پرش به محتوا

تحقیق النصرة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ،' به '،'
جز (جایگزینی متن - '.،' به '.')
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،')
خط ۵۵: خط ۵۵:


==محتوای کتاب==
==محتوای کتاب==
موضوعات کتاب در یک مقدمه، چهار باب و فصول متعدد تنظیم‌شده‌اند. در مقدمه، طی سه فصل نخست، روایاتی درباره جایگاه و فضیلت مدینه از منابع حدیث اهل سنت مانند [[صحیح بخاری]] و [[صحیح مسلم]] نقل‌شده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 96-121</ref> در فصل دوم، گزارشی کوتاه از نام‌های مدینه مانند [[مدینه|عذرا]]<ref>تحقیق النصرة، ص 123</ref> ، مُطَیّبه و طیّبه<ref>تحقیق النصرة، ص 124</ref> ، [[یثرب]]<ref>تحقیق النصرة، ص 124-130</ref> و نیز اشاره‌ای به قبیله‌ها و تیره‌های [[اوس]] و [[خزرج]]<ref>تحقیق النصرة، ص 130-132</ref> آمده است. گزارش مطری از 300 صنعتگر و کارگر یهودی ساکن قریه یثرب، با نقد مراغی مواجه شده؛ زیرابه نظر وی، این صنعتگران در منطقه زهره، یکی از مناطق مجاور مدینه، ساکن بوده‌اند.<ref>تحقیق النصرة، ص 128</ref> در فصل بعد، به فضیلت‌ها و اهمیت مسجدالنبی(ص) و روضه شریفه در احادیث اسلامی اشاره گشته است.<ref>تحقیق النصرة، ص 133-146</ref>  
موضوعات کتاب در یک مقدمه، چهار باب و فصول متعدد تنظیم‌شده‌اند. در مقدمه، طی سه فصل نخست، روایاتی درباره جایگاه و فضیلت مدینه از منابع حدیث اهل سنت مانند [[صحیح بخاری]] و [[صحیح مسلم]] نقل‌شده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 96-121</ref> در فصل دوم، گزارشی کوتاه از نام‌های مدینه مانند [[مدینه|عذرا]]<ref>تحقیق النصرة، ص 123</ref>، مُطَیّبه و طیّبه<ref>تحقیق النصرة، ص 124</ref>، [[یثرب]]<ref>تحقیق النصرة، ص 124-130</ref> و نیز اشاره‌ای به قبیله‌ها و تیره‌های [[اوس]] و [[خزرج]]<ref>تحقیق النصرة، ص 130-132</ref> آمده است. گزارش مطری از 300 صنعتگر و کارگر یهودی ساکن قریه یثرب، با نقد مراغی مواجه شده؛ زیرابه نظر وی، این صنعتگران در منطقه زهره، یکی از مناطق مجاور مدینه، ساکن بوده‌اند.<ref>تحقیق النصرة، ص 128</ref> در فصل بعد، به فضیلت‌ها و اهمیت مسجدالنبی(ص) و روضه شریفه در احادیث اسلامی اشاره گشته است.<ref>تحقیق النصرة، ص 133-146</ref>  


===باب اول کتاب===
===باب اول کتاب===
در باب اول، طی هفت فصل، گزارش‌های متعدد از تاریخ [[بیعت عقبه]] و اسلام آوردن گروهی [[انصار]] و نام‌های بیعت‌کنندگان و نقیبان<ref>تحقیق النصرة، ص 149-157</ref> ، [[هجرت پیامبر(ص)]] به مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 158</ref> ، ورود پیامبر به [[قبا]]، فضیلت [[مسجد قبا]]<ref>تحقیق النصرة، ص 164-175</ref> ، ساخت مسجدالنبی(ص) در عهد نبوی، محل مصلای رسول خدا و گسترش‌های دوران خلفای بعد<ref>تحقیق النصرة، ص 176-203</ref> آمده است. مراغی در وصف مکان‌های مدینه، افزون بر استناد به اخبار تاریخی، از دیده‌های خود نیز بهره گرفته و ازجمله، درباره [[مسجد ضرار]] آورده است: «امروزه نشانه‌ای از آن وجود ندارد و ابن نجار جای آن را به‌اشتباه نشان داده است.»<ref>تحقیق النصرة، ص 132</ref>  
در باب اول، طی هفت فصل، گزارش‌های متعدد از تاریخ [[بیعت عقبه]] و اسلام آوردن گروهی [[انصار]] و نام‌های بیعت‌کنندگان و نقیبان<ref>تحقیق النصرة، ص 149-157</ref>، [[هجرت پیامبر(ص)]] به مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 158</ref>، ورود پیامبر به [[قبا]]، فضیلت [[مسجد قبا]]<ref>تحقیق النصرة، ص 164-175</ref>، ساخت مسجدالنبی(ص) در عهد نبوی، محل مصلای رسول خدا و گسترش‌های دوران خلفای بعد<ref>تحقیق النصرة، ص 176-203</ref> آمده است. مراغی در وصف مکان‌های مدینه، افزون بر استناد به اخبار تاریخی، از دیده‌های خود نیز بهره گرفته و ازجمله، درباره [[مسجد ضرار]] آورده است: «امروزه نشانه‌ای از آن وجود ندارد و ابن نجار جای آن را به‌اشتباه نشان داده است.»<ref>تحقیق النصرة، ص 132</ref>  


