کتابخانه حرم امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
←آمار کتاب
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
آمار دقیقی از شمار کتاب‌های این کتابخانه در دست نیست؛ ولی از مجموع آمار پراکنده به دست می‌آید که کتابخانه بزرگ و مهمی بوده است. برخی پژوهشگران در گذشته، شمار ۴۰ هزار تا ۴۰۰ هزار را برای آن یاد کرده‌اند؛ که عدد ۴۰هزار، پذیرفتنی‌تر به نظر می‌رسد. | آمار دقیقی از شمار کتاب‌های این کتابخانه در دست نیست؛ ولی از مجموع آمار پراکنده به دست می‌آید که کتابخانه بزرگ و مهمی بوده است. برخی پژوهشگران در گذشته، شمار ۴۰ هزار تا ۴۰۰ هزار را برای آن یاد کرده‌اند؛ که عدد ۴۰هزار، پذیرفتنی‌تر به نظر می‌رسد. | ||
وقف کتاب، یکی از عوامل غنا و شکوفایی این کتابخانه بوده | وقف کتاب، یکی از عوامل غنا و شکوفایی این کتابخانه بوده است؛ انتساب آن به [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] و جایگاه معتبر و علمی آن، از مهم‌ترین انگیزه‌ها برای وقف کتاب، به‌ویژه کتابخانه‌های شخصی به آستان علوی است. در فهرست نام واقفین کتاب برای این حرم، اسامی بسیاری از پادشاهان، عالمان ، وزیران، پژوهشگران و چهره‌های برجسته دیده می‌شود. تعداد ۱۶ کتابخانه غنی شامل همه کتاب‌های آن، به کتابخانه حرم وقف یا اهدا شده است.<ref name=":1" /> | ||
==نسخه‌های خطی== | ==نسخه‌های خطی== | ||
کوتاهی در نگهداری این گنجینه، در گذشته، سبب از بین رفتن برخی از آثار ارزشمند این کتابخانه شده است؛ ولی فهرست آثار خطی باقی‌مانده نیز در خور توجه است. بخشی از این نفایس خطی، شامل قرآن‌هایی به خط مشهورترین خطاطان به همراه تذهیب، قرآن‌هایی به خط [[امام علی(ع)]]، [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] و قرآن‌هایی نفیس از دوره‌های گوناگون است. | |||
برخی از کتب خطی، به خط مؤلفان برجسته یا خطاطان معروف نگاشته شده، که برخی از آنها عبارتند از: | |||
آداب الصلاة، [[محمدباقر مجلسی]] | |||
آداب الصلاة، | |||
الارشاد، رکن الدین محمد سمرقندی | الارشاد، رکن الدین محمد سمرقندی | ||
الاستبصار، شیخ طوسی | الاستبصار، [[شیخ طوسی]] | ||
الاسرار الخفیّه فی العلوم العقلیه، علامه حلی | الاسرار الخفیّه فی العلوم العقلیه، [[علامه حلی]] | ||
الانوار البدریّه، عزالدین حسن بن محمد مهلبی | الانوار البدریّه، [[حسن بن محمد آل مهلب|عزالدین حسن بن محمد مهلبی]] | ||
انوار التنزیل، قاضی ناصرالدین بیضاوی | انوار التنزیل، قاضی ناصرالدین بیضاوی | ||
الانوار المضیئه، | الانوار المضیئه، سید بهاءالدین علی بن غیاث‌الدین نیلی | ||
بحر الحقایق و المعانی، ابوبکر عبدالله بن محمد اسدی | بحر الحقایق و المعانی، ابوبکر عبدالله بن محمد اسدی | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۷: | ||
التبیان فی تفسیر القرآن، شیخ طوسی | التبیان فی تفسیر القرآن، شیخ طوسی | ||
تفسیر الجلالین، جلال‌الدین شافعی و جلال‌الدین سیوطی | تفسیر الجلالین، جلال‌الدین شافعی و [[جلال‌الدین سیوطی]] | ||
التنقیحات فی شرح التلویحات، سعد بن منصور بن کمونه | التنقیحات فی شرح التلویحات، [[ابن کمونه|سعد بن منصور بن کمونه]] | ||
