پرش به محتوا

کتابخانه حرم امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)')
 
(۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۱]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363}}
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| تصویر = کتابخانه حرم امام علی(ع).jpg
| بنيانگذار = [[عضدالدوله دیلمی]]
| تأسیس = سده چهارم و ۱۴۲۶ق.
| مکان = [[حرم امام علی(ع)]]، کنار [[مسجد عمران]]، طرف باب الطوسی.
| نام‌های دیگر = مکتبة الروضة الحیدریه و ۸نام دیگر.
| وضعیت = فعال
| امکانات = سالن مطالعه قفسه باز، کتابخانه تخصصی امام علی(ع)، کتابخانه صوتی، انتشارات، پایگاه اینترنتی
| وبگاه = www.haydarya.com
}}


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
'''کتابخانه حرم امام علی(ع)''' یا '''مکتبة الروضة الحیدریه'''، در [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]]، کنار [[مسجد عمران]]، طرف باب الطوسی قرار داشته، نخستین بار در سده چهارم قمری پایه‌گذاری شده و در گذر زمان، جای آن تغییر یافته است. کتابخانه کنونی، در سال ۱۴۲۶ق. پس از سقوط حکومت [[صدام]]، سومین بارِ بازسازی و راه‌اندازی این کتابخانه است. 
 
'''کتابخانه حرم امام علی(ع)''' یا '''مکتبة الروضة الحیدریه'''،


قرآن‌های نفیس و خطی، نسخه‌هایی به خط مؤلفان آن، مانند [[شیخ طوسی]]، [[شیخ صدوق]] و [[ابن سینا]] از ویژگی‌های این کتابخانه است.
==نام==
==نام==
کتابخانه حرم امام علی(ع)، در منابع کهن و نو، با نام‌های الخزانه الغرویه، الخزانة العلویه، خزانة الصن، خزانة امیرالمؤمنین(ع)، مکتب الصحن العلوی، المخزن العلوی، المکتبة العلویه و المکتبة الحیدریه یاد شده و آخرین نام آن که بر سردر کتابخانه نصب شده، «مکتبة الروضة الحیدریه» است.<ref name=":0">کتاب‌نامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۱.</ref>
کتابخانه حرم امام علی(ع)، در منابع کهن و نو، با نام‌های الخزانه الغرویه، الخزانة العلویه، خزانة الصن، خزانة امیرالمؤمنین(ع)، مکتب الصحن العلوی، المخزن العلوی، المکتبة العلویه و المکتبة الحیدریه یاد شده و آخرین نام آن که بر سردر کتابخانه نصب شده، «مکتبة الروضة الحیدریه» است.<ref name=":0">کتاب‌نامه حرم امام علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۱.</ref>


==مکان==
==مکان==
گرچه در گذر زمان، جای آن تغییر یافته، لکن اکنون که برای سومین بار بازسازی و تأسیس شده، در کنار مسجد عمران، طرف باب الطوسی قرار دارد و شامل دو طبقه است. مسئولان کتابخانه در فکر تهیه جایی با امکانات مناسب و متناسب با معیارهای جهانی برای کتابخانه‌اند.<ref name=":0" />
این کتابخانه، در گذر زمان، جای آن تغییر یافته؛ اکنون که برای سومین بار بازسازی و راه‌اندازی شده، در کنار [[مسجد عمران]]، طرف باب الطوسی قرار دارد و شامل دو طبقه است.<ref name=":0" />


