بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۴: | خط ۴: | ||
==زمینهها== | ==زمینهها== | ||
=== انتفاضه صفر === | ===انتفاضه صفر=== | ||
حزب بعث پس از روی کار آمدن، ضد الحاد و شیوعی نشان داده میشد؛ ولی پس از مدتی سیاستهایی برای محدود کردن آیینهای شیعیان، مانند عزاداری و زیارت، به ویژه زیارت حرمهای امام علی(ع) و امام حسین(ع) اجرا کرد.<ref name=":0">سالهای رنج، ص ١٨٨-٢٠٢.</ref> یکی از برجستهترین آیینهای مرسوم بین شیعیان عراق، پیادهروی اربعین بود، صدام محدودیت این پیادهروی را درآغاز از بخشها پس از آن شهرها و پس از آن در استانها اجرا کرد؛ ولی هنوز عزداری در دو شهر شیعهنشین کربلا و نجف آزاد بود؛ تا اینکه در ماه صفر سال ۱۳۹۷ق. (۱۹۷۷م) از پیادهروی مردم از نجف به سوی کربلا جلوگیری کرد. مردم بدون توجه به تهدید، راهپیمایی را آغاز کرده، در منطقه خان النص، بین کربلا و نجف، میان نیروهای صدام و مردم درگیری شد و شماری از مردم به شهادت رسیدند. این رویداد، عشایر را تحریک کرد، از این روی، صدام پیادهروی اربعین را آزاد کرد. با این همه، خیزش مردمی ادامه یافت. در مقابل، رژیم بعث، سید محمدباقر صدر و محمدباقر حکیم را دستگیر کرد. این خیزش مردمی به انتفاضه صفر معروف شد.<ref name=":0" /> | حزب بعث پس از روی کار آمدن، ضد الحاد و شیوعی نشان داده میشد؛ ولی پس از مدتی سیاستهایی برای محدود کردن آیینهای شیعیان، مانند عزاداری و زیارت، به ویژه زیارت حرمهای امام علی(ع) و امام حسین(ع) اجرا کرد.<ref name=":0">سالهای رنج، ص ١٨٨-٢٠٢.</ref> یکی از برجستهترین آیینهای مرسوم بین شیعیان عراق، پیادهروی اربعین بود، صدام محدودیت این پیادهروی را درآغاز از بخشها پس از آن شهرها و پس از آن در استانها اجرا کرد؛ ولی هنوز عزداری در دو شهر شیعهنشین کربلا و نجف آزاد بود؛ تا اینکه در ماه صفر سال ۱۳۹۷ق. (۱۹۷۷م) از پیادهروی مردم از نجف به سوی کربلا جلوگیری کرد. مردم بدون توجه به تهدید، راهپیمایی را آغاز کرده، در منطقه خان النص، بین کربلا و نجف، میان نیروهای صدام و مردم درگیری شد و شماری از مردم به شهادت رسیدند. این رویداد، عشایر را تحریک کرد، از این روی، صدام پیادهروی اربعین را آزاد کرد. با این همه، خیزش مردمی ادامه یافت. در مقابل، رژیم بعث، سید محمدباقر صدر و محمدباقر حکیم را دستگیر کرد. این خیزش مردمی به انتفاضه صفر معروف شد.<ref name=":0" /> | ||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
===آیتالله سبزواری و صدر=== | ===آیتالله سبزواری و صدر=== | ||
در این میان، جز آیتالله خویی، عالمان و فقیهان دیگری نیز رهبری این حرکت مردمی را به دست گرفتند. مقتدی صدر در مصاحبهای، آیتاللّه سبزواری و پدرش را از پیشقدمان رهبری انتفاضه و فتوای جهاد دانسته است.<ref name=":3" /> سید محمد صدر، در بیانیهای مردم را به یاری انقلاب اسلامی عراق دعوت کرد. وی پیش از این چنان شهرتی نداشته، با صدور این بیانیه، در میان مردم شناخته شد. برخی بیانیه آیتالله سبزواری را برخلاف بیانیه آیتالله خویی، بسیار حماسی دانستهاند.<ref name=":2" /> | در این میان، جز آیتالله خویی، عالمان و فقیهان دیگری نیز رهبری این حرکت مردمی را به دست گرفتند. مقتدی صدر در مصاحبهای، آیتاللّه سبزواری و پدرش را از پیشقدمان رهبری انتفاضه و فتوای جهاد دانسته است.<ref name=":3" /> سید محمد صدر، در بیانیهای مردم را به یاری انقلاب اسلامی عراق دعوت کرد. وی پیش از این چنان شهرتی نداشته، با صدور این بیانیه، در میان مردم شناخته شد. برخی بیانیه آیتالله سبزواری را برخلاف بیانیه آیتالله خویی، بسیار حماسی دانستهاند.<ref name=":2" /> | ||
