ مانند طهارت برای نماز. در بسیاری از [[مناسک حج]] نیز این مفهوم وجود دارد و عدم رعایت آن میتواند صحت فعل را خدشهدار کند. | ||
رعایت ترتیب، در بخشهای کلیتر و اصلیتر حج مانند ترتیب بین حج تمتع و | رعایت ترتیب، در بخشهای کلیتر و اصلیتر حج مانند ترتیب بین [[حج تمتع]] و [[حج عمره|عمره]]، ترتیب بین اداء [[کفارات حج]] و غیره نیز لازم است. | ||
==واژهشناسی== | ==واژهشناسی== | ||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==اهمیت ترتیب== | ==اهمیت ترتیب== | ||
در | در شریعت اسلامی، ترتیب در بسیاری از اعمال مرکّب به ویژه [[عبادات]]، شرط صحت رفتار قلمداد شده است؛ همچون: [[وضو]]، <ref>المجموع، ج1، ص447؛ بدایة المجتهد، ج1، ص18؛ فتح العزیز، ج2، ص290.</ref> [[غسل]]، <ref>تحریر الاحکام، ج1، ص93؛ جواهر الکلام، ج3، ص85.</ref> [[تیمم]] <ref>النهایه، ص50؛ المعتبر، ج1، ص393؛ جواهر الکلام، ج5، ص173.</ref> و [[نماز]]. <ref>المغنی، ج1، ص642؛ البحر الرائق، ج1، ص519؛ العروة الوثقی، ج2، ص282، 600.</ref> | ||
اهمیت رعایت ترتیب در [[مناسک حج]] تا آن جا است که شماری از [[فقیهان امامی]] <ref>الدروس، ج1، ص328؛ غایة المرام، ج1، ص456؛ کشف الغطاء، ج4، ص470.</ref> و [[فقیهان اهل سنت|اهل سنت]] <ref>فتح العزیز، ج7، ص392؛ الاقناع، ج1، ص397؛ مغنی المحتاج، ج1، ص513.</ref> آن را از [[ارکان حج]] و [[ارکان عمره|عمره]] به شمار آوردهاند. | اهمیت رعایت ترتیب در [[مناسک حج]] تا آن جا است که شماری از [[فقیهان امامی]] <ref>الدروس، ج1، ص328؛ غایة المرام، ج1، ص456؛ کشف الغطاء، ج4، ص470.</ref> و [[فقیهان اهل سنت|اهل سنت]] <ref>فتح العزیز، ج7، ص392؛ الاقناع، ج1، ص397؛ مغنی المحتاج، ج1، ص513.</ref> آن را از [[ارکان حج]] و [[ارکان عمره|عمره]] به شمار آوردهاند. | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
===طواف و سعی=== | ===طواف و سعی=== | ||
همه فقیهان برآنند <ref>بدایة المجتهد، ج1، ص217؛ المجموع، ج8، ص78؛ الحدائق، ج16، ص292.</ref> که سعی باید پس از طواف صورت پذیرد و اگر پیش از طواف انجام شود، [[باطل]] است، <ref>مستند الشیعه، ج12، ص121؛ کتاب الحج، داماد، ج3، ص514؛ تحریر الوسیله، ج1، ص453.</ref> حتی اگر برخاسته از [[فراموشی]] یا [[جهل به حکم]] باشد. <ref>الحج فی الشریعه، ج4، ص272-273؛ مناسک زائر، شبیری، ص244؛ الدروس، ج1، ص408.</ref> در باور فقیهان، اگر [[حجگزار]] پس از انجام دادن سعی دریابد که طوافش باطل بوده، افزون بر وجوب تکرار طواف باید سعی را هم دیگر بار انجام دهد تا این ترتیب حاصل گردد. <ref>تدکرة الفقهاء، ج8، ص142؛ الدروس، ج1، ص407؛ المجموع، ج8، ص266.</ref> درباره لزوم رعایت این ترتیب، افزون بر روایات مربوط به حجگزاری پیامبر(ص)، <ref>وسائل الشیعه، ج11، ص214.</ref> به روایاتی دیگر<ref>الکافی، ج4، ص421؛ التهذیب، ج5، ص129-130.</ref> هم استناد شده است <ref>منتهی المطلب، ج2، ص659؛ تعالیق مبسوطه، ص379؛ الحج فی الشریعه، ج4، ص273.