==پایه‌گذاری==
==پایه‌گذاری==
در تاریخ تأسیس این کتابخانه، اشخاص بسیاری را مؤسس آن ذکر کرده‌اند؛ از این رو نمی‌توان دقیقاً نخستین مؤسس آن را نام برد. کسانی همچون عضدالدوله دیلمی (از سلاطین آل بویه) و سید صدرالدین بن شرف‌الدین از گذشته دور یاد می‌شوند؛ ولی کتابخانه فعلی، پس از سقوط صدام و به اهتمام و نظارت مرجعیت عظمای نجف تأسیس شده است که البته بیشتر کتاب‌های آن جدید است.<ref name=":0" />
در تاریخ تأسیس این کتابخانه، اشخاص بسیاری را پایه‌گذار آن ذکر کرده‌اند؛ از این رو نمی‌توان دقیقاً نخستین مؤسس آن را نام برد. کسانی همچون [[عضدالدوله دیلمی]] (م.۳۷۲ق)، از پادشاهان [[آل بویه]] و [[سید صدرالدین بن شرف‌الدین]] از گذشته دور یاد می‌شوند؛ ولی کتابخانه کنونی، پس از سقوط [[صدام]] و به اهتمام و نظارت مرجعیت [[نجف]] تأسیس شده، و بیشتر کتاب‌های آن جدید است.<ref name=":0" />


==اهمیت==
==اهمیت==
کتابخانه حرم امیرمؤمنان، از قدیمی‌ترین کتابخانه‌هایی است که پذیرای نفایس بسیار و نسخه‌های خطی و کمیاب بسیاری بوده و بسیاری از علما از اقصی نقاط جهان برای زیارت و بهره‌گیری علمی از این مجموعه، به حرم علوی مشرف شده‌اند. آنچه سبب شهرت این کتابخانه گشته، وجود مرقد مطهر حضرت امیر(ع)، اهتمام سلاطین و امیران و وزیران به آبادانی آن، اهتمام عالمان و نویسندگان برای خرید یا وقف یا اهدای کتاب به آن، وجود کتب وقفی بسیار در طول تاریخ و حوزه علمیه پررونق در کنار آن بوده است.<ref name=":0" />
کتابخانه حرم امام علی(ع)، از قدیمی‌ترین کتابخانه‌هایی است که پذیرای کتاب‌های نفیس و نسخه‌های خطی و کمیاب بوده و عالمان از مناطق گوناگون جهان برای زیارت و بهره‌گیری علمی از این مجموعه، به [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] می‌آمدند. آنچه سبب شهرت این کتابخانه گشته، وجود حرم امام علی(ع)، اهتمام پادشاهان، امیران و وزیران به آبادانی آن، اهتمام عالمان و نویسندگان برای خرید یا وقف یا اهدای کتاب به آن، وجود کتاب‌های وقفی در طول تاریخ و حوزه علمیه پررونق در کنار آن بوده است.<ref name=":0" />
 
کتابخانه حرم حضرت امیر(ع) نقش به‌سزایی در پشتیبانی فعالیت‌های علمی و فرهنگی و پژوهشی در نجف داشته و همواره مورد مراجعه محققین و اهل مطالعه از حوزویان و دانشگاهیان بوده است. از مشهورترین بهره‌گیرندگان این کتابخانه در طول تاریخ می‌توان از


یحیی بن علیان، سید بن طاووس، شیخ خضر رازی، شیخ ابراهیم کفعمی، شیخ حسن صاحب معالم، علامه مجلسی، میرزا عبدالله افندی، شیخ محمد بن یونس شویهی، کاظم الدجیلی، محدث نوری، شیخ آقا بزرگ تهرانی، شیخ عباس قمی، سید محسن الأمینی، دکتر حسین علی محفوظ، علامه امینی، شیخ محمد سماوی نام برد که نشان دهنده مرکزیت این کانون علمی برای پژوهشگران است.<ref name=":1">کتاب‌نامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۲.</ref>
این کتابخانه، نقش زیادی در پشتیبانی فعالیت‌های علمی، فرهنگی و پژوهشی در [[نجف]] داشته و همواره مورد مراجعه پژوهشگران از حوزه و دانشگاه بوده است. برخی از بهره‌گیرندگان سرشناس این کتابخانه در طول تاریخ عبارتند از: یحیی بن علیان، [[سید بن طاووس]]، [[خضر بن محمد حبلرودی|خضر بن محمد حبلرودی رازی]]، [[ابراهیم کفعمی]]، [[حسن صاحب معالم]]، [[محمدباقر مجلسی]]، [[میرزا عبدالله افندی]]، محمد بن یونس شویهی، کاظم دجیلی، [[میرزا حسن نوری]]، [[آقا بزرگ تهرانی]]، [[شیخ عباس قمی]]، [[سید محسن امینی]]، حسین علی محفوظ، [[عبدالحسین امینی]] و [[محمد سماوی]].<ref name=":1">کتاب‌نامه حرم امام علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۲.</ref>


