|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| == ابوطالب خُفَیفی ابهری ==
| |
| : ملقب به امام الحرمین، مدفون در قبرستان ابوطالب
| |
| ==نام و نسب==
| |
| ابوطالب عبدالمحسن (فرامرز)<ref>تاریخ بغداد، ج۱۵، ص۲۷۷؛ المختصر المحتاج، ج۱۵، ص۲۸۲.</ref> بن ابی‌عمید خُفَیفی (۵۵۶-۶۲۴ق)<ref>تاریخ بغداد، ج۱۵، ص۲۷۷؛ الانساب، ج۲، ص۳۸۸؛ تاریخ الاسلام، ج۴۵، ص۲۰۱.</ref> در شهرستان [[ابهر]]، نزدیک [[زنجان]] زاده شد. گویا از نسل عرب ساکن ابهر بود که او را به لقب «خُفَیفی»خوانده‌اند که منسوب به [[بنی‌خفیف]]، تیره‌ای از [[قبیله قضاعه|قبیله قُضاعه]]<ref>الانساب، ج۲، ص۳۸۸؛ لب اللباب، ج۱، ص۹۶.</ref> است و گاه به تصحیف، آن را «حنفی» نوشته‌اند.<ref>بغیة الطلب، ج۳، ص۱۵۴۴؛ التحفة اللطیفه، ج۱، ص۴۵۹.</ref>
| |
|
| |
| ==تحصیل==
| |
| ابوطالب از [[فقیه|فقیهان]] بزرگ [[مذهب شافعی|شافعی]] و [[حدیث|محدثان]] مورد وثوق و مشایخ [[صوفیه]] است.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص۲۵۹؛ شذرات الذهب، ج۷، ص۲۰۱.</ref> او آموختن حدیث را در ابهر آغاز کرد و با مسافرت به شهرهای [[بغداد]]، [[همدان]]، [[دمشق]]، [[قاهره]]، [[اسکندریه]]، [[مکه]] و [[واسط]] بر اندوخته حدیثی خود افزود. همچنین از مشایخ [[صوفیه]] در این مناطق بهره برد.<ref>تاریخ بغداد، ج۱۵، ص۲۷۷؛ تاریخ الاسلام، ج۴۵، ص۲۰۱.</ref> وی در همدان فقه [[شافعی]] را نزد [[ابوالقاسم قزوینی]](درگذشت ۵۸۷ق) آموخت و آن را در بغداد نزد [[محمد بن علی نوقانی]] (درگذشت ۵۹۲ق)<ref>تاریخ بغداد، ج۱۵، ص۲۷۷.</ref> کامل کرد. او در [[اصفهان]] به دست ابوموسی مدینی (م.۵۸۱ق.)<ref>تاریخ بغداد، ج۱۵، ص۲۷۷.</ref>خرقه پوشید<ref>التحفة اللطیفه، ج۱، ص۴۵۹.</ref> و از ابوبکر عبدالله بن منصور بن باقلانی (درگذشت ۵۹۳ق)<ref>غایة النهایه، ج۱، ص۲۰۵.</ref> دانشمند و [[فقیه]] شافعی بهره برد.<ref>تاریخ الاسلام، ج۴۲، ص۱۳۳؛ غایة النهایه، ج۱، ص۴۶۰.</ref>
| |
|
| |
| ==سکونت در عراق و حجاز==
| |
| ابوطالب خُفَیفی در سال ۵۸۶ق در محاصره شهر [[عکا|عَکا]] با [[صلاح الدین ایوبی]] (م.۵۸۹ق.)<ref>الاعلام، ج۸، ص۲۲۰.</ref> که با [[صلیبیان]] می‌جنگید، همراه شد<ref>تاریخ الاسلام، ج۴۵، ص۲۰۱؛ البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۳۳۹؛ تاریخ ابن خلدون، ج۵، ص۳۷۳.</ref> و سپس در [[رباط خلیفه]] در [[بغداد]] ساکن شد و اقامت نماز جماعت [[صوفیان]] این [[خانقاه]] را عهده‌دار شد.<ref>تاریخ بغداد، ج۱۵، ص۲۷۷.</ref> در سال‌های اقامت در بغداد، هر سال به نیابت خاتون خلیفه عباسی به [[حج]] می‌رفت.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص۲۶۰؛ تاریخ الاسلام، ج۴۵، ص۲۰۱.</ref> وی سرانجام به [[حجاز]] رفت و تا پایان عمر به برپایی مجالس [[حدیث]] در [[مدینه]] و [[مکه]] و [[مسجد خیف]] در [[منا]]<ref>تاریخ الاسلام، ج۴۵، ص۲۰۲؛ بغیة الطلب، ج۲، ص۱۰۱۳.</ref> پرداخت و امامت جماعت [[مقام ابراهیم]] در [[مسجدالحرام]] را عهده‌دار شد.<ref>تاریخ الاسلام، ج۴۵، ص۲۰۱؛ التحفة اللطیفه، ج۱، ص۴۵۹.</ref>
| |
|
| |