خلاصة الاقوال فی معرفة احوال الرجال، علامه حلی | خلاصة الاقوال فی معرفة احوال الرجال، علامه حلی | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۵: | ||
دلائل الامامه، محمد بن حریر طبری | دلائل الامامه، محمد بن حریر طبری | ||
رجال نجاشی، احمد بن علی بن آمد نجاشی | رجال نجاشی، [[احمد بن علی نجاشی|احمد بن علی بن آمد نجاشی]] | ||
رسالة فی العشق، بوعلی سینا | رسالة فی العشق، [[بوعلی سینا]] | ||
زاد المعاد، | زاد المعاد، محمدباقر مجلسی | ||
شرح الفیه، ابن مالک نحوی | شرح الفیه، ابن مالک نحوی | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۵: | ||
شرح چغمینی، عبدالرحمن بن محمد حلی | شرح چغمینی، عبدالرحمن بن محمد حلی | ||
شرح دیوان متنبّی، عبدالرحمان بن محمد (ابن عتائقی) | شرح دیوان متنبّی، [[ابن عتائقی حلی|عبدالرحمان بن محمد]] (ابن عتائقی) | ||
شرح المقاصد، سعدالدین تفتازانی | شرح المقاصد، [[سعدالدین تفتازانی]] | ||
شرح نهج البلاغه، عبدالرحمان بن محمد (ابن عتائقی) | شرح نهج البلاغه، عبدالرحمان بن محمد (ابن عتائقی) | ||
صحیفه سجادیه، امام سجاد(ع) | صحیفه سجادیه، [[امام سجاد(ع)]] | ||
طوالع الانوار، ناصرالدین عبدالله بن عمر بیضاوی | طوالع الانوار، ناصرالدین [[عبدالله بن عمر بیضاوی]] | ||
عوارف المعارف، شهاب‌الدین سهروردی | عوارف المعارف، [[شهاب‌الدین سهروردی]] | ||
غریب القرآن، ابن قتیبه دینوری | غریب القرآن، [[ابن قتیبه دینوری]] | ||
القضاء و القدر، قاضی عبدالجبار معتزلی | القضاء و القدر، [[قاضی عبدالجبار معتزلی]] | ||
الکافیه فی النحو، ابن حاجب نحوی | الکافیه فی النحو، ابن حاجب نحوی | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۵: | ||
کتاب فی اللّغه، زمخشری | کتاب فی اللّغه، زمخشری | ||
المباحثات، | المباحثات، بوعلی سینا | ||
المبسوط، شیخ طوسی | المبسوط، شیخ طوسی | ||
المحیط الاعظم و البحر الخضم، سید | المحیط الاعظم و البحر الخضم، [[سید حیدر آملی]] | ||
المتخلف او المنتهی، علامه حلی | المتخلف او المنتهی، علامه حلی | ||
مسائل المحقق الکرکی، علی بن حسین الکرکی | مسائل المحقق الکرکی، علی بن حسین الکرکی | ||
المطوّل، سعدالدین تفتازانی | المطوّل، سعدالدین تفتازانی | ||
معجم الأدباء، یاقوت حموی | معجم الأدباء، [[یاقوت حموی]] | ||
مناقب اهل البیت، احمد بن حنبل | مناقب اهل البیت، [[احمد بن حنبل]] | ||
من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق | من لایحضره الفقیه، [[شیخ صدوق]] | ||
المواهب العلیه، | المواهب العلیه، حسین بن علی کاشفی سبزواری | ||
النفس، بوعلی سینا<ref>کتاب‌نامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۳ و ۱۱۴.</ref> | النفس، بوعلی سینا<ref>کتاب‌نامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۳ و ۱۱۴.</ref> | ||
در پشت کتاب یا صفحات اول برخی از این نسخه‌ها نوشته‌ها، اسناد، تاریخ‌ها و نکته‌های مهمی یادداشت شده که مجموعه آنها خود، گنجینه اطلاعات ارزشمندی است؛ مطالبی مانند آمدن عضدالدوله به زیارت امام علی(ع)، آتش‌سوزی در حرم امام علی(ع)، بنای دیوار شهر [[نجف]]، شهادت ابوعبدالله بن مکی معروف به [[شهید اول]]، بارش باران عظیم و بی‌سابقه در نجف و اشعار نابی در اول یا آخر این نسخه‌ها.<ref name=":2">کتاب‌نامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۵.</ref> | |||
