۵٬۱۲۵
ویرایش
جز (removed Category:کتابهای درباره مکه using HotCat) |
جز (جایگزینی متن - '</ref>' به '</ref> ') |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
==نویسنده== | ==نویسنده== | ||
{{اصلی|احمد بن محمد اسدی}} | {{اصلی|احمد بن محمد اسدی}} | ||
احمد بن محمد اسدی، تاریخنگار، فقیه [[مذهب شافعی|شافعیمذهب]]، مدرّس قرائت در [[مسجدالحرام]]، نحوی و شاعر،<ref>نک: خلاصة الاثر، ج۱، ص۳۲۵؛ المختصر، ص۷۲-۷۳؛ معجم المؤلفین، ج۲، ص۸۱.</ref> از خاندانی با اصالت [[یمن|یمنی]]، در [[مکه]] زاده شد. گویا نخست بار، پدربزرگش که او نیز احمد نام داشته، از یمن به [[حجاز]] هجرت کرده و نسبت «یمنی» که به آنان دادهاند، از همین رو است. از زمان، چگونگی و سبب این هجرت، اطلاعی در دست نیست. احمد بن محمد و پدرانش را «اسدی» نیز خواندهاند؛ زیرا به اسد بن عامر (درگذشت ۱۸۸ق.) نسب میبرند. او بخشی از تحصیلات خویش را نزد پدرش، محمد بن احمد اسدی عریشی (درگذشت ۱۰۶۰ق.) گذراند و نزد استادانی مانند محمد بن علان (درگذشت ۱۰۷۵ق.)<ref>نک: ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۵، ۸۲، ۱۰۰، ۱۰۷، ۱۱۴، ۱۲۸، ۱۸۹، ۲۴۷، ۳۸۸؛ التاریخ و المورخون، ص۳۱۴۳۳۰.</ref> و علی بن عبدالقادر طبری (درگذشت ۱۰۷۰ق.) از مکهشناسان سرشناس آن دوره و صاحبان آثار گوناگون در این زمینه، دانش آموخت.<ref>خلاصة الاثر، ج۴، ص۳۳.</ref> | احمد بن محمد اسدی، تاریخنگار، فقیه [[مذهب شافعی|شافعیمذهب]]، مدرّس قرائت در [[مسجدالحرام]]، نحوی و شاعر،<ref>نک: خلاصة الاثر، ج۱، ص۳۲۵؛ المختصر، ص۷۲-۷۳؛ معجم المؤلفین، ج۲، ص۸۱.</ref> از خاندانی با اصالت [[یمن|یمنی]]، در [[مکه]] زاده شد. گویا نخست بار، پدربزرگش که او نیز احمد نام داشته، از یمن به [[حجاز]] هجرت کرده و نسبت «یمنی» که به آنان دادهاند، از همین رو است. از زمان، چگونگی و سبب این هجرت، اطلاعی در دست نیست. احمد بن محمد و پدرانش را «اسدی» نیز خواندهاند؛ زیرا به اسد بن عامر (درگذشت ۱۸۸ق.) نسب میبرند. او بخشی از تحصیلات خویش را نزد پدرش، محمد بن احمد اسدی عریشی (درگذشت ۱۰۶۰ق.) گذراند و نزد استادانی مانند محمد بن علان (درگذشت ۱۰۷۵ق.)<ref>نک: ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۵، ۸۲، ۱۰۰، ۱۰۷، ۱۱۴، ۱۲۸، ۱۸۹، ۲۴۷، ۳۸۸؛ التاریخ و المورخون، ص۳۱۴۳۳۰.</ref> و علی بن عبدالقادر طبری (درگذشت ۱۰۷۰ق.) از مکهشناسان سرشناس آن دوره و صاحبان آثار گوناگون در این زمینه، دانش آموخت.<ref>خلاصة الاثر، ج۴، ص۳۳.</ref> | ||
افزون بر اِخبار الکرام، آثاری دیگر نیز به احمد اسدی نسبت دادهاند؛<ref>نک: معجم المؤلفین، ج۲، ص۸۱؛ هدیة العارفین، ج۱، ص۱۶۰.</ref> از جمله [[إتحاف الکرام بفضائل الکعبة الغَرّاء و البلد الحرام]]<ref>نک: التاریخ و المورخون، ص۳۳۴-۳۳۵.</ref> که گویا اِخبار الکرام تفصیل همان کتاب است. | افزون بر اِخبار الکرام، آثاری دیگر نیز به احمد اسدی نسبت دادهاند؛<ref>نک: معجم المؤلفین، ج۲، ص۸۱؛ هدیة العارفین، ج۱، ص۱۶۰.</ref> از جمله [[إتحاف الکرام بفضائل الکعبة الغَرّاء و البلد الحرام]]<ref>نک: التاریخ و المورخون، ص۳۳۴-۳۳۵.</ref> که گویا اِخبار الکرام تفصیل همان کتاب است. | ||