| ==ویژگی‌های اخلاقی و علمی==
| |
| ابوطالب ۴۰ بار [[حج]] گزارد و اهل [[روزه‌های]] پیاپی، [[عبادت]] و شب‌زنده‌داری بسیار بود. وی را به سبب آگاهی فراوان از [[علم کلام]] و حالات مشایخ [[صوفیه]] و دقت نظر و حفظ [[حدیث]] ستوده‌اند.<ref>تاریخ الاسلام، ج۴۵، ص۲۰۱؛ طبقات الشافعیه، ج۸، ص۳۱۴؛ شذرات الذهب، ج۷، ص۲۰۱.</ref>
| |
|
| |
| ==درگذشت==
| |
| ابوطالب در [[مکه]] در [[رباط مراغی]] ساکن بود و همان‌جا درگذشت.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص۲۶۰؛ التحفة اللطیفه، ج۱، ص۴۵۹.</ref> آرامگاه او در مکه، در [[قبرستان معلات]] (ابوطالب) معروف به قبر امام الحرمین است. این را قرینه‌ای بر شهرت او به لقب «امام الحرمین» به شمار آورده و مزارش را از مکان‌های برآورده شدن حاجت و استجابت دعا دانسته‌اند.<ref>التحفة اللطیفه، ج۱، ص۴۵۹؛ الضوء اللامع، ج۲، ص۴۲۵.</ref>
| |
|
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
| ==منابع==
| |
| {{منابع}}
| |
| {{دانشنامه
| |
| | آدرس =
| |
| | عنوان =
| |
| | نویسنده =
| |
| }}
| |
|
| |
| * '''الاعلام''': الزرکلی (م.۱۳۹۶ق.)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م
| |
| * '''الانساب''': عبدالکریم السمعانی (م.۵۶۲ق.)، به کوشش عبدالرحمن، حیدرآباد، دائرة المعارف العثمانیه، ۱۳۸۲ق
| |
| * '''البدایة و النهایه''': ابن کثیر (م.۷۷۴ق.)، بیروت، مکتبة المعارف
| |
| * '''بغیة الطلب فی تاریخ حلب''': عمر ابن العدیم (م.۶۶۰ق.)، به کوشش زکار، بیروت، دار الفکر
| |
| * '''تاریخ ابن خلدون''': ابن خلدون (م.۸۰۸ق.)، به کوشش خلیل شحاده، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۸ق
| |
| * '''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق
| |
| * '''تاریخ بغداد''': الخطیب البغدادی (م.۴۶۳ق.)، به کوشش عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق
| |
| * '''التحفة اللطیفه''': شمس الدین السخاوی (م.۹۰۲ق.)، قاهره، دار الثقافه، ۱۳۹۹ق
| |
| * '''سیر اعلام النبلاء''': الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق
| |
| * '''شذرات الذهب''': عبدالحی بن عماد (م.۱۰۸۹ق.)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق
| |
| * '''الضوء اللامع''': شمس الدین السخاوی (م.۹۰۲ق.)، بیروت، دار مکتبة الحیاة
| |
| * '''طبقات الشافعیة الکبری''': تاج الدین السبکی (م.۷۷۱ق.)، به کوشش الطناحی و عبدالفتاح، هجر للطباعة و النشر، ۱۴۱۳ق
| |
| * '''غایة النهایة فی طبقات القراء''': محمد ابن محمد بن الجزری (م.۸۳۳ق.)، مکتبة ابن تیمیه
| |
| * '''لب اللباب فی تحریر الانساب''': السیوطی (م.۹۱۱ق.)، بیروت، دار صادر
| |
| * '''المختصر المحتاج الیه من تاریخ الحافظ''': الدبیثی الذهبی (م.۷۴۸ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق.
| |
| محمد سعید نجاتی
| |
| {{پایان}}
| |
| == ابوطالب یزدی == | | == ابوطالب یزدی == |
| : حاجی ایرانی کشته شده به دست مأموران سعودی به اتهام توهین به خانه خدا | | : حاجی ایرانی کشته شده به دست مأموران سعودی به اتهام توهین به خانه خدا |