==آمار کتاب==
==آمار کتاب==
آمار دقیقی از تعداد کتاب‌ها در دست نیست؛ لکن از مجموع آمار پراکنده به دست می‌آید که کتابخانه عظیم و مهمی بوده است. برخی محققان در گذشته، رقم ۴۰ هزار تا ۴۰۰ هزار را هم برای آن یاد کرده‌اند؛ ولی عدد چهل‌هزار قابل قبول‌تر به نظر می‌رسد.
آمار دقیقی از شمار کتاب‌های این کتابخانه در دست نیست؛ ولی از مجموع آمار پراکنده به دست می‌آید که کتابخانه بزرگ و مهمی بوده است. برخی پژوهشگران در گذشته، شمار ۴۰ هزار تا ۴۰۰ هزار را برای آن یاد کرده‌اند؛ که عدد ۴۰هزار، پذیرفتنی‌تر به نظر می‌رسد.


وقف کتاب، یکی از عوامل غنا و شکوفایی این کتابخانه بوده است و انتساب آن به حرم امیرمؤمنان (ع) و جایگاه معتبر و علمی آن، از مهم‌ترین عوامل و انگیزه‌ها برای وقف کتاب، به‌ویژه مجموعه‌هایی از کتب (کتابخانه‌های شخصی) به آستان علوی است. در فهرست نام واقفین کتاب برای این حرم، اسامی بسیاری از سلاطین، علما، وزرا، محققان و چهره‌های برجسته دیده می‌شود. تعداد ۱۶ کتابخانه غنی کلاً به کتابخانه حرم وقف یا اهدا شده است.<ref name=":1" />
وقف کتاب، یکی از عوامل غنا و شکوفایی این کتابخانه بوده است؛ انتساب آن به [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] و جایگاه معتبر و علمی آن، از مهم‌ترین انگیزه‌ها برای وقف کتاب، به‌ویژه کتابخانه‌های شخصی به آستان علوی است. در فهرست نام واقفین کتاب برای این حرم، اسامی بسیاری از پادشاهان، عالمان ، وزیران، پژوهشگران و چهره‌های برجسته دیده می‌شود. تعداد ۱۶ کتابخانه غنی شامل همه کتاب‌های آن، به کتابخانه حرم وقف یا اهدا شده است.<ref name=":1" /> پایگاه کتابخانه حرم امام علی(ع)، نام ۳۶نفر را ذکر کرده که کتابخانه شخصی خود را به این کتابخانه هدیه کرده‌اند؛ برخی از آن‌ها عبارتند از: [[احمد وائلی]]، سید عزالدین بحرالعلوم، شهید سید علاءالدین بحرالعلوم، سید محمدحسن رضوی، سید محمدتقی مرعشی، سید کمال‌الدین حکیم، شهید سید علی شیرازی، سید راضی حسینی، سید عبدالکریم قزوینی و مهدی عطار.<ref>[https://www.haydarya.com/?id=12&p=1 اشخاص و مؤسسات دعمت المكتبة]، مکتبة الروضة الحیدریة.</ref>


==نسخه‌های خطی==
==نسخه‌های خطی==
گرچه در گذشته، اهمال و کوتاهی در حفظ این گنجینه سبب از بین رفتن برخی از آثار ارزشمند آن شده، ولی فهرست آثار خطی باقی مانده هم در خور تأمل است.
کوتاهی در نگهداری این گنجینه، در گذشته، سبب از بین رفتن برخی از آثار ارزشمند این کتابخانه شده است؛ ولی فهرست آثار خطی باقی‌مانده نیز در خور توجه است. بخشی از این نفایس خطی، شامل قرآن‌هایی به خط مشهورترین خطاطان به همراه تذهیب، قرآن‌هایی به خط [[امام علی(ع)]]، [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] و قرآن‌هایی نفیس از دوره‌های گوناگون است.  


