ابن غزاله: تفاوت میان نسخه‌ها

از نام و نسب ابن غزاله اطلاعات چندانی در دست نیست. تنها برخی او را از موالی مردم [[مدینه]] و از تعمیرکاران و نگارندگان کتیبه‌ای در [[مسجد النبی]] در سمت [[قبله]] دانسته‌اند که در حمله [[حروریه]] (طایفه‌ای از [[خوارج]])، به مدینه شکسته شده بود. از زمان درگذشت ابن غزاله گزارشی در دست نیست.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۱-۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.</ref>از زمان درگذشت ابن غزاله نیز گزارشی نرسیده است.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.</ref>

بنا بر گفته مورخان، پیش از ابن غزاله، [[ابن عطیه]] از امرای [[اموی]] مدینه در سال ۱۲۸ق، به تعمیر این کتیبه دستور داد؛ اما به عللی ناشناخته تعمیر و نگارش آن به انجام نرسید. پس از او [[داود بن علی]] از امرای [[عباسی]] مدینه در سال ۱۳۲ق، با کمک [[صالح بن کیسان]]، از [[حدیث|محدثان]]، به تعمیر و نگارش آن پرداخت؛ اما با مرگ داود نگارش آن ناتمام ماند.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۱-۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.</ref> زمانی که [[زیاد بن عبیدالله حارثی]]، دایی [[سفاح]]، در سال ۱۳۳ق، والی [[مدینه]] شد،<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۳۱۰؛ العقد الثمین، ج۴، ص۵۵.</ref> ابن غزاله را که کتیبه‌نگاری توانا بود، به تعمیر و تکمیل این کتیبه گمارد. او این کتیبه را با «بسم الله الرحمن الرحیم. لا اله الا الله وَحدَهُ لا شریکَ لَه...» آغاز کرد و با جمله «وُضِع الأَخماس فی مَواضِعِها الَّتی اُمِرَ بِها لِذِوی القُربٰی و الیَتامیٰ و المَساکین و ابنِ السَّبِیل» به پایان رساند.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.</ref> این کتیبه افزون بر مباحث [[توحید|توحیدی]]، مشتمل بر برخی نکات اخلاقی چون سفارش به [[تقوا]]، [[صله رحم]]، احیای حقوق، [[عدالت]] در حکمرانی بر مسلمانان و اطاعت از خداوند است و در پایان به برخی از موارد کاربرد [[خمس]] اشاره کرده است.

بر پایه نقلی، هنگامی که ابن غزاله نگارش کتیبه را به پایان رساند، نزد [[زیاد بن عبیدالله]] رفت و دستمزد خویش را خواست. زیاد از پرداخت اجرت وی خودداری کرد و گفت: هرگاه دیدی ما به آن فرمان‌های الهی که در این کتیبه نگاشته‌ای، عمل کردیم، بیا و مزد خود را بستان!<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.</ref> چنین رفتاری از زیاد بن عبیدالله با کتیبه‌نویس دیگری به نام [[سعد النار]] نیز گزارش شده است<ref>الاغانی، ج۴، ص۴۲۴.</ref> که از نادانی و تندخویی زیاد بن عبیدالله نشان دارد.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.</ref>