</ref> [[حنفیان]] به وجوب رعایت ترتیب میان طواف و سعی تصریح کردهاند؛ اما انجام دادن سعی پس از چهار شوط از طواف را نیز صحیح میدانند. <ref>بدائع الصنائع، ج2، ص134.</ref> | همه فقیهان برآنند <ref>بدایة المجتهد، ج1، ص217؛ المجموع، ج8، ص78؛ الحدائق، ج16، ص292.</ref> که سعی باید پس از طواف صورت پذیرد و اگر پیش از طواف انجام شود، [[باطل]] است، <ref>مستند الشیعه، ج12، ص121؛ کتاب الحج، داماد، ج3، ص514؛ تحریر الوسیله، ج1، ص453.</ref> حتی اگر برخاسته از [[فراموشی]] یا [[جهل به حکم]] باشد. <ref>الحج فی الشریعه، ج4، ص272-273؛ مناسک زائر، شبیری، ص244؛ الدروس، ج1، ص408.</ref> در باور فقیهان، اگر [[حجگزار]] پس از انجام دادن سعی دریابد که طوافش باطل بوده، افزون بر وجوب تکرار طواف باید سعی را هم دیگر بار انجام دهد تا این ترتیب حاصل گردد. <ref>تدکرة الفقهاء، ج8، ص142؛ الدروس، ج1، ص407؛ المجموع، ج8، ص266.</ref> | ||
درباره لزوم رعایت این ترتیب، افزون بر روایات مربوط به حجگزاری پیامبر(ص)، <ref>وسائل الشیعه، ج11، ص214.</ref> به روایاتی دیگر<ref>الکافی، ج4، ص421؛ التهذیب، ج5، ص129-130.</ref> هم استناد شده است <ref>منتهی المطلب، ج2، ص659؛ تعالیق مبسوطه، ص379؛ الحج فی الشریعه، ج4، ص273.</ref> [[حنفیان]] به وجوب رعایت ترتیب میان طواف و سعی تصریح کردهاند؛ اما انجام دادن سعی پس از چهار شوط از طواف را نیز صحیح میدانند. <ref>بدائع الصنائع، ج2، ص134.</ref> | |||
===سعی و نماز طواف=== | ===سعی و نماز طواف=== | ||
خط ۵۰: | خط ۵۲: | ||
===سعی و طواف نساء=== | ===سعی و طواف نساء=== | ||
فقیهان امامی به پشتوانه روایات <ref>الکافی، ج4، ص431، 512.</ref> بر آنند که طواف نساء در حج و عمره باید پس از سعی صورت پذیرد و انجام آن پیش از سعی، اگر از روی | فقیهان امامی به پشتوانه روایات <ref>الکافی، ج4، ص431، 512.</ref> بر آنند که طواف نساء در حج و عمره باید پس از سعی صورت پذیرد و انجام آن پیش از سعی، اگر از روی سهو و فراموشی و ضرورت و یا عذر نباشد، اعاده طواف نساء را واجب میسازد. <ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص359؛ مدارک الاحکام، ج8، ص190؛ تحریر الوسیله، ج1، ص453.</ref> البته مقدم داشتن طواف نساء، موجب بطلان سعی نمیگردد. <ref>الحج فی الشریعه، ج5، ص327.</ref> | ||
===در مناسک عید قربان=== | ===در مناسک عید قربان=== | ||
خط ۵۶: | خط ۵۸: | ||
رعایت ترتیبب میان واجبات روز [[عید قربان]]، یعنی [[رمی جمره عقبه]] و سپس قربانی کردن و آن گاه حلق یا تقصیر، در دیدگاه مشهور امامیان <ref>مسالک الافهام، ج2، ص323.</ref> واجب است. برخی نیز آن را [[مستحب]] شمردهاند. <ref>الخلاف، ج2، ص345؛ السرائر، ج1، ص602؛ مختلف الشیعه، ج4، ص290-291.</ref> حتی به تصریح شماری از فقیهان، در صورت تاخیر این اعمال از روز [[عید]]، نیز باید ترتیب آنها رعایت شود. <ref>مناسک حج، امام خمینی، ص279؛ مناسک الحج، فاضل، ص232؛ مناسک الحج، شبیری، ص249.