پرش به محتوا

محمد بن علی النقی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۸۰۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ نوامبر ۲۰۱۹
خط ۲: خط ۲:


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
<br />
<br />'''محمد بن علی النقی(ع)'''، معروف به سید محمد،
==ولادت==
==ولادت==
محمد بن علی النقی(ع)، در سال ۲۲۸ قمری، در روستای صرایا، در سه فرسخی [[مدینه]] به دنیا آمد.<ref>ابن شهر آشوب مازندرانى، مناقب آل ابی‌‏طالب، ج4، ص382.</ref> برخی تاریخ‌نگاران و رجال‌نگاران، تولد او را در سال  236 یا 238 قمری دانسته‌<ref name=":0">طبرسى، اعلام الورى با علام الهدى، ص 367؛ مسعودى، مروج الذهب، ج 2، ص 489.</ref> و برخی این مطلب را رد کرده‌اند؛<ref name=":1">ستاره درخشان منطقه دجیل عراق، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۴، ص۱۰۹.</ref> زیرا همان افراد، زمان تولد [[امام حسن عسکری(ع)]] را که کوچک‌تر از محمد بوده، سال ۲۳۱ یا ۲۳۲ قمری دانسته‌اند؛<ref name=":0" /> از این رو، سال تولد محمد نمی‌تواند 236 یا 238 قمری باشد.<ref name=":1" />  
محمد بن علی النقی(ع)، در سال ۲۲۸ قمری، در روستای صرایا، در سه فرسخی [[مدینه]] به دنیا آمد.<ref>ابن شهر آشوب مازندرانى، مناقب آل ابی‌‏طالب، ج4، ص382.</ref> برخی تاریخ‌نگاران و رجال‌نگاران، تولد او را در سال  236 یا 238 قمری دانسته‌<ref name=":0">طبرسى، اعلام الورى با علام الهدى، ص 367؛ مسعودى، مروج الذهب، ج 2، ص 489.</ref> و برخی این مطلب را رد کرده‌اند؛<ref name=":1">ستاره درخشان منطقه دجیل عراق، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۴، ص۱۰۹.</ref> زیرا همان افراد، زمان تولد [[امام حسن عسکری(ع)]] را که کوچک‌تر از محمد بوده، سال ۲۳۱ یا ۲۳۲ قمری دانسته‌اند؛<ref name=":0" /> از این رو، سال تولد محمد نمی‌تواند 236 یا 238 قمری باشد.<ref name=":1" />  
خط ۱۹: خط ۱۹:
امام حسن عسکری(ع)، مادر خود سلیل را وصی خود قرار داد و او را از زمان شهادت خود با خبر کرد. وی با شنیدن این خبر به شدت گریه کرده و ناله سر داد و امام(ع) او را به آرامش دعوت کرد.{{یادداشت|ای مادر! جزع مکن که تقدیر الهی جاری خواهد شد.}} پس از شهادت و دفن امام حسن عسکری(ع) در [[سامراء]]، سلیل در این شهر ساکن شده و وصیت کرد پس از مرگ او را کنار شوهر و فرزندانش دفن کنند.<ref>شيخ مفيد، الارشاد، ج 2، ص 279؛ اعلام الورى، ص 366، شيخ عباس قمى، منتهى الآمال، ج 2، ص 443، شيخ ذبيح‏الله محلاتى، رياحين الشريعه، ج 3، ص 24- 25؛ محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج 50، ص 235؛ طبرى آملى، دلايل الامامه، ص 424؛ على بن عيسى اربلى، كشف الغمه، ج 3، ص 271؛ شيخ حسين بن عبدالوهاب، عيون المعجزات، ص 134، اعيان الشيعه، ج 3، ص 289.</ref> امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، به برخی اصحاب و پیروان خود سفارش می‌کردند در برخی امور، هنگامی که به آن دو دسترسی نداشتند، به سلیل مراجعه کنند. او را پس از شهادت امام حسن عسکری(ع) پناه و دادرس شیعیان دانسته‌اند.<ref>شيخ حسين بن عبدالوهاب، عيون المعجزات، ص 134، اعيان الشيعه، ج 3، ص 289.</ref>
امام حسن عسکری(ع)، مادر خود سلیل را وصی خود قرار داد و او را از زمان شهادت خود با خبر کرد. وی با شنیدن این خبر به شدت گریه کرده و ناله سر داد و امام(ع) او را به آرامش دعوت کرد.{{یادداشت|ای مادر! جزع مکن که تقدیر الهی جاری خواهد شد.}} پس از شهادت و دفن امام حسن عسکری(ع) در [[سامراء]]، سلیل در این شهر ساکن شده و وصیت کرد پس از مرگ او را کنار شوهر و فرزندانش دفن کنند.<ref>شيخ مفيد، الارشاد، ج 2، ص 279؛ اعلام الورى، ص 366، شيخ عباس قمى، منتهى الآمال، ج 2، ص 443، شيخ ذبيح‏الله محلاتى، رياحين الشريعه، ج 3، ص 24- 25؛ محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج 50، ص 235؛ طبرى آملى، دلايل الامامه، ص 424؛ على بن عيسى اربلى، كشف الغمه، ج 3، ص 271؛ شيخ حسين بن عبدالوهاب، عيون المعجزات، ص 134، اعيان الشيعه، ج 3، ص 289.</ref> امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، به برخی اصحاب و پیروان خود سفارش می‌کردند در برخی امور، هنگامی که به آن دو دسترسی نداشتند، به سلیل مراجعه کنند. او را پس از شهادت امام حسن عسکری(ع) پناه و دادرس شیعیان دانسته‌اند.<ref>شيخ حسين بن عبدالوهاب، عيون المعجزات، ص 134، اعيان الشيعه، ج 3، ص 289.</ref>