==ویرانی و هتک مزارها== | |||
در اثنای انتفاضه، حرمهای [[آستان مقدس امام حسین(ع)|امام حسین(ع)]] و [[آستان مقدس امام علی(ع)|امام علی(ع)]] توسط نظام بعث گلولهباران شد.<ref name=":4">نقش نجف اشرف در تمدن بشری، ج۲،ص۳۶۹.</ref> | |||
در نامه صدام خطاب به فرماندهان عملیات سرکوب انتفاضه که بعدها به دست آمد، چنین قید شده بود: کربلا رأس فتنه است؛ اگر امر دائر به انهدام کربلا در صورت مقاومت مردم شد، در ویران کردن شهر، حتی ویران کردن ضریح امام حسین لحظهای تردید به خود راه ندهید.<ref name=":5">انتفاضه شعبانیه در کربلا، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱، ص۱۷۸-۲۰۲۰؛ با استفاده از کتابهای: انتفاضه شعبانیه، نوشته صفاءالدین تبرّائیان؛ الانتفاضة الشعبانیة فی کربلا، نوشته سید سلمان هادی طعمه؛ لازم به ذکر است استاد آل طعمه دست نوشت اثر خود را به تحریریه فصلنامه فرهنگ زیارت سپرد و در این نوشتار، منتخبی از این اثر به فارسی برگردان شد.</ref> | |||
توپخانهها، حرمهای شریف را هم هدف قرار میدهند. گنبدهای حرم مطهر امام حسین و حضرت عباس(ع) آسیب دید و بر درهای صحن و دیوار اطراف خسارتهای جدی وارد شده است. | |||
بعثیها مردم را در کنار ضریح امام حسین(ع) به رگبار بستند. | |||
سردر باب قبله حرم امام حسین(ع) تخریب شد. کتابخانه حرم ویران و کتب نفیس و خطی آن به غارت رفت. بیمارستان حرم نیز منهدم گردید. | |||
در اصلی حرم امام حسین(ع) در سمت قبله از جا کنده شد. تکههای طلا و نقره در و دیوار حرم که بر اثر اصابت گلوله خمپاره و مسلسل از جا کنده شده و پراکنده روی زمین ریخته، نصیب فرماندهان بعثی میشود. همه این موارد، دراره حرم حضرت عباس(ع) تکرار شد؛ شبکه ضریح او، مورد هتک قرار گرفت. نیروهای بعثی و گارد ریاست جمهوری به نامهای [[اهل بیت|معصومان(ع)]] که در جاهای گوناگون حرم نقش بسته، شلیک میکردند. حسین کامل، داماد صدام وارد حرم امام حسین(ع) شده،{{یادداشت|حسین کامل، داماد صدام و از اندک افرادی بود که اجازه داشت مسلح به ملاقات صدام برود.}} در برابر بارگاه او ایستاده و فریاد میکشد: «من حسینم و تو نیز حسینی! به زودی مشخص خواهد شد چه کسی غالب و چه کسی مغلوب است!» سپس به یکی از افسرانش که از اهالی موصل است، دستور میدهد تا گلوله توپی به سمت ضریح امام حسین(ع) شلیک کند؛ او سرپیچی کرده، خود را اهل موصل و ملتزم به باورهای شناخته شده دانسته و حرم امام حسین(ع)را مسجدی از مسجدهای خدا میدند. معاون حسین کامل نیز از دستور وی سرپیچی میکند. حسین کامل، با سلاح کمری خود هر دو افسر را کشته و خود سوار بر تانکی شده، به سوی حرم امام حسین(ع) حرکت میکند و به افسر درجهدار دیگری دستور میدهد تا به سوی حرم حضرت عباس(ع) شلیک کند. | |||
