مسیر طالبی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
| ناشر = مؤسسه فرانکلین، انتشارات علمی و فرهنگی | | ناشر = مؤسسه فرانکلین، انتشارات علمی و فرهنگی | ||
| وبسایت ناشر = | | وبسایت ناشر = | ||
| محل انتشارات = | | محل انتشارات = [[هند]]، [[تهران]] | ||
| تاریخ نشر = ۱۲۲۹ق | | تاریخ نشر = ۱۲۲۹ق | ||
| ترجمه به =انگلیسی، فرانسه، هلندی | | ترجمه به =انگلیسی، فرانسه، هلندی | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۸: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
}} | }} | ||
مسیر طالبی، سفرنامه‌ای به زبان فارسی و نوشته میرزا ابوطالب خان است. او در سفر ۵ ساله‌اش از هند به اروپا و کشورهای اسلامی تحت قلمرو عثمانی یادداشت‌برداری و در سال ۱۲۱۹ق آن‌ها را تنظیم و تألیف کرد. یکی از ویژگی‌های این کتاب پرداختن به شهرها و اماکن زیارتی کشور عراق است. این کتاب به زبان‌های گوناگون ترجمه و بارها در ایران به چاپ رسیده است. | مسیر طالبی، سفرنامه‌ای به زبان فارسی و نوشته میرزا ابوطالب خان است. او در سفر ۵ ساله‌اش از [[هند]] به اروپا و کشورهای اسلامی تحت قلمرو [[دوره عثمانی|عثمانی]] یادداشت‌برداری و در سال ۱۲۱۹ق آن‌ها را تنظیم و تألیف کرد. یکی از ویژگی‌های این کتاب پرداختن به شهرها و اماکن زیارتی کشور [[عراق]] است. این کتاب به زبان‌های گوناگون ترجمه و بارها در [[ایران]] به چاپ رسیده است. | ||
==نویسنده== | ==نویسنده== | ||
ميرزا ابوطالب، معروف به ابوطالب لندنی،<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ص۱۸.</ref> فرزند محمد بيك‌خان تبريزى اصفهانی، در سال ۱۱۶۶ق در شهر | ميرزا ابوطالب، معروف به ابوطالب لندنی،<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ص۱۸.</ref> فرزند محمد بيك‌خان تبريزى اصفهانی، در سال ۱۱۶۶ق در شهر [[شیعه]]نشین لَكْنَهو در [[هند]] به دنیا آمد.<ref>نامه اهل خراسان، ص ١١٠.</ref> پدرش، [[چمهوری آذربایجان|آذربایجانی]] تبار و متولد [[اصفهان]] بود<ref>چند سفرنامه از سفراى [[ايران]]، نشريه وزارت امور خارجه، شماره سوم، ص ٢۶ و٢٧.</ref> و هنگامی که به علت موضع‌گیری‌هایش مورد خشم [[نادرشاه]] قرار گرفت به هند گریخت.<ref>مقاله «مسير طالبى» ، نشريه فرهنگ خراسان، ضميمه دوره پنجم.</ref> میرزا ابوطالب در ۱۳ سالگی همراه پدرش به مرشدآباد هند هجرت کرد و تا ۲۰ سالگی در آنجا ماند. او مورد توجه حاکمان ایرانی این منطقه قرار گرفت و به منصب‌هایی رسید. وی از کارشکنی‌ها و دشمنی‌های مخالفینش خسته شد و در سال ۱۲۱۳ق<ref>نامه اهل خراسان، ص ١١٠.</ref> مسافرت‌های درازش را به کشورهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی آغاز کرد.<ref>چند سفرنامه از سفراى ايران، نشريه وزارت امور خارجه، ص٢۶ و٢٧.</ref> برخی سفر او را به اروپا در راستای همکاری وی با کمپانی [[انگلستان|انگلیسی]] «هند شرقی» دانسته‌اند. او همکاری‌اش را با آن کمپانی قطع کرده و در سال ۱۲۱۸ق به هند بازگشت<ref>مسير طالبى، مقدمه حسین خدیوجم، ص١٢.</ref> و دیده‌هایش را از این سفر ۵ ساله نگاشت. او در سال ۱۲۲۱ق در شهر لکنهو در هند درگذشت.<ref>نامه اهل خراسان، ص ١١٠.</ref> | ||