احمد اسدی در حدود ۳۲ سالگی درگذشت. از مقدمه کتاب به قلم پسر او برمیآید که اِخبارالکرام آخرین کتابش بوده و فرصت نیافته آن را کامل کند و پس از مرگ او پسرش بدین کار همت گمارده است. (ص۳۸۳۹) نام و مشخصات پسر او دانسته نیست. گویا وی مدتی پس از مرگ پدر به تکمیل این کتاب پرداخته؛ زیرا منابع معاصر نویسنده و اندکی پس از او مانند خلاصة الاثر نوشته محمد امین محبّی (درگذشت ۱۱۱۱ق.) که شرح احوال و آثار او را آوردهاند، از این کتاب یاد نکردهاند. | احمد اسدی در حدود ۳۲ سالگی درگذشت. از مقدمه کتاب به قلم پسر او برمیآید که اِخبارالکرام آخرین کتابش بوده و فرصت نیافته آن را کامل کند و پس از مرگ او پسرش بدین کار همت گمارده است. (ص۳۸۳۹) نام و مشخصات پسر او دانسته نیست. گویا وی مدتی پس از مرگ پدر به تکمیل این کتاب پرداخته؛ زیرا منابع معاصر نویسنده و اندکی پس از او مانند خلاصة الاثر نوشته محمد امین محبّی (درگذشت ۱۱۱۱ق.) که شرح احوال و آثار او را آوردهاند، از این کتاب یاد نکردهاند. | ||
==منابع کتاب== | ==منابع کتاب== | ||
منابع کتاب بیش از ۷۰ اثر مکتوب هستند که برخی اکنون موجود و بعضی مفقودند. نویسنده به ترتیب، از آثار [[ازرقی]] (برای نمونه: ص۴۷، ۵۱، ۸۱)، [[تقی الدین فاسی|فاسی]] (برای نمونه: ص۱۴۷، ۱۷۲، ۱۸۱)، [[عز بن جماعه|عزّ بن جماعه]] (برای نمونه: ص۴۵، ۶۱، ۷۹) و [[محمد جار الله بن ظهیره|محمد جار الله بن ظَهیره]] (برای نمونه: ص۵۷، ۹۹) بیش از آثار دیگران سود جسته است. برخی منابع مانند [[افادة الاَنام|اِفادة الاَنام]] نوشته [[عبدالله بن محمد غازی]] (درگذشت ۱۳۶۵ق.) بدین کتاب استناد کردهاند.<ref>نک: افادة الانام، ج۱، ص۱۳۹.</ref> | منابع کتاب بیش از ۷۰ اثر مکتوب هستند که برخی اکنون موجود و بعضی مفقودند. نویسنده به ترتیب، از آثار [[ازرقی]] (برای نمونه: ص۴۷، ۵۱، ۸۱)، [[تقی الدین فاسی|فاسی]] (برای نمونه: ص۱۴۷، ۱۷۲، ۱۸۱)، [[عز بن جماعه|عزّ بن جماعه]] (برای نمونه: ص۴۵، ۶۱، ۷۹) و [[محمد جار الله بن ظهیره|محمد جار الله بن ظَهیره]] (برای نمونه: ص۵۷، ۹۹) بیش از آثار دیگران سود جسته است. برخی منابع مانند [[افادة الاَنام|اِفادة الاَنام]] نوشته [[عبدالله بن محمد غازی]] (درگذشت ۱۳۶۵ق.) بدین کتاب استناد کردهاند.<ref>نک: افادة الانام، ج۱، ص۱۳۹.</ref> | ||
نویسنده برای رعایت اختصار (نک: ص۲۵۴۲۵۵) سند [[روایت|روایتها]] را نیاورده و آن چه را از دیگر منابع نقل کرده، با تلخیص یاد نموده است. | نویسنده برای رعایت اختصار (نک: ص۲۵۴۲۵۵) سند [[روایت|روایتها]] را نیاورده و آن چه را از دیگر منابع نقل کرده، با تلخیص یاد نموده است. | ||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