==خسارت‌ها== | ==خسارت‌ها== | ||
کتابخانه حرم امام علی(ع)، تاریخ پرفراز و نشیبی داشته است؛ گاهی در اوج رونق و گاه دچار رویدادها، حتی آتش‌سوزی شده، برخی از کتاب‌های نفیس آن به یغما رفته، برخی کتاب‌های آن که مهر وقف هم داشته، توسط دست‌فروش‌ها به فروش رسیده و گاهی دچار آسیب‌های طبیعی و موریانه شده و از بین رفته است. برخی کتاب‌ها به اشخاص امانت داده شده و دیگر برنگشته، در دوره‌هایی مدیر مشخصی نداشته و آسیب‌های جدی به این گنجینه گران‌بها وارد شده که مستندات این آسیب‌ها موجود است.<ref name=":1" /> | |||
==اکنون== | ==اکنون== | ||
پس از سقوط | پس از سقوط حکومت [[صدام]]، فرصتی پیش آمد تا نهادهای علمی، فرهنگی و دینی [[نجف]] مورد توجه قرار گیرد. کتابخانه حرم امام علی(ع) نیز در شکل و شمایل جدید، در ۲۰ جمادی‌الثانی ۱۴۲۶ق. بازگشایی شد. | ||
فارس حسون، سهم عمده‌ای در بازسازی کتابخانه داشت و با حمایت [[سید علی سیستانی]]، مرجع تقلید [[شیعه]]، کتابخانه‌های عمومی در حرم علوی، [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم حسینی]] و [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حرم عباسی]] احیا شده و کتاب‌های فراوانی خریداری شد. مؤلفان، آثار بسیاری را اهدا کردند و اکنون این کتابخانه فعال و در خدمت پژوهشگران است.<ref name=":2" /> بخش‌های مختلف آن عبارت است از: | |||
* کتابخانه عمومی: که سالن اصلی و عمومی مطالعه به صورت قفسه‌باز است و چینش کتاب‌ها بر اساس ۳۹ موضوع، صورت گرفته است و مورد مراجعه پژوهشگران حوزه و دانشگاه است. | |||
* کتابخانه تخصصی [[امام علی(ع)]]: که کتاب‌های مخصوص به آن امام(ع) را دربردارد. | |||
* کتابخانه صوتی: که دربردارنده هزاران لوح فشرده و نرم‌افزارهای علوم و فنون گوناگون است. | |||
* فهرست‌نگاری: که به تنظیم کتابخانه و فهرست‌نویسی فنی برای آثار موجود مشغول است و براساس معیارهای جهانی کار می‌کند. | |||
* انتشارات: این بخش به تدوین، چاپ و نشر کتاب‌هایی به نام کتابخانه، در موضوعات امام علی(ع)، نجف، [[نهج‌البلاغه]] و دیگر موضوعات مرتبط می‌پردازد که تاکنون ده‌ها اثر عرضه کرده است. همچنین برخی آثار آن «احیاء تراث» است که نسخه‌های قدیمی را با تحقیق جدید عرضه کرده است. | |||
* سایت: برای ارتباط با شبکه‌های جهانی و استفاده دیگران، پایگاه اینترنتی مکتبة الروضة الحیدریه، با آدرس www.haydarya.com طراحی شده است. | |||
* حفاظت و بازسازی: این بخش به نگهداری و صحافی و جلد کردن کتاب‌های موجود و ترمیم کتاب‌های قدیمی و اهدایی می‌پردازد. | |||
* استنساخ: بخش کپی و نسخه‌برداری از کتاب‌ها برای پژوهشگرانی که از استان‌ها و شهرهای مختلف مراجعه می‌کنند. | |||
* بخش ویژه بانوان: این بخش برای پاسخ‌گویی به نیاز بانوان پژوهشگر به وجود آمده است.<ref>کتاب‌نامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۵ و ۱۱۶.</ref> | |||
== پیوند به بیرون == | |||
* [https://www.haydarya.com/ مکتبة الروضة الحیدریه.] | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||