بخشی از این نفایس خطی، شامل قرآن‌هایی به خط مشهورترین خطاطان، همراه با تذهیب است. نیز قرآن‌هایی به خط امیرالمؤمنین، امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) و برخی قرآن‌های بسیار زیبا و نفیس از دوره‌های مختلف نیز در میان این آثار وجود دارد.
یکی از ویژگی‌های این کتابخانه، وجود کتاب‌های خطی به خط مؤلفان آن است. برخی از آن‌ها عبارتند از:[[پرونده:کتابخانه حرم امام علی(ع)۳.jpg|بندانگشتی|نسخه سنگی کتاب ارشاد [[شیخ مفید]]، با حاشیه سید علی بن المولی حسین الحسینی الطباطبایی، که هنوز به چاپ نرسیده و حتی در نسخه‌های چاپی، نامی از این حاشیه برده نشده است. این حاشیه، تنها در کتابخانه حرم امام علی(ع) موجود است.<ref>[http://imamhussain.org/news/24238 مكتبة الروضة الحيدرية تعرض نسخة حجرية نادرة لأبرز العلماء]، العتبة الحسینیة المقدسة.</ref>|جایگزین=]]


در بین کتب خطی، آثاری به خط مؤلفان برجسته یا خطاطان معروف وجود دارد که برشمردن همه آنها به درازا می‌کشد؛ از این رو تنها به چند نمونه از مشهورترین آنها اشاره می‌شود:
*[[پرونده:کتابخانه حرم امام علی(ع)۴.jpg|بندانگشتی|نسخه‌ای سنگی از «قانون فی الطب» [[ابن سینا]]، با حاشیه حکیم عبدالباقی طبیب، که تا کنون به چاپ نرسیده است.]][[پرونده:کتابخانه حرم امام علی(ع)۵.jpg|بندانگشتی|قرآن با خط ریز، که با چشم غیر مسلح قابل خواندن نیست. تاریخ نگارش این قرآن به ۱۳۴۵ق. برمی‌گردد.<ref>[http://www.alkawthartv.com/news/205360 مصحف لا يرى بالعين المجردة في مكتبة الروضة الحيدرية]، الکوثر.</ref>]]آداب الصلاة، [[محمدباقر مجلسی]]
*الارشاد، رکن الدین محمد سمرقندی
*الاستبصار، [[شیخ طوسی]]
*الاسرار الخفیّه فی العلوم العقلیه، [[علامه حلی]]
*الانوار البدریّه، [[حسن بن محمد آل مهلب|عزالدین حسن بن محمد مهلبی]]
*انوار التنزیل، قاضی ناصرالدین بیضاوی
*الانوار المضیئه، سید بهاءالدین علی بن غیاث‌الدین نیلی
*بحر الحقایق و المعانی، ابوبکر عبدالله بن محمد اسدی
*التبیان فی تفسیر القرآن، شیخ طوسی
*تفسیر الجلالین، جلال‌الدین شافعی و [[جلال‌الدین سیوطی]]
*التنقیحات فی شرح التلویحات، [[ابن کمونه|سعد بن منصور بن کمونه]]
*خلاصة الاقوال فی معرفة احوال الرجال، علامه حلی
*دلائل الامامه، محمد بن حریر طبری
*رجال نجاشی، [[احمد بن علی نجاشی|احمد بن علی بن آمد نجاشی]]
*رسالة فی العشق، [[بوعلی سینا]]
*زاد المعاد، محمدباقر مجلسی
*شرح الفیه، ابن مالک نحوی
*شرح چغمینی، عبدالرحمن بن محمد حلی
*شرح دیوان متنبّی، [[ابن عتائقی حلی|عبدالرحمان بن محمد]] (ابن عتائقی)
*شرح المقاصد، [[سعدالدین تفتازانی]]
*شرح نهج البلاغه، عبدالرحمان بن محمد (ابن عتائقی)
*صحیفه سجادیه، [[امام سجاد(ع)]]
*طوالع الانوار، ناصرالدین [[عبدالله بن عمر بیضاوی]]
*عوارف المعارف، [[شهاب‌الدین سهروردی]]
*غریب القرآن، [[ابن قتیبه دینوری]]
*القضاء و القدر، [[قاضی عبدالجبار معتزلی]]
*الکافیه فی النحو، ابن حاجب نحوی
*کتاب فی اللّغه، زمخشری
*المباحثات، بوعلی سینا
*المبسوط، شیخ طوسی
*المحیط الاعظم و البحر الخضم، [[سید حیدر آملی]]
*المتخلف او المنتهی، علامه حلی
*مسائل المحقق الکرکی، علی بن حسین الکرکی
*المطوّل، سعدالدین تفتازانی
*معجم الأدباء، [[یاقوت حموی]]
*مناقب اهل البیت، [[احمد بن حنبل]]
*من لایحضره الفقیه، [[شیخ صدوق]]
*المواهب العلیه، حسین بن علی کاشفی سبزواری
*النفس، بوعلی سینا<ref>کتاب‌نامه حرم امام علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۳ و ۱۱۴.</ref>