== تبعید پدر ==
==تبعید پدر==
در سال ۲۳۳ قمری، با سعایت عبدالله بن محمد، امام جمعه [[مدینه]] و دستور [[متوکل عباسی]]، یحیی بن هرثمه مأمور شد و [[امام هادی(ع)]] را از مدینه به پایتختِ حکومت، سامراء منتقل کرده، تا تحت نظارت حکومت باشد. در این زمان، محمد بن علی النقی(ع)، در مدینه ماند.
در سال ۲۳۳ قمری، با سعایت عبدالله بن محمد، امام جمعه [[مدینه]] و دستور [[متوکل عباسی]]، یحیی بن هرثمه مأمور شد و [[امام هادی(ع)]] را از مدینه به پایتختِ حکومت، سامراء منتقل کرده، تا تحت نظارت حکومت باشد. در این زمان، محمد بن علی النقی(ع)، در مدینه ماند.


برخی، تبعید امام(ع) به سامراء را، سال ۲۴۳ قمری دانسته و برخی دیگر، این تاریخ را رد کرده‌اند.<ref>مروج الذهب، ج 2، ص 512- 513، تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 512- 513، سبط بن جوزى، تذكرة الخواص، ص 359 و مرآة الزمان، ج 9، ص 553، دائرة المعارف تشيع، ج 2، ص 370..</ref>
برخی، تبعید امام(ع) به سامراء را، سال ۲۴۳ قمری دانسته و برخی دیگر، این تاریخ را رد کرده‌اند.<ref>مروج الذهب، ج 2، ص 512- 513، تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 512- 513، سبط بن جوزى، تذكرة الخواص، ص 359 و مرآة الزمان، ج 9، ص 553، دائرة المعارف تشيع، ج 2، ص 370..</ref>


== جایگاه ==
==جایگاه==
محمد بن علی النقی(ع)، نزد امام هادی(ع) و شیعیان، جایگاه بلندی داشت؛ آنقدر که اصحاب و برخی علویان گمان می‌کردند وی جانشین پدر در امر امامت خواهد بود؛ ولی او پیش از شهادت پدر درگذشت و در مجلس تعزیت او، امام حسن عسکری(ع)، توسط امام هادی(ع)، به عنوان جانشین پس از خود معرفی شد.<ref>شيخ طوسى، كتاب الغيبة، ص 55- 56 و نيز ص 120- 121، كافى، ج 1، ص 327، ابوعبدالله حسين بن حمدان خصيبى چنبلاتى، الهداية الكبرى، ص 385..</ref><br />
محمد بن علی النقی(ع)، نزد [[امام هادی(ع)]] و شیعیان، جایگاه بلندی داشت؛ آنقدر که اصحاب و برخی علویان گمان می‌کردند وی جانشین پدر در امر امامت خواهد بود؛ ولی او پیش از شهادت پدر درگذشت و در مجلس تعزیت او، [[امام حسن عسکری(ع)]]، توسط امام هادی(ع)، به عنوان جانشین پس از خود معرفی شد.<ref>شيخ طوسى، كتاب الغيبة، ص 55- 56 و نيز ص 120- 121، كافى، ج 1، ص 327، ابوعبدالله حسين بن حمدان خصيبى چنبلاتى، الهداية الكبرى، ص 385..</ref> امام حسن عسکری(ع)، هنگام مرگ وی، گریبان چاک داده و در پاسخ کسی که از این کار شگفت‌زده شده بود، [[حضرت موسی(ع)]] را نمونه آورد که برای برادرش هارون گریبان پاره کرد.<ref>شيخ طوسى، الغيبة، ص 122.</ref>
 
محمد بن علی النقی(ع)، نزد مردم [[عراق]]، حتی [[اهل سنت]]، اعراب بادیه و عشایر منطقه دجیل، بسیار محترم است. آنها بر این باورند که اگر کسی سوگند دروغ به سید محمد بخورد، به شدت مجازات می‌شود؛ از این رو، بیشتر نزاع‌های منطقه دجیل و حوالی آن با سوگند به مقام وی، کاهش یا به آشتی می‌انجامد.<ref>محدث نورى، النجم الثاقب، ص 161.</ref> به گفته برخی، امامزاده سید محمد برای شیعیان عرب زبان، همان مقامی را دارد که [[حضرت عباس(ع)]] نزد [[ايران|ایرانیان]] شیعه دارد.<ref name=":1" />
 