مراغی درباره مسجدالنبی(ص)، دانسته‌های خود از معماری، مساحت‌ها، نوع سنگ‌ها و آجرهای به‌کاررفته در آن و تغییر خانه‌های پیرامون مسجد، ازجمله خانه [[همسران پیامبر(ص)]] را یادکرده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 204-224</ref> او پس از ارزیابی وصف ابن نجار از حدود مسجدالنبی(ص) می‌گوید: «اکنون از بِلاط مسجد خبری نیست و نیز دو تیر چوبی که از سمت [[شام]] در صحن مسجد نصب‌شده بود، ازمیان‌رفته است.»<ref>تحقیق النصرة، ص 221</ref>  
مراغی درباره مسجدالنبی(ص)، دانسته‌های خود از معماری، مساحت‌ها، نوع سنگ‌ها و آجرهای به‌کاررفته در آن و تغییر خانه‌های پیرامون مسجد، ازجمله خانه [[همسران پیامبر(ص)]] را یادکرده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 204-224</ref> او پس از ارزیابی وصف ابن نجار از حدود مسجدالنبی(ص) می‌گوید: «اکنون از بِلاط مسجد خبری نیست و نیز دو تیر چوبی که از سمت [[شام]] در صحن مسجد نصب‌شده بود، ازمیان‌رفته است.»<ref>تحقیق النصرة، ص 221</ref>  


بخشی از کتاب به استوانه‌های مسجدالنبی(ص) و دیده‌های مراغی از [[استوانه مخلقه|استوانه مُخَلَقه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 225</ref> ، [[استوانه عایشه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 226</ref> ، [[استوانه توبه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 228</ref> ، [[استوانه امام علی(ع)]]<ref>تحقیق النصرة، ص 232</ref> و داستان [[ستون حنانه]] که از فراق پیامبر(ص) فریاد و زاری می‌کرد<ref>تحقیق النصرة، ص 232</ref> اختصاص‌یافته است. [[جذع]] (شاخه) این ستون در سوی راست مصلای نبوی بوده است. مراغی نکاتی دیگر نیز درباره این شاخه آورده و یادکرده که در زمان او، این شاخه در انبار حرم نبوی نگهداری می‌شده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 240-241</ref>  
بخشی از کتاب به استوانه‌های مسجدالنبی(ص) و دیده‌های مراغی از [[استوانه مخلقه|استوانه مُخَلَقه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 225</ref>، [[استوانه عایشه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 226</ref>، [[استوانه توبه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 228</ref>، [[استوانه امام علی(ع)]]<ref>تحقیق النصرة، ص 232</ref> و داستان [[ستون حنانه]] که از فراق پیامبر(ص) فریاد و زاری می‌کرد<ref>تحقیق النصرة، ص 232</ref> اختصاص‌یافته است. [[جذع]] (شاخه) این ستون در سوی راست مصلای نبوی بوده است. مراغی نکاتی دیگر نیز درباره این شاخه آورده و یادکرده که در زمان او، این شاخه در انبار حرم نبوی نگهداری می‌شده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 240-241</ref>  


[[منبر پیامبر(ص)]] و تاریخ تعمیرهای آن در گزارشی کوتاه آمده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 244-253</ref> مراغی درباره [[حریق مسجدالنبی(ص)]] و تلاش حاکمان مصر در تعمیر مسجد، گزارشی مفصل آورده<ref>تحقیق النصرة، ص 253-262</ref> و به محل تهجد پیامبر(ص) در مسجد اشاره‌کرده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 263-264</ref>  
[[منبر پیامبر(ص)]] و تاریخ تعمیرهای آن در گزارشی کوتاه آمده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 244-253</ref> مراغی درباره [[حریق مسجدالنبی(ص)]] و تلاش حاکمان مصر در تعمیر مسجد، گزارشی مفصل آورده<ref>تحقیق النصرة، ص 253-262</ref> و به محل تهجد پیامبر(ص) در مسجد اشاره‌کرده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 263-264</ref>  
خط ۷۶: خط ۷۶:


===باب دوم کتاب===
===باب دوم کتاب===
مباحثی درباره [[رحلت پیامبر(ص)]] و [[شیخین]]<ref>تحقیق النصرة، ص 307-367</ref> ، آداب زیارت مرقد نبوی(ص) و ادله مشروعیت آن<ref>تحقیق النصرة، ص 368-451</ref> ، بقاع بقیع و فضیلت زیارت بقیع<ref>تحقیق النصرة، ص 452-463</ref> و مقبره [[بنی‌سلمه]] در غرب مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 464</ref> در باب دوم آمده است. گزارش مراغی از گنبدهای [[ائمه بقیع]] که به همت [[ناصر بن مستضیء عباسی]] ساخته‌شده، چشمگیر است.<ref>تحقیق النصرة، ص 459</ref> او در مبحث مشروعیت زیارت پیامبر(ص) به اجماع مسلمانان و ادله دیگر استناد می‌کند<ref>تحقیق النصرة، ص 368-392</ref> و یکی از شاخه‌های این موضوع را به مبحث توسل و [[شفاعت]] اختصاص می‌دهد<ref>تحقیق النصرة، ص 416-432</ref> و با روش نقلی و عقلی، ادله و مبانی مشروعیت و جواز توسل به پیامبر(ص) خواه در هنگام حیات و خواه پس از وفات ایشان را به میان می‌آورد. یکی از شاخه‌های این بحث ازنظر مراغی، اثبات [[حیات برزخی]]<ref>تحقیق النصرة، ص 433-451</ref> است. این موضوع از مباحث نوآورانه این اثر در قیاس با دیگر آثار تاریخی مدینه است که به نظر می‌رسد به دنبال آرا و شبهات [[ابن تیمیه]] طرح‌شده است. (← توسل)
مباحثی درباره [[رحلت پیامبر(ص)]] و [[شیخین]]<ref>تحقیق النصرة، ص 307-367</ref>، آداب زیارت مرقد نبوی(ص) و ادله مشروعیت آن<ref>تحقیق النصرة، ص 368-451</ref>، بقاع بقیع و فضیلت زیارت بقیع<ref>تحقیق النصرة، ص 452-463</ref> و مقبره [[بنی‌سلمه]] در غرب مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 464</ref> در باب دوم آمده است. گزارش مراغی از گنبدهای [[ائمه بقیع]] که به همت [[ناصر بن مستضیء عباسی]] ساخته‌شده، چشمگیر است.<ref>تحقیق النصرة، ص 459</ref> او در مبحث مشروعیت زیارت پیامبر(ص) به اجماع مسلمانان و ادله دیگر استناد می‌کند<ref>تحقیق النصرة، ص 368-392</ref> و یکی از شاخه‌های این موضوع را به مبحث توسل و [[شفاعت]] اختصاص می‌دهد<ref>تحقیق النصرة، ص 416-432</ref> و با روش نقلی و عقلی، ادله و مبانی مشروعیت و جواز توسل به پیامبر(ص) خواه در هنگام حیات و خواه پس از وفات ایشان را به میان می‌آورد. یکی از شاخه‌های این بحث ازنظر مراغی، اثبات [[حیات برزخی]]<ref>تحقیق النصرة، ص 433-451</ref> است. این موضوع از مباحث نوآورانه این اثر در قیاس با دیگر آثار تاریخی مدینه است که به نظر می‌رسد به دنبال آرا و شبهات [[ابن تیمیه]] طرح‌شده است. (← توسل)


===باب سوم کتاب===
===باب سوم کتاب===
باب سوم حاوی نکاتی درباره [[کوه احد]]<ref>تحقیق النصرة، ص 469-472</ref> ، قبور [[شهدای احد]] و بقعه [[حمزه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 472-479</ref> و نیز مساجد معروف مدینه است.<ref>تحقیق النصرة، ص 480-499</ref> گزارش مراغی از سور مدینه (دیوارهای پیرامون شهر) و تعمیر آن به همت [[عضد الدوله بویهی]] و ماجرای نقب زدن از زیر مرقد نبوی(ص) به دست دو مسیحی اَندَلُسی و کشف آن با خواب [[محمود زنگی]] و نیز ساختن حصار مرقد نبوی(ص) در (557 ق.) و نوسازی آن در (751 ق.) به همت ملک ناصر حسن بن محمد قلاوون مملوکی، از آگاهی‌های جدیدی است که در الدرة الثمینه نیامده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 502-505</ref>  
باب سوم حاوی نکاتی درباره [[کوه احد]]<ref>تحقیق النصرة، ص 469-472</ref>، قبور [[شهدای احد]] و بقعه [[حمزه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 472-479</ref> و نیز مساجد معروف مدینه است.<ref>تحقیق النصرة، ص 480-499</ref> گزارش مراغی از سور مدینه (دیوارهای پیرامون شهر) و تعمیر آن به همت [[عضد الدوله بویهی]] و ماجرای نقب زدن از زیر مرقد نبوی(ص) به دست دو مسیحی اَندَلُسی و کشف آن با خواب [[محمود زنگی]] و نیز ساختن حصار مرقد نبوی(ص) در (557 ق.) و نوسازی آن در (751 ق.) به همت ملک ناصر حسن بن محمد قلاوون مملوکی، از آگاهی‌های جدیدی است که در الدرة الثمینه نیامده است.<ref>تحقیق النصرة، ص 502-505</ref>  