کتاب عنوانبندی ندارد و عناوین کتاب را مصحح به سلیقه خویش برنهاده است. (ص۲۵) موضوعات کتاب بیشتر همان موضوعات کتابهای تاریخ محلی [[مکه|مکهاند]]: [[کعبه]] و فضیلت و نامها و [[طواف]] آن (ص۴۰۷۳)، [[حجرالاسود]] و فضیلت آن و مباحثی درباره آن (ص۷۳۷۴)، [[رکن یمانی]] (ص۷۵۸۰)، [[ملتزم]] (ص۸۰۸۲)، [[مقام ابراهیم]] (ص۸۲۸۳)، [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] (ص۸۵۸۹)، کرامات کعبه (ص۸۹۱۱۴)، نوسازی و بازسازی کعبه (ص۱۱۵۱۵۸)، پوشش، معطرسازی و اشیاء کعبه (ص۱۵۸۱۷۲)، مسجدالحرام و توسعهها و عمرانهای آن (ص۱۷۳۱۸۸)، منارهها و قًبهها و برخی مباحث درباره [[مسجدالحرام]] (ص۱۸۸۲۰۲)، شهر مکه و [[حرم مکی|حرم]] (ص۲۰۳۲۴۶) و گفتارهای مربوط به آن مانند علت حرمت حرم (ص۲۱۰۲۱۱)، [[انصاب حرم|اَنصاب حرم]] (ص۲۱۱۲۱۲)، خانههای مکه (ص۲۲۵۲۲۷)، [[مسجد|مساجد]] و کوهها (ص۲۲۷۲۳۲) و آرامگاههای مکه (ص۲۳۳۲۳۶) و مکانها، مساجد و مقبرههای نزدیک حرم. (ص۲۴۷۲۵۵) | کتاب عنوانبندی ندارد و عناوین کتاب را مصحح به سلیقه خویش برنهاده است. (ص۲۵) موضوعات کتاب بیشتر همان موضوعات کتابهای تاریخ محلی [[مکه|مکهاند]]: [[کعبه]] و فضیلت و نامها و [[طواف]] آن (ص۴۰۷۳)، [[حجرالاسود]] و فضیلت آن و مباحثی درباره آن (ص۷۳۷۴)، [[رکن یمانی]] (ص۷۵۸۰)، [[ملتزم]] (ص۸۰۸۲)، [[مقام ابراهیم]] (ص۸۲۸۳)، [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] (ص۸۵۸۹)، کرامات کعبه (ص۸۹۱۱۴)، نوسازی و بازسازی کعبه (ص۱۱۵۱۵۸)، پوشش، معطرسازی و اشیاء کعبه (ص۱۵۸۱۷۲)، مسجدالحرام و توسعهها و عمرانهای آن (ص۱۷۳۱۸۸)، منارهها و قًبهها و برخی مباحث درباره [[مسجدالحرام]] (ص۱۸۸۲۰۲)، شهر مکه و [[حرم مکی|حرم]] (ص۲۰۳۲۴۶) و گفتارهای مربوط به آن مانند علت حرمت حرم (ص۲۱۰۲۱۱)، [[انصاب حرم|اَنصاب حرم]] (ص۲۱۱۲۱۲)، خانههای مکه (ص۲۲۵۲۲۷)، [[مسجد|مساجد]] و کوهها (ص۲۲۷۲۳۲) و آرامگاههای مکه (ص۲۳۳۲۳۶) و مکانها، مساجد و مقبرههای نزدیک حرم. (ص۲۴۷۲۵۵) | ||
افزون بر آگاهیهای منابع پیشین، نویسنده برخی اطلاعات دوره خود را افزوده است؛ مانند ویژگیهای اشیاء درون [[کعبه]] در روزگار او (ص۱۷۲)، شماره منارههای [[مسجدالحرام]] در آن دوره که بر پایه گزارش او هفت مناره بوده است (ص۱۸۸۱۸۹)، چگونگی مقامات ائمه چهارگانه در مسجدالحرام و نمازگزاردن آنها در آن دوره (ص۱۹۴۱۹۸)، سیل سال ۱۰۴۰ق و بازسازی مهم و معروف کعبه در روزگار سلطان مراد (درگذشت ۱۰۴۹ق). نویسنده در این سالها کودک بوده و از این رو، شرح بازسازی را از رساله استادش شیخ [[محمد بن علی بن علان]] گزارش کرده است؛(ص۱۴۸) گرچه نام این رساله را یاد نکرده است. با توجه به محتوای گزارش شده، آن کتاب [[انباء المؤید الجلیل مراد ببناء بیت الوهّاب الجوا]]د است که هنوز چاپ نشده است.