میرزا ابوطالب شاعر نیز بود و آثار فراوانی نگاشت؛ از جمله خلاصة الافکار که سرگذشت شاعران قدیم و هم‌عصر وی است، لبَ السیر و جهان‌نما که گزیده‌ای از تاریخ عمومی جهان است، اشعار میرزا ابوطالب خان، تفضیح الغافلین که وقایع زمان نواب آصف الدوله است، رساله‌ای در علم اخلاق، مباحثی در طب و مسیر طالبی.<ref>ادبيات فارسى بر مبناى تاليف استورى، ص٨٧٩؛ نامه اهل خراسان، ص١١٠ - ١١٢، تفضيح الغافلين، مقدمه مصحح كتاب؛ پيش‌گفتار ايرج افشار بر كتاب خلاصة الافكار ميرزا ابوطالب؛ مسير طالبى، مقدمه مصحح كتاب، ص ٢۴.</ref> | میرزا ابوطالب شاعر نیز بود و آثار فراوانی نگاشت؛ از جمله خلاصة الافکار که سرگذشت شاعران قدیم و هم‌عصر وی است، لبَ السیر و جهان‌نما که گزیده‌ای از تاریخ عمومی جهان است، اشعار میرزا ابوطالب خان، تفضیح الغافلین که وقایع زمان نواب آصف الدوله است، رساله‌ای در علم اخلاق، مباحثی در طب و مسیر طالبی.<ref>ادبيات فارسى بر مبناى تاليف استورى، ص٨٧٩؛ نامه اهل خراسان، ص١١٠ - ١١٢، تفضيح الغافلين، مقدمه مصحح كتاب؛ پيش‌گفتار ايرج افشار بر كتاب خلاصة الافكار ميرزا ابوطالب؛ مسير طالبى، مقدمه مصحح كتاب، ص ٢۴.</ref> | ||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
مسیر طالبی، با نام کامل مسیر طالبی فی بلاد افرنجی، گزارش سفر طولانی میرزا طالب از هند به اروپا و کشورهای اسلامی تحت قلمرو دولت عثمانی است.<ref>فهرست كتاب‌هاى چاپ فارسى، ج ١، ص ١۴٣٩؛ معرفى سفرنامه ميرزا ابوطالب خان، نشریه فرهنگ خراسان؛ شرح احوال ميرزا ابوطالب‌خان، مجله ارمغان.</ref> این سفرنامه به احوال کشورهای | مسیر طالبی، با نام کامل مسیر طالبی فی بلاد افرنجی، گزارش سفر طولانی میرزا طالب از [[هند]] به اروپا و کشورهای اسلامی تحت قلمرو دولت [[دوره عثمانی|عثمانی]] است.<ref>فهرست كتاب‌هاى چاپ فارسى، ج ١، ص ١۴٣٩؛ معرفى سفرنامه ميرزا ابوطالب خان، نشریه فرهنگ خراسان؛ شرح احوال ميرزا ابوطالب‌خان، مجله ارمغان.</ref> این سفرنامه به احوال کشورهای [[انگستان]]، [[ایرلند]]، [[فرانسه]]، [[ترکیه]] و [[عراق]] پرداخته و از شهرهای آن کشورها مانند [[لندن]]، آکسفرد، ویلز، هنلی، [[پاریس]]، [[استانبول]]، [[بغداد]]، [[سامرا]]، [[نجف]]، [[کربلا]]، و از بحر فارس و دریای عمان سخن گفته است.<ref>مسیر طالبی، تمام کتاب.</ref> | ||
برخی از ویژگی‌های سفرنامه‌ی مسیر طالبی به این شرح است: | برخی از ویژگی‌های سفرنامه‌ی مسیر طالبی به این شرح است: | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۴: | ||
:برای نمونه برخی ویژگی‌های مردم انگلستان را اینگونه دانسته است: باور نداشتن به دین و معاد، رعایت نکردن حق‌الناس، غرور، محبت بسیار به دنیا، بخل، راحت‌طلبی، تن‌پروری، سستی، زودرنجی، نبود تحمل مخالف، کمبود حیا و زیاده‌روی در شهوت‌رانی.<ref>مسيرطالبى، ص۲۶۵-۲۷۲.</ref> | :برای نمونه برخی ویژگی‌های مردم انگلستان را اینگونه دانسته است: باور نداشتن به دین و معاد، رعایت نکردن حق‌الناس، غرور، محبت بسیار به دنیا، بخل، راحت‌طلبی، تن‌پروری، سستی، زودرنجی، نبود تحمل مخالف، کمبود حیا و زیاده‌روی در شهوت‌رانی.<ref>مسيرطالبى، ص۲۶۵-۲۷۲.</ref> | ||
