پرش به محتوا

فرات: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۹۸۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۸ نوامبر ۲۰۱۹
خط ۲: خط ۲:


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
<br />


=== در قرآن ===
== واژه‌شناسی ==
واژه «فرات» به معناى وصفى - نه اسمى - سه بار در قرآن كريم در سوره‌هاى فرقان: ۵٣؛ فاطر: ١٢ و مرسلات: ٢٧ به معناى شيرين و خوش‌گوار به كار رفته است.


در دو مورد اول، فرات صفتِ «بحر» و «دريا» و در مورد سوم، صفت «آب» است.
===در قرآن===
واژه فرات، به صورت وصفى، سه بار در [[قرآن]]، به معنای شیرین و خوش‌گوار به کار رفته است؛ در سوره‌هاى فرقان، آیه ۵٣ و فاطر، آیه ١٢، صفتِ «دریا» و در سوره مرسلات، آیه ۲۷، صفتِ «آب» قرار گرفته است. در دو مورد نخست، واژه فرات در كنار واژه «عذب»{{یادداشت|به معنای شيرين.}} به کار رفته است؛ در يك مورد، از آميختن دو درياى شور و شيرين سخن رفته و در مورد ديگر به قابل مقايسه نبودن اين دو گونه دريا اشاره شده است.


در دو مورد، واژه فرات در كنار واژه عذاب و شيرين قرار گرفته است.
در آيه ٢٧ سوره مرسلات، از لطف الهى در آفرینش زمين كه محل زندگى و مرگ انسان و جايگاه تأمين نيازهاى اوست ياد کرده و از آب فرات و گوارایی سخن گفته که خداوند انسان را از آن نوشانده است.{{یادداشت|وَجَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِى شَامِخَاتٍ وَأَسْقَينَاكُمْ مَاءً فُرَاتًا؛ و در آن كوه‌هاى استوار و بلند قرار داديم و به شما آبى فرات و گوارا بخشيديم.}}<ref>دانستنی‌هایی درباره فرات، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۵۲.</ref>


در يك مورد، قرآن از آميختن دو درياى شور و شيرين سخن مى‌گويد.
== ارزش فرات در احادیث ==


در مورد ديگر به قابل مقايسه نبودن اين دو گونه دريا اشاره دارد.
==== مکان تولد عیسی(ع) ====
بر پایه روایتی از [[امام باقر(ع)]] به نقل از ابوسعيد اسكافى، حضرت عیسی(ع) در [[کوفه]]، در [[مسجد کوفه]] و نزدیک آب فرات به دنیا آمده است. این روایت در تفسیر آیه «وآويناهما الى ربوة ذات قرار و معين»، مراد از «ربوة» را كوفه و منظور از «ذات قرارٍ» را مسجد كوفه و مراد از «معين» را آب فرات دانسته است. [[محمدباقر مجلسى]]، در تفسیر این آیه، پس از بیان نظرهای گوناگون درباره مکان تولد حضرت عیسی(ع)، تفسیر گفته شده را مورد اعتماد دانسته است.<ref>بحارالانوار، ج ۹۷، ص ٢٢٧ و ٢٢٨.</ref>