<ref>نک: التاریخ و المورخون، ص۳۲۱.</ref> در منابع تاریخ محلی [[مکه]]، درباره بازسازی کعبه به دست [[عبدالله بن زبیر]] آوردهاند که او کعبه را به طور کامل بازسازی کرده است؛<ref>نک: اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۰۵-۲۰۶؛ اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۳۵۸؛ شفاء الغرام، ج۱، ص۱۰۰-۱۰۱.</ref> اما به تصریح احمد اسدی، [[ماوردی]] (درگذشت ۴۵۰ق) در [[الاحکام السلطانیه]] (ص۲۸۲۲۸۳) این مطلب را یاد نموده و به پشتوانه نظر استادش محمد بن علان و او نیز با اتکا به استاد خود [[محمد حجاز شعراوی]] (درگذشت ۱۰۳۵ق.) این سخن را رد کرده است. بر پایه دیدگاه آنان که دلیلی برای آن نیاوردهاند، عبدالله بن زبیر همه ارکان، جز رکن حجر را بازسازی کرده است. (ص۱۴۰۱۴۱) | افزون بر آگاهیهای منابع پیشین، نویسنده برخی اطلاعات دوره خود را افزوده است؛ مانند ویژگیهای اشیاء درون [[کعبه]] در روزگار او (ص۱۷۲)، شماره منارههای [[مسجدالحرام]] در آن دوره که بر پایه گزارش او هفت مناره بوده است (ص۱۸۸۱۸۹)، چگونگی مقامات ائمه چهارگانه در مسجدالحرام و نمازگزاردن آنها در آن دوره (ص۱۹۴۱۹۸)، سیل سال ۱۰۴۰ق و بازسازی مهم و معروف کعبه در روزگار سلطان مراد (درگذشت ۱۰۴۹ق). نویسنده در این سالها کودک بوده و از این رو، شرح بازسازی را از رساله استادش شیخ [[محمد بن علی بن علان]] گزارش کرده است؛(ص۱۴۸) گرچه نام این رساله را یاد نکرده است. با توجه به محتوای گزارش شده، آن کتاب [[انباء المؤید الجلیل مراد ببناء بیت الوهّاب الجوا]]د است که هنوز چاپ نشده است.<ref>نک: التاریخ و المورخون، ص۳۲۱.</ref> در منابع تاریخ محلی [[مکه]]، درباره بازسازی کعبه به دست [[عبدالله بن زبیر]] آوردهاند که او کعبه را به طور کامل بازسازی کرده است؛<ref>نک: اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۰۵-۲۰۶؛ اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۳۵۸؛ شفاء الغرام، ج۱، ص۱۰۰-۱۰۱.</ref> اما به تصریح احمد اسدی، [[ماوردی]] (درگذشت ۴۵۰ق) در [[الاحکام السلطانیه]] (ص۲۸۲۲۸۳) این مطلب را یاد نموده و به پشتوانه نظر استادش محمد بن علان و او نیز با اتکا به استاد خود [[محمد حجاز شعراوی]] (درگذشت ۱۰۳۵ق.) این سخن را رد کرده است. بر پایه دیدگاه آنان که دلیلی برای آن نیاوردهاند، عبدالله بن زبیر همه ارکان، جز رکن حجر را بازسازی کرده است. (ص۱۴۰۱۴۱) | ||
در برخی گفتارهای کتاب، نکتههایی با عنوان «فائده» و «فرع» به مسائل [[فقه|فقهی]] (ص۵۹، ۱۶۴۱۶۶) و [[کلام|کلامی]] (ص۶۳) و توضیح معنای [[روایت|روایتها]] (ص۶۷) اختصاص یافته است. (برای نمونه: ص۶۲۶۳، ۱۶۴، ۱۶۶) | در برخی گفتارهای کتاب، نکتههایی با عنوان «فائده» و «فرع» به مسائل [[فقه|فقهی]] (ص۵۹، ۱۶۴۱۶۶) و [[کلام|کلامی]] (ص۶۳) و توضیح معنای [[روایت|روایتها]] (ص۶۷) اختصاص یافته است. (برای نمونه: ص۶۲۶۳، ۱۶۴، ۱۶۶) |
ویرایش