اسکان در حج: تفاوت میان نسخه‌ها
←اسکان سایر کشورها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
اسکان حج‌گزاران در مکه و مدینه | اسکان حج‌گزاران در مکه و مدینه | ||
==پیشینه اسکان در مکه== | |||
== پیشینه اسکان در مکه == | |||
سکونت دادن هاجر و اسماعیل در مکه از سوی ابراهیم(ع) و درخواست وی از خدای متعال برای متوجه ساختن دلهای مردم به ایشان و سکونت با آنان (سوره ابراهیم آیه ۳۷) و پیدایش زمزم و ساخت کعبه، زمینه سکونت قبائلی از جرهم در آنجا گردید. این قبائل به جهت حفظ حرمت خانه خدا عمدتاً چادرهای خود را در دره‌های اطراف کعبه بر پا می‌کردند.<ref>. نک: المعارف، ص27؛ التاریخ القویم ج5 ص229-230؛ نک: المفصل، ج7، ص7-8.</ref> گرایش روزافزون مردمان به سوی کعبه و زیارت آن، رونق بازارهای محلی و شکل‌گیری کاروانهای تجاری در آن مسیر،<ref>. المفصل، ج7، ص6.</ref> میهمانان مکه را بیشتر کرد و با توجه به چادرنشینی مردمان آن روزگار، اسکان آنها با مشکلی روبرو نمی‌گردید. | سکونت دادن هاجر و اسماعیل در مکه از سوی ابراهیم(ع) و درخواست وی از خدای متعال برای متوجه ساختن دلهای مردم به ایشان و سکونت با آنان (سوره ابراهیم آیه ۳۷) و پیدایش زمزم و ساخت کعبه، زمینه سکونت قبائلی از جرهم در آنجا گردید. این قبائل به جهت حفظ حرمت خانه خدا عمدتاً چادرهای خود را در دره‌های اطراف کعبه بر پا می‌کردند.<ref>. نک: المعارف، ص27؛ التاریخ القویم ج5 ص229-230؛ نک: المفصل، ج7، ص7-8.</ref> گرایش روزافزون مردمان به سوی کعبه و زیارت آن، رونق بازارهای محلی و شکل‌گیری کاروانهای تجاری در آن مسیر،<ref>. المفصل، ج7، ص6.</ref> میهمانان مکه را بیشتر کرد و با توجه به چادرنشینی مردمان آن روزگار، اسکان آنها با مشکلی روبرو نمی‌گردید. | ||
| خط ۳۱: | خط ۲۹: | ||
علاوه بر حرمین سکونت حجاج ایران در جده نیز حائز اهمیت بوده و آنان در اقامت کوتاه خود ترجیح می‌دادند در خانه‌های معروف ایرانی الاصل بمانند.<ref>. نک: پنجاه سفرنامه، ج1، ص609.</ref> درسال ۱۰۵۱–۱۰۵۴ق. مادر بزرگ شاه عباس دوم، کاروانسرایی در جده ساخت.<ref>. سفرنامه بانوی اصفهانی، ص20.</ref> از نکات پرتکرار در حج‌گزاری ایرانیان و اسکان ایشان در جده یا حرمین در دوره قاجار، نقش کنسول ایران در جده تحمیل هزینه اضافی به حاجیان بوده که از این راه درآمد هنگفتی بدست می‌آورد.<ref>. پنجاه سفرنامه، ج4، ص579؛ ج5، ص370، 393، 407-408، 410، 433، 461؛ ج7، ص515-516، 563.</ref> | علاوه بر حرمین سکونت حجاج ایران در جده نیز حائز اهمیت بوده و آنان در اقامت کوتاه خود ترجیح می‌دادند در خانه‌های معروف ایرانی الاصل بمانند.<ref>. نک: پنجاه سفرنامه، ج1، ص609.</ref> درسال ۱۰۵۱–۱۰۵۴ق. مادر بزرگ شاه عباس دوم، کاروانسرایی در جده ساخت.<ref>. سفرنامه بانوی اصفهانی، ص20.</ref> از نکات پرتکرار در حج‌گزاری ایرانیان و اسکان ایشان در جده یا حرمین در دوره قاجار، نقش کنسول ایران در جده تحمیل هزینه اضافی به حاجیان بوده که از این راه درآمد هنگفتی بدست می‌آورد.<ref>. پنجاه سفرنامه، ج4، ص579؛ ج5، ص370، 393، 407-408، 410، 433، 461؛ ج7، ص515-516، 563.</ref> | ||
== در دوره معاصر == | ==در دوره معاصر== | ||