آداب الصلاة، علامه مجلسی
در پشت کتاب یا صفحات اول برخی از این نسخه‌ها نوشته‌ها، اسناد، تاریخ‌ها و نکته‌های مهمی یادداشت شده که مجموعه آنها خود، گنجینه اطلاعات ارزشمندی است؛ مطالبی مانند آمدن عضدالدوله به [[زیارت امام علی(ع)]]، آتش‌سوزی در حرم امام علی(ع)، بنای دیوار شهر [[نجف]]، شهادت ابوعبدالله بن مکی معروف به [[شهید اول]]، بارش باران عظیم و بی‌سابقه در نجف و اشعار نابی در اول یا آخر این نسخه‌ها.<ref name=":2">کتاب‌نامه حرم امام علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۵.</ref>


الارشاد، رکن الدین محمد سمرقندی
==خسارت‌ها==
کتابخانه حرم امام علی(ع)، تاریخ پرفراز و نشیبی داشته است؛ گاهی در اوج رونق و گاه دچار رویدادها، حتی آتش‌سوزی شده، برخی از کتاب‌های نفیس آن به یغما رفته، برخی کتاب‌های آن که مهر وقف هم داشته، توسط دست‌فروش‌ها به فروش رسیده و گاهی دچار آسیب‌های طبیعی و موریانه شده و از بین رفته است. برخی کتاب‌ها به اشخاصی امانت داده شده و دیگر برنگشته، در دوره‌هایی مدیر مشخصی نداشته و آسیب‌های جدی به این گنجینه گران‌بها وارد شده که مستندات این آسیب‌ها موجود است.<ref name=":1" />


الاستبصار، شیخ طوسی
==اکنون==
 
[[پرونده:کتابخانه حرم امام علی(ع)۶.jpeg|بندانگشتی|سالن مطالعه قفسه باز.]]
الاسرار الخفیّه فی العلوم العقلیه، علامه حلی
پس از سقوط حکومت [[صدام]]، فرصتی پیش آمد تا نهادهای علمی، فرهنگی و دینی [[نجف]] مورد توجه قرار گیرد. کتابخانه حرم امام علی(ع) نیز در شکل و شمایل جدید، در ۲۰ جمادی‌الثانی ۱۴۲۶ق. بازگشایی شد.
 