یکی از آگاهی‌های نویسنده درباره مساجد تاریخی مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 526-545</ref> ، گزارشی از [[مسجد ذوالحلیفه]] است که در چهار یا شش میلی مدینه قرار داشته و املاک [[بنی‌جشم|بنی‌جُشَم]] در آن جای دارد و امروزه به [[آبارعلی]] معروف است.<ref>تحقیق النصرة، ص 526</ref> مراغی از مساجدی که ابن زباله در اخبار المدینه و بخاری در الصحیح از آن‌ها یادکرده‌اند، سخن گفته و افزوده که اکنون از این مساجد اثری باقی نیست و محلشان ناشناخته است.<ref>تحقیق النصرة، ص 532</ref> نیز گزارشی از چاه‌های مدینه که در عهد مؤلف نشانه‌ای از آن‌ها یافت می‌شده، ارائه گشته است.<ref>تحقیق النصرة، ص 546-574</ref>  
یکی از آگاهی‌های نویسنده درباره مساجد تاریخی مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 526-545</ref>، گزارشی از [[مسجد ذوالحلیفه]] است که در چهار یا شش میلی مدینه قرار داشته و املاک [[بنی‌جشم|بنی‌جُشَم]] در آن جای دارد و امروزه به [[آبارعلی]] معروف است.<ref>تحقیق النصرة، ص 526</ref> مراغی از مساجدی که ابن زباله در اخبار المدینه و بخاری در الصحیح از آن‌ها یادکرده‌اند، سخن گفته و افزوده که اکنون از این مساجد اثری باقی نیست و محلشان ناشناخته است.<ref>تحقیق النصرة، ص 532</ref> نیز گزارشی از چاه‌های مدینه که در عهد مؤلف نشانه‌ای از آن‌ها یافت می‌شده، ارائه گشته است.<ref>تحقیق النصرة، ص 546-574</ref>  


===باب چهارم کتاب===
===باب چهارم کتاب===
باب چهارم به وادی‌های مدینه مانند [[وادی عقیق]]، [[وادی جفاف|وادی جِفاف]]<ref>تحقیق النصرة، ص 577-598</ref> ، [[صدقات]] و [[موقوفات نبوی(ص)]] در مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 592-594</ref> ، [[خندق]]<ref>تحقیق النصرة، ص 599-604</ref> ، حدود و خصائص حرم مدنی<ref>تحقیق النصرة، ص 605-626</ref> ، فضیلت [[مرگ در مدینه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 627-628</ref> و اشعاری در ترغیب آمدن به مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 629-632</ref> پرداخته است. گزارش مراغی از رویداد [[نار الحجاز]] یا فوران گدازه‌های آتش‌فشانی، با این‌که گزارش آن را از دیگر مورخان برگرفته، اهمیت دارد.<ref>تحقیق النصرة، ص 595-597</ref>  
باب چهارم به وادی‌های مدینه مانند [[وادی عقیق]]، [[وادی جفاف|وادی جِفاف]]<ref>تحقیق النصرة، ص 577-598</ref>، [[صدقات]] و [[موقوفات نبوی(ص)]] در مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 592-594</ref>، [[خندق]]<ref>تحقیق النصرة، ص 599-604</ref>، حدود و خصائص حرم مدنی<ref>تحقیق النصرة، ص 605-626</ref>، فضیلت [[مرگ در مدینه]]<ref>تحقیق النصرة، ص 627-628</ref> و اشعاری در ترغیب آمدن به مدینه<ref>تحقیق النصرة، ص 629-632</ref> پرداخته است. گزارش مراغی از رویداد [[نار الحجاز]] یا فوران گدازه‌های آتش‌فشانی، با این‌که گزارش آن را از دیگر مورخان برگرفته، اهمیت دارد.<ref>تحقیق النصرة، ص 595-597</ref>  


==نسخه‌ها و چاپ‌ها==
==نسخه‌ها و چاپ‌ها==