* '''ذکر ویژگی‌های شهرهای زیارتی، حاکمان، اماکن زیارتی و زائران در کشور عراق''' | * '''ذکر ویژگی‌های شهرهای زیارتی، حاکمان، اماکن زیارتی و زائران در کشور عراق''' | ||
:او به جزئیات حرم‌های امامان(ع) نیز پرداخته است؛ برای نمونه گنبد حرم امام هادی(ع) را بسیار افراشته و استوارتر از گنبدهای امام حسین(ع) و امام علی(ع) دانسته، ولی از تذهیب و تزیین خالی معرفی کرده است.<ref>مسیر طالبی، ص۳۹۹ - ۴٠۶.</ref> | :او به جزئیات حرم‌های [[امامان(ع)]] نیز پرداخته است؛ برای نمونه [[گنبد]] [[حرم امام هادی(ع)]] را بسیار افراشته و استوارتر از گنبدهای [[امام حسین(ع)]] و [[امام علی(ع)]] دانسته، ولی از تذهیب و تزیین خالی معرفی کرده است.<ref>مسیر طالبی، ص۳۹۹ - ۴٠۶.</ref> | ||
==در نگاه دیگران== | ==در نگاه دیگران== | ||
غلامحسین یوسفی، ادیب و پژوهش‌گر معاصر سفرنامه میرزا ابوطالب را یکی از بهترین سفرنامه‌های ایرانیان در سده‌های اخیر شمرده است. وی دقت نظر، حسن استنباط، نکته‌بینی، صداقت، صراحت و انصاف نویسنده را در برخی از | غلامحسین یوسفی، ادیب و پژوهش‌گر معاصر سفرنامه میرزا ابوطالب را یکی از بهترین سفرنامه‌های ایرانیان در سده‌های اخیر شمرده است. وی دقت نظر، حسن استنباط، نکته‌بینی، صداقت، صراحت و انصاف نویسنده را در برخی از نکته‌ها، در خور توجه دانسته است.<ref>معرفى سفرنامه ميرزا ابوطالب خان، نشريه فرهنگ خراسان؛ شرح احوال ميرزا ابوطالب‌خان؛ نامه اهل خراسان، ص١١۴ و ١١۵.</ref> نسخه‌شناس، كتاب‌پژوه و فهرست‌نويس معاصر، ايرج افشار این کتاب را از آثار فارسی معروف اواخر سده ۱۲ق دانسته است. وی این کتاب را از حیث اسلوبِ نگارش و جهات ادبی عصری دارای اعتبار و جلب‌کننده دقت و اعتنا دانسته است.<ref>مسير طالبى به كوشش حسين خديوجم، پيش‌گفتار ايرج افشار.</ref> | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
ترجمه‌های گوناگون به زبان‌های | ترجمه‌های گوناگون به زبان‌های مختلف از این کتاب نشانه شهرتی است که در محافل فرهنگی و علمی اروپا و آسیا به دست آورده است.<ref>فهرست كتاب‌هاى چاپ فارسى، ج ١، ص ١۴٣٩؛ معرفى سفرنامه ميرزا ابوطالب خان، نشريه فرهنگ خراسان؛ شرح احوال ميرزا ابوطالب‌خان، مجله ارمغان.</ref> مسیر طالبی، يكى از نخستين سفرنامههايى است كه توسط ايرانيان در خصوص کشورهای اروپایی نگارش يافته و نويسنده آن بی‌واسطه اطلاعات دست اول و دیده‌های خود را جزء به جزء در كتاب نوشته است.<ref>مسير طالبي، مقدمه، ص21.</ref> | ||
==ترجمه== | ==ترجمه== | ||
چارلز استوارت، مسیر طالبی را در سال ۱۲۲۸ق به زبان انگلیسی برگرداند. پس از آن در ۲ جلد به زبان هلندی ترجمه شد و پس از | چارلز استوارت، مسیر طالبی را در سال ۱۲۲۸ق به زبان انگلیسی برگرداند. پس از آن در ۲ جلد به زبان هلندی ترجمه شد و پس از آن، برگردان فرانسوی آن نیز منتشر شد.<ref>فهرست كتاب‌هاى چاپ فارسى، ج ١، ص ١۴٣٩؛ معرفى سفرنامه ميرزا ابوطالب خان، نشريه فرهنگ خراسان؛ شرح احوال ميرزا ابوطالب‌خان، مجله ارمغان.</ref> | ||
==چاپ== | ==چاپ== | ||