الانوار البدریّه، عزالدین حسن بن محمد مهلبی
 
انوار التنزیل، قاضی ناصرالدین بیضاوی
 
الانوار المضیئه، سیدبهاءالدین علی بن غیاث الدین نیلی
 
بحر الحقایق و المعانی، ابوبکر عبدالله بن محمد اسدی
 
التبیان فی تفسیر القرآن، شیخ طوسی
 
تفسیر الجلالین، جلال‌الدین شافعی و جلال‌الدین سیوطی
 
التنقیحات فی شرح التلویحات، سعد بن منصور بن کمونه
 
خلاصة الاقوال فی معرفة احوال الرجال، علامه حلی
 
دلائل الامامه، محمد بن حریر طبری
 
رجال نجاشی، احمد بن علی بن آمد نجاشی
 
رسالة فی العشق، بوعلی سینا
 
زاد المعاد، علامه مجلسی
 
شرح الفیه، ابن مالک نحوی
 
شرح چغمینی، عبدالرحمن بن محمد حلی
 
شرح دیوان متنبّی، عبدالرحمان بن محمد (ابن عتائقی)
 
شرح المقاصد، سعدالدین تفتازانی
 
شرح نهج البلاغه، عبدالرحمان بن محمد (ابن عتائقی)
 
صحیفه سجادیه، امام سجاد(ع)
 
طوالع الانوار، ناصرالدین عبدالله بن عمر بیضاوی
 
عوارف المعارف، شهاب‌الدین سهروردی
 
غریب القرآن، ابن قتیبه دینوری
 
القضاء و القدر، قاضی عبدالجبار معتزلی
 
الکافیه فی النحو، ابن حاجب نحوی
 
کتاب فی اللّغه، زمخشری
 
المباحثات، شیخ الرئیس بوعلی سینا
 
المبسوط، شیخ طوسی
 
المحیط الاعظم و البحر الخضم، سید رکن‌الدین حیدر آملی


المتخلف او المنتهی، علامه حلی
فارس حسون، سهم عمده‌ای در بازسازی کتابخانه داشت و با حمایت [[سید علی سیستانی]]، مرجع تقلید [[شیعه]]، کتابخانه‌های عمومی در حرم علوی، [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم حسینی]] و [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حرم عباسی]] احیا شده و کتاب‌های فراوانی خریداری شد. مؤلفان، آثار بسیاری را اهدا کردند و اکنون این کتابخانه فعال و در خدمت پژوهشگران است.<ref name=":2" /> بخش‌های مختلف آن عبارت است از:


مسائل المحقق الکرکی، علی بن حسین الکرکی.
*کتابخانه عمومی: که سالن اصلی و عمومی مطالعه به صورت قفسه‌باز است و چینش کتاب‌ها بر اساس ۳۹ موضوع، صورت گرفته است و مورد مراجعه پژوهشگران حوزه و دانشگاه است.


المطوّل، سعدالدین تفتازانی
*کتابخانه تخصصی [[امام علی(ع)]]: که کتاب‌های مخصوص به آن امام(ع) را دربردارد.
*کتابخانه صوتی: که دربردارنده هزاران لوح فشرده و نرم‌افزارهای علوم و فنون گوناگون است.
*فهرست‌نگاری: که به تنظیم کتابخانه و فهرست‌نویسی فنی برای آثار موجود مشغول است و براساس معیارهای جهانی کار می‌کند.
*انتشارات: این بخش به تدوین، چاپ و نشر کتاب‌هایی به نام کتابخانه، در موضوعات امام علی(ع)، نجف، [[نهج‌البلاغه]] و دیگر موضوعات مرتبط می‌پردازد که تاکنون ده‌ها اثر عرضه کرده است. همچنین برخی آثار آن «احیاء تراث» است که نسخه‌های قدیمی را با تحقیق جدید عرضه کرده است.
*سایت: برای ارتباط با شبکه‌های جهانی و استفاده دیگران، پایگاه اینترنتی مکتبة الروضة الحیدریه، با آدرس www.haydarya.com طراحی شده است.
*حفاظت و بازسازی: این بخش به نگه‌داری و صحافی و جلد کردن کتاب‌های موجود و ترمیم کتاب‌های قدیمی و اهدایی می‌پردازد.
*استنساخ: بخش کپی و نسخه‌برداری از کتاب‌ها برای پژوهشگرانی که از استان‌ها و شهرهای مختلف مراجعه می‌کنند.
*بخش ویژه بانوان: این بخش برای پاسخ‌گویی به نیاز بانوان پژوهشگر به وجود آمده است.<ref>کتاب‌نامه حرم امام علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۵ و ۱۱۶.</ref>