</ref> | رعایت ترتیبب میان واجبات روز [[عید قربان]]، یعنی [[رمی جمره عقبه]] و سپس قربانی کردن و آن گاه حلق یا تقصیر، در دیدگاه مشهور امامیان <ref>مسالک الافهام، ج2، ص323.</ref> واجب است. برخی نیز آن را [[مستحب]] شمردهاند. <ref>الخلاف، ج2، ص345؛ السرائر، ج1، ص602؛ مختلف الشیعه، ج4، ص290-291.</ref> حتی به تصریح شماری از فقیهان، در صورت تاخیر این اعمال از روز [[عید]]، نیز باید ترتیب آنها رعایت شود. <ref>مناسک حج، امام خمینی، ص279؛ مناسک الحج، فاضل، ص232؛ مناسک الحج، شبیری، ص249.</ref> | ||
دیدگاه مشهور به آیه | دیدگاه مشهور به آیه 196بقره/2 (وَ لا تَحْلِقُوا رُؤُسَکُمْ حَتَّی یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ) استناد دارد که از حلق سر پیش از انجام دادن قربانی [[نهی]] کرده است. <ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص340؛ کتاب الحج، قمی، ج3، ص185-186؛ الحج فی الشریعه، ج5، ص217؛ سند العروه، ج4، ص148.</ref> در روایتی وجوب ترتیب میان حلق و قربانی از همین آیه برگرفته شده است. <ref>التهذیب، ج5، ص485.</ref> برخی نیز بر پایه تفسیر تفث به مناسک حج در آیه 29[[حج]]/22 ترتیب قربانی و حلق را از این آیه برداشت کردهاند؛ زیرا در این آیه، پس از [[امر]] به انجام دادن قربانی، با کلمه «ثمّ» که بر ترتیب دلالت دارد، به «[[قضاء تفث]]» امر شده است. <ref>بدائع الصنائع، ج2، ص146؛ مسالک الافهام، کاظمی، ج2، ص128.</ref> در این زمینه، به احادیث <ref>التهذیب، ج5، ص236-237.</ref> هم استناد کردهاند. <ref>مدارک الاحکام، ج8، ص100؛ تفصیل الشریعه، ج5، ص336-338؛ الحج فی الشریعه، ج5، ص217.</ref> | ||
شماری از فقیهان امامی اعاده کاری را که به [[عمد]] در جای خود ادا نشده، لازم دانستهاند؛ <ref>مدارک الاحکام، ج8، ص101؛ الحدائق، ج17، ص246-247؛ تفصیل الشریعه، ج5، ص343.</ref> اما در باور بیشتر آنان، رعایت این ترتیب تنها [[تکلیفی]] است و واجد [[اثر وضعی]] نیست. از این رو، انجام عمدی [[ذبح]] پیش از رمی و نیز مقدّم داشتن حلق بر ذبح در روز عید قربان، هر چند بر حجگزار حرام است، موجب بطلان آن نمیشود. <ref>مسالک الافهام، شهید، ج2، ص297؛ جواهر الکلام، ج19، ص247-250؛ کتاب الحج، خویی، ج5، ص311.</ref> | شماری از فقیهان امامی اعاده کاری را که به [[عمد]] در جای خود ادا نشده، لازم دانستهاند؛ <ref>مدارک الاحکام، ج8، ص101؛ الحدائق، ج17، ص246-247؛ تفصیل الشریعه، ج5، ص343.</ref> اما در باور بیشتر آنان، رعایت این ترتیب تنها [[تکلیفی]] است و واجد [[اثر وضعی]] نیست. از این رو، انجام عمدی [[ذبح]] پیش از رمی و نیز مقدّم داشتن حلق بر ذبح در روز عید قربان، هر چند بر حجگزار حرام است، موجب بطلان آن نمیشود. <ref>مسالک الافهام، شهید، ج2، ص297؛ جواهر الکلام، ج19، ص247-250؛ کتاب الحج، خویی، ج5، ص311.</ref> |