== در نگاه دیگران ==
به باور شجاع الدین موصلی، از سرشناسان سده هفتم قمری، بزرگی جایگاه محمد بن علی النقی(ع) چنان است که نمی‌توان به همه جنبه‌های کمالات وی پرداخت.<ref>عمر بن شجاع موصلى، نعيم المقيم لعترة النبأ العظيم، ص 86.</ref>
 
محمدحرزالدین: ابوجعفر محمد جلیل القدر و رفیع المنزله و نیز عالم عامل به شمار می رفت.<ref>محمد حرزالدين، مراقد المعارف، ج 2، ص 81.</ref> محمدرضا سیبویه: سید محمد امامزاده ای باشرافت و جلالت می باشد و شئون معنوی و معرفتی وی در این مجال قابل بیان و احصا نیست.<ref>سبع الدجيل مناخ القاصد الى السامراء، ص 13.</ref>
 
علامه سید محمدمهدی صدر: جناب سید محمد اگر امامت از شما گذشت، ولی از فضایل شما چیزی کم نمی شود و کسی نمی تواند رفعت مقام شما را تنزل دهد. همین که شما در سنین جوانی از اقران سبقت گرفته اید، کفایت می کند. شما سینه ای آکنده از علوم و مکارم و سرچشمۀمعارف بودید.<ref>نگين دجيل، ص 39.</ref>
 
محدث نوری (میرزا حسین نوری): سیدمحمد از اجلاء سادات و صاحب کرامات متواترات، حتی نزد اهل سنت و اعراب بادیه بوده، که به غایت او را احترام می کنند و از جنابش خوف دارند و هرگز قسم دروغ به او نمی خورند و پیوسته از اطراف و اکناف برای او نذورات می برند؛ بلکه غالب دعاوی در سامراء و اطراف آن به قسم اوست و مکرّر دیده ایم که چون بنای سوگند یاد کردن شود، منکر، مال را به صاحبش بازمی گرداند و از برخی نیز از قسم دروغ صدمه دیدند. در ایام توقف در سامراء چند کرامت باهره از او دیده شد و بعضی از اهل علما بنای جمع کردن آن کرامات و نوشتن رساله ای در فضل او دارند.<ref>النجم الثاقب، ص 161.</ref>
 
سیدجعفر بحرالعلوم در کتاب «تحفة العالم فی شرح خطبة المعالم» گفته است: این امامزاده که فرزند ارشد امام هادی بود، به چنان فضایل و خصالی دست یافت که قابلیت وی برای امر امامت، در ذهن شیعیان متصوّر گردید.<ref>سبع الدجيل مناخ القاصد الى السامراء، ص 7.</ref>
 
سیدمحسن امین در «اعیان الشیعه»: سید ابوجعفر محمد، فرزند امام ابوالحسن هادی (ع) چنان جلیل القدر و عظیم الشأن بود که شیعه گمان کرد او بعد از پدرش منصب زعامت و امامت را عهده دار خواهد گردید؛ اما او در زمان حیات والدش رحلت کرد و این امر به امام حسن عسکری (ع)، برادرش اختصاص یافت. او طفل بود که پدرش به سامراء رفت و بعدها تصمیم گرفت برای دیدار با پدر و برادر به عراق برود، اما در هنگام بازگشت به حجاز، در جایی به نام «بلد» در نه فرسخی سامراء دچار کسالت گردید و همانجا درگذشت و دفن شد و مزارش زیارتگاهی مشهور است. برادرش امام عسکری (ع) نسبت او را به خود همچون هارون به حضرت موسی (ع) دانست.<ref>سيد محسن امين عاملى، اعيان الشيعه، ج 10، ص 5.</ref>
 
حاج شیخ عباس قمی: سیدمحمّد، مکنّی به ابوجعفر که به جلالت قدر و نبالت شأن معروف است و بس است در شأن او که قابلیت و صلاحیت امامت را داشت، پس از وفاتش امام هادی (ع) خطاب به امام حسن عسکری (ع) فرمود: «ای پسرجان! تازه کن شکر خدا را؛ پس به تحقیق که حق تعالی تازه فرمود در حق تو امری را. » یعنی ظهور امر امامت آن حضرت و احادیث بدائیه در حال ابوجعفر بسیار نقل شده و جمله ای از آن ها را شیخ مفید، شیخ طوسی و شیخ طبرسی ایراد فرموده اند.<ref>منتهى الامال، ج 2، ص 688- 689.</ref>


==مزار==
==مزار==
{{اصلی|مزار سید محمد بن علی النقی(ع)}}
{{اصلی|مزار سید محمد بن علی النقی(ع)}}
به گفته برخی، امامزاده سید محمد برای شیعیان عرب زبان، همان مقامی را دارد که [[حضرت عباس(ع)]] نزد [[ايران|ایرانیان]] شیعه دارد.<ref name=":1" />
<br />


==پانوشت==
==پانوشت==
۱۵٬۶۱۴

ویرایش