معجم الأدباء، یاقوت حموی
==بنای جدید==
ساختمان جدید کتابخانه، در ۵طبقه در بخش غیر زیارتیِ صحن حضرت زهرا(س)، از سال ۱۴۳۹ق. در حال ساخت است. سبک معماری این ساختمان، ایرانی اسلامی بوده و در گوشه‌های هر طبقه گچ‌کاری‌های آبی و رنگین، توسط هنرمندان ایرانی صورت گرفته است. این کتابخانه، دارای سالن آمفی‌تئاتر با ظرفیت ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر است.<ref>[https://www.farsnews.com/news/13970220000941/%D8%A7%D8%AD%D8%AF%D8%A7%D8%AB-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A4%D9%85%D9%86%DB%8C%D9%86-%D8%B9-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 احداث کتابخانه حرم امیرالمؤمنین(ع) با معماری ایرانی اسلامی]، خبرگزاری فارس.</ref>


مناقب اهل البیت، احمد بن حنبل
==پیوند به بیرون==


من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق
*[https://www.haydarya.com/ مکتبة الروضة الحیدریه.]
 
*[https://www.imamali.net/?id=3429 معرفی مکتبة الروضة الحیدریة]، شبکة الإمام علی(ع).
المواهب العلیه، کمال‌الدین حسین بن علی کاشفی سبزواری
*[https://www.dideo.ir/v/yt/UHDeqdew6Hc معرفی مکتبة الروضة الحیدریة]، فیلم.
 
*[http://clisel.com/%D9%82%D8%B7%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%B1%D9%88%D9%82%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%85/ قطعه‌های دزدیده شده از قرآن‌های نفیس کتابخانه حرم امام علی(ع).]
النفس، بوعلی سینا<ref>کتاب‌نامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۳ و ۱۱۴.</ref>
*[http://www.hawzahnews.com/news/360821/قدیمی-ترین-اجازه-نامه-موجود-شیعه-به-خط-مجیز قدیمی‌ترین اجازه‌نامه موجود شیعه به خط مجیز، در کتابخانه حرم امام علی(ع).]
 
نکته مهم درباره نسخ این کتابخانه این است که در پشت کتاب یا صفحات اول برخی از این نسخه‌ها نوشته‌ها، اسناد، تاریخ‌ها و نکات مهمی یادداشت شده که مجموعه آنها خود، گنجینه اطلاعات ناب و ارزشمندی است؛ مطالبی چون آمدن عضدالدوله به زیارت امیرمؤمنان، آتش‌سوزی در حرم حضرت امیر، بنای دیوار شهر نجف، شهادت ابوعبدالله بن مکی (شهید اول)، بارش باران عظیم و بی‌سابقه در نجف، و نیز اشعار نابی در اول یا آخر این نسخه‌ها مکتوب است که خواندنی است.<ref name=":2">کتاب‌نامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۵.</ref>
 
==خسارت‌ها==
گفتیم که این کتابخانه، تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سرگذاشته است. گاهی در اوج رونق و شکوه بوده و گاه دچار سوانح و حوادث، حتی آتش‌سوزی شده؛ برخی از کتاب‌های نفیس آن به یغما رفته و گم شده و توسط برخی کتاب‌های آن که مهر وقف هم داشته، حتی توسط دست‌فروش‌ها به فروش رسیده و گاهی کتاب‌ها دچار آسیب‌های طبیعی و موریانه شده و از بین رفته است و بعضی کتاب‌ها به اشخاص عاریه داده شده و دیگر برنگشته و در دوره‌هایی مسئول و مدیر مشخصی نداشته و آسیب‌های جدی به این گنجینه گران‌بها وارد شده که مستندات این ضایعات موجود است و از تأسف‌بارترین حوادث مربوط به این کتابخانه به شمار می‌رود.<ref name=":1" />
 