در آخرين مورد، در سوره مرسلات، آيه ٢٧ از لطف الهى در ايجاد زمين كه ظرف زندگى و مرگ انسان و جايگاه تأمين نيازهاى اوست ياد مى‌كند و مى‌فرمايد: (وَجَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِى شَامِخَاتٍ وَأَسْقَينَاكُمْ مَاءً فُرَاتًا) ؛ و در آن كوه‌هاى استوار و بلند قرار داديم و به شما آبى فرات و گوارا بخشيديم.
==== غسل در فرات ====
در برخی از روایات به غسل در فرات سفارش شده است. بر پایه روایتی که حنان بن سدید نقل کرده، [[امام باقر(ع)]] کسی از اهل [[کوفه]] را که نه هر روز، نه هر هفته، نه هر ماه و نه حتی هر سال در فرات غسل نمی کند، از خیر محروم دانسته است.{{یادداشت|دَخَلَ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ عَلَى أَبِى جَعْفَرٍ(ع) فَقَالَ(ع) لَهُ: أَتَغْتَسِلُ مِنْ فُرَاتِكُمْ فِى كُلِّ يوْمٍ مَرَّةً؟ قَالَ: لَا قَالَ: فَفِى كُلِّ جُمْعَةٍ؟ قَالَ: لَا قَالَ: فَفِى كُلِّ شَهْرٍ قَالَ: لَا، قَالَ: فَفِى كُلِّ سَنَةٍ؟ قَالَ: لَا قَالَ: فَقَالَ لَهُ أَبُوجَعْفَرٍ(ع) إِنَّكَ لَمَحْرُومٌ مِنَ الْخَيرِ؛ مردى از اهل كوفه بر امام باقر(ع) وارد شد؛ امام(ع) پرسید: آيا هر روز در آب فرات غسل مى‌كنى و خويش را شست‌شو مى‌دهى؟ پاسخ داد: نه. امام پرسید: هر جمعه اين كار را مى‌كنى؟ گفت: نه. امام پرسید: هر ماه يك بار چطور؟ گفت: نه. امام پرسید: سالى يك بار در آن غسل مى‌كنى؟ گفت: خير. امام(ع) گفت: به درستى از خير محروم هستى!}}<ref>بحارالانوار، ج۹۷، ص۲۲۷.</ref>


ابوسعيد اسكافى در حديثى از حضرت باقر العلوم (عليه السلام) نقل كرده كه آن بزرگوار فرموده است:
==== یکی از ۴ رود بهشت ====
بر پایه روایتی،[[امام على(ع)]] فرات را یکی از رودهای بهشت معرفی کرده است. او درآغاز، آب را سالار نوشیدنی‌های دنیا و [[آخرت]] دانسته و فرات، نیل، سیحان و جیحان را رودهایی از بهشت خوانده است. وی فرات را در بهشت دارای آب، نیل را دارای عسل، سَیحان را دارای خمر و جَیحان را دارای شیر دانسته است.{{یادداشت|الْمَاءُ سَيدُ شَرَابِ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ، وَ أَرْبَعَةُ أَنْهَارٍ فِى الدُّنْيا مِنَ الْجَنَّةِ: الْفُرَاتُ وَ النِّيلُ وَ سَيحَانُ وَ جَيحَانُ، الْفُرَاتُ الْمَاءُ وَ النِّيلُ الْعَسَلُ وَ سَيحَانُ الْخَمْرُ وَ جَيحَانُ اللَّبَنُ؛ آب، سالار نوشيدنى‌هاى دنيا و آخرت است و چهار نهر در دنيا از بهشت است: فرات و نيل و سيحون و جيحون. فرات، آب بهشتى است؛ نيل، عسل بهشتى و سيحان شراب بهشتى و جيحون، نهر شير بهشتى است.}}<ref>بحارالانوار، ج۹۷، ص۲۲۸.</ref>


«وآويناهما الى ربوة ذات قرار و معين» ؛ منظور از «ربوة» كوفه و منظور از «ذات قرارٍ» مسجد كوفه و منظور از «معين» آب فرات است.<ref>بحارالانوار، ج ١٠٠، ص ٢٢٧ و ٢٢٨.</ref>


علامه مجلسى پس از نقل اقوال ديگران، در تفسير آيه مذكور فرموده:
محمدباقر مجلسى، فرموده است كه اين نام‌گذارى به نام چهار نهر بهشتى، يا از باب الهام و وحى الهى بوده است يا همان‌گونه كه درباره آب فرات آمده، قطراتى از آب بهشتى در آن ريخته مى‌شود و در ديگر نهرها هم چنين است.
 
«و ما ورد فى النص هو المعتمد» ؛ يعنى اين تفسير كه در روايت آمده است مورد اعتماد است.


==پانوشت==
==پانوشت==
خط ۳۵: خط ۳۴:
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/35
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/35
}}
}}
'''بحار الأنوار'''، محمد باقر بن محمد تقى‏ مجلسى،  دار إحياء التراث العربي‏، بيروت‏، 1403ق.
{{پایان}}
{{پایان}}
۱۵٬۶۱۴

ویرایش