به دستور حسین کامل درهای حرم امام حسین(ع) به روی مردمی که در آن پناه گرفتهاند، بسته میشود. به گفته شاهدان، حسین کامل در وسط صحن میایستد و فریاد میکشد: «هرکس میخواهد زنده بماند، در کنار من بایستد و هر کس میخواهد بمیرد، در کنار ضریح حسین بایستد تا او نجاتش دهد!» پیرمردی از بین جمعیت بیرون آمده، در کنار ضریح میایستد. به دنبالش زنی به همراه کودکی آمده و در کنار پیرمرد قرار میگیرند. حسین کامل دستور میدهد تا درهای حرم را باز کنند. جمعیت حاضر بیرون رفته و آن سه تن در کنار ضریح به شهادت میرسند. حسین کامل سه روز در حرم امام حسین(ع) ماند و در این مدت با کفش به روضه منوره حسینی آمد و شد داشت. | |||
حسین کامل، شخصی را به عنوان مؤذن حرم انتخاب میکند، ولی اذانی به شیوه متداول اهل سنت در پنج وعده و با حذف شهادت به ولایت امام علی(ع) و تغییرات دیگر گفته میشود. این شیوه از ۲۶ شعبان تا ۱۰ ذیالقعده ادامه داشت. | |||
تعمیر گنبدهای آسیبدیده حرمها، از 11 ذیالقعده، آغاز شد و برق حرمها به جریان افتاد. | |||
بعثیها برای سرپوش نهادن بر تجاوز به حرمهای مطهر، اقدام به تخریب ساختمانهای مجاور کردند و گفتند که قصد توسعه و نوسازی بافت قدیم اطراف حرم را دارند! در حالی که این خرابیها به مدت پنج سال به حال خویش رها شد و حتی به مالکان اجازه داده نشد تا با هزینه شخصی خود به بازسازی خانهها و مغازهها بپردازند. بازسازی برخی 198 فرهنگ زيارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 مدارس دینی و مساجد و حسینیهها نیز بیش از پنج سال طول کشید | |||
پس از انتفاضه بعثیها در مقابل دربهای حرم امام حسین و اباالفضل العباس8 دیواری از گچ و آجر ساختند تا کسی به زیارت نرود | |||
درب حرم امام حسین و اباالفضل8 شش ماه بر روی زائران بسته ماند و پس از این مدت نیز فقط برای ساعاتی قبل از ظهر درب حرم به روی مشتاقان باز میشد. | |||
سربازان و فرماندهان این جنایت، در کنار بارگاه تخریب شده امام حسین و اباالفضل8 پایکوبی کردند و با چهرههایی خندان عکس یادگاری گرفتند | |||
در جریان انتفاضه، در کربلا، نزدیک به سیصد مسجد، حسینیه و مدرسه تخریب شد؛ از جمله حسینیه آیتاهلل العظمی خوئی که محل اصلی تجمع انقالبیون بود | |||
<ref name=":5" /> | |||
قبر مؤمنان در [[قبرستان وادی السلام|وادی السّلام]] و مرقد [[سید ابوالحسن اصفهانی]] و آیت الله حکیم و [[عبدالله مامقانی]] مورد اصابت خمپاره و موشک قرار گرفت.<ref name=":4" /> | |||
==نقض حقوق بشر== | ==نقض حقوق بشر== | ||
خط ۹۸: | خط ۱۳۳: | ||
*غارت خانهها و مغازههای مردم و سپس تخریب آنها. | *غارت خانهها و مغازههای مردم و سپس تخریب آنها. | ||
*تعقیب فعالان سیاسی تا بیرون مرزها در [[آل سعود|سعودیه]] و [[اردن]] ادامه داشت و در نتیجه، همه آنان بازداشت و پس از بازگرداندن به عراق، اعدام شدند.<ref name=":4" /> | *تعقیب فعالان سیاسی تا بیرون مرزها در [[آل سعود|سعودیه]] و [[اردن]] ادامه داشت و در نتیجه، همه آنان بازداشت و پس از بازگرداندن به عراق، اعدام شدند.<ref name=":4" /> | ||
==روزشمار انتفاضه در نجف== | ==روزشمار انتفاضه در نجف== |