==اکنون==
پس از سقوط رژیم صدام، فرصتی پیش آمد تا مراکز و نهادهای علمی و فرهنگی و دینی نجف مورد توجه خاص قرار گیرد. کتابخانه حرم امیرالمؤمنین (ع) نیز یکی از آنها بود که در شکل و شمایل جدید، در تاریخ ۲۰ جمادی‌الثانی ۱۴۲۶ قمری بازگشایی شد.
 
مرحوم «شیخ فارس حسون» سهم عمده‌ای در بازسازی کتابخانه داشت و با حمایت آیةالله العظمی سیستانی کتابخانه‌های عمومی عتبات مقدسه در حرم علوی و حرم حسینی و حرم عباسی احیا شد و کتاب‌های فراوانی خریداری گشت. مؤلفان آثار بسیاری را اهدا کردند و اکنون این کتابخانه بسیار فعال و در خدمت پژوهشگران است.<ref name=":2" /> بخش‌های مختلف آن عبارت است از:
 
۱. کتابخانه عمومی: که سالن اصلی و عمومی مطالعه به صورت قفسه‌باز است و چینش کتاب‌ها بر اساس ۳۹ موضوع، صورت گرفته است و مورد مراجعه طلاب حوزه، دانشجویان، پژوهشگران و. . . است.
 
#کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین (ع): که کتاب‌های مخصوص به آن امام را دربردارد.
#کتابخانه صوتی: که دربردارنده هزاران لوح فشرده و نرم‌افزارهای علوم و فنون مختلف است.
#فهرست‌نگاری: که به تنظیم کتابخانه و فهرست‌نویسی فنی برای آثار موجود مشغول است و براساس معیارهای جهانی کار می‌کند.
#انتشارات: این بخش به تدوین و چاپ و نشر کتاب‌هایی به نام کتابخانه، در موضوعات مربوط به امام علی(ع) و نجف و نهج‌البلاغه و. . . می‌پردازد که تاکنون ده‌ها اثر عرضه کرده است. همچنین برخی آثار آن «احیاء تراث» است که با تحقیق جدید عرضه شده است.
#سایت: برای ارتباط با شبکه‌های جهانی و استفاده دیگران، پایگاه اینترنتی «مکتبة الروضة الحیدریه» با آدرس www. haydarya. com طراحی شده است.
#حفاظت و بازسازی: این بخش به نگه‌داری و صحافی و جلد کردن کتب موجود و تجلید کتاب‌های قدیمی و اهدایی می‌پردازد.
#استنساخ: بخش کپی و نسخه‌برداری از کتاب‌ها برای پژوهشگرانی که از استان‌ها و شهرهای مختلف مراجعه می‌کنند.
 
۹. بخش ویژه بانوان: این بخش تازه تأسیس است و برای پاسخ‌گویی به نیاز بانوان پژوهشگر به وجود آمده است.<ref>کتاب‌نامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۵ و ۱۱۶.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۱۳۷: خط ۱۱۴:


==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = کتاب نامه حرم امام علی (ع)،
| منبع = کتاب نامه حرم امام علی(ع)،
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان ۱۳۹۰، ص ۱۱۰
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان ۱۳۹۰، ص ۱۱۰
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1267/1/110
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1267/1/110
}}
}}
*[https://www.farsnews.com/ خبرگزاری فارس.]
*[http://imamhussain.org/ العتبة الحسینیة المقدسة.]
*[https://www.haydarya.com/ مکتبة الروضة الحیدریة.]
{{پایان}}
{{پایان}}
[[رده:کتابخانه‌های نجف]]
[[رده:حرم امام علی]]