اسکان حاجیان پس از تسلط آل سعود* بر حرمین در سال ۱۳۴۳ق. همچنان عمدتاً بر عهده مطوفین بود و ملک عبدالعزیز طی حکمی در همان سال این افراد را در کارهای خود ابقاء کرد. طی قوانینی در سالهای ۱۳۴۵ق. ۱۳۵۵ق. ۱۳۶۵ ق؛ و ۱۳۶۷ ق. مطوفان در قالب مؤسسات مطوفین منطقه ای سازماندهی شده و یکی از وظایف رسمی آنها تأمین و آماده‌سازی مسکن مناسب حجاج آن منطقه ذکر شد.<ref>- http://www.eumra.net قبول یا حج.</ref> در این دوره نیز مطوفان با وساطت بین حج‌گزاران و مالکان خانه‌های مسکونی، اسکان حجاج را تسهیل می‌کردند.<ref>. التاریخ القویم، ج2، ص213.</ref> طی حکمی در سال ۱۴۱۰ق. حاجیان و بعثه‌های حج در انتخاب مسکن کاملاً استقلال یافته و برای عقد قرارداد اجاره با مالکان مسکن، نیاز به هیچ واسطه ای نبود و مؤسسه مطوفین نظارت بر این امور را بر عهده داشتند.<ref>. نک: دراسة خصائص المسکن الملائم، ص6</ref> | اسکان حاجیان پس از تسلط آل سعود* بر حرمین در سال ۱۳۴۳ق. همچنان عمدتاً بر عهده مطوفین بود و ملک عبدالعزیز طی حکمی در همان سال این افراد را در کارهای خود ابقاء کرد. طی قوانینی در سالهای ۱۳۴۵ق. ۱۳۵۵ق. ۱۳۶۵ ق؛ و ۱۳۶۷ ق. مطوفان در قالب مؤسسات مطوفین منطقه ای سازماندهی شده و یکی از وظایف رسمی آنها تأمین و آماده‌سازی مسکن مناسب حجاج آن منطقه ذکر شد.<ref>- http://www.eumra.net قبول یا حج.</ref> در این دوره نیز مطوفان با وساطت بین حج‌گزاران و مالکان خانه‌های مسکونی، اسکان حجاج را تسهیل می‌کردند.<ref>. التاریخ القویم، ج2، ص213.</ref> طی حکمی در سال ۱۴۱۰ق. حاجیان و بعثه‌های حج در انتخاب مسکن کاملاً استقلال یافته و برای عقد قرارداد اجاره با مالکان مسکن، نیاز به هیچ واسطه ای نبود و مؤسسه مطوفین نظارت بر این امور را بر عهده داشتند.<ref>. نک: دراسة خصائص المسکن الملائم، ص6</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۲: | ||
===اسکان حجاج ایرانی=== | ===اسکان حجاج ایرانی=== | ||
==== در مکه و مدینه ==== | ====در مکه و مدینه==== | ||
حج‌گزاران ایرانی در دوره‌های مختلف به سان دیگر حاجیان در خانه‌های اهل حرمین یا در کاروانسراها منزل می‌گزیدند. تا پیش از شکل‌گیری مدیریت حج (اوائل دهه پنجاه شمسی)، تهیه مسکن همچون حمل و نقل و سایر موارد عمدتاً بر عهده حمله دار* بود<ref>. نک: برکات سرزمین وحی، ص29.</ref> که در دوره مطوفان، آنها محل اقامت حج‌گزاران ایرانی را تدارک می‌کردند البته در این میان کاروانسراهای متعددی نیز اختصاصاً برای حج‌گزاران عجم و ایرانی ساخته و وقف گردید. در دوره معاصر و با سامان یافتن مدیریت حج ایرانیان، با همه تحولات آن، تهیه مسکن یکی از وظایف آنها بود. (← سازمان حج – بعثه) | حج‌گزاران ایرانی در دوره‌های مختلف به سان دیگر حاجیان در خانه‌های اهل حرمین یا در کاروانسراها منزل می‌گزیدند. تا پیش از شکل‌گیری مدیریت حج (اوائل دهه پنجاه شمسی)، تهیه مسکن همچون حمل و نقل و سایر موارد عمدتاً بر عهده حمله دار* بود<ref>. نک: برکات سرزمین وحی، ص29.</ref> که در دوره مطوفان، آنها محل اقامت حج‌گزاران ایرانی را تدارک می‌کردند البته در این میان کاروانسراهای متعددی نیز اختصاصاً برای حج‌گزاران عجم و ایرانی ساخته و وقف گردید. در دوره معاصر و با سامان یافتن مدیریت حج ایرانیان، با همه تحولات آن، تهیه مسکن یکی از وظایف آنها بود. (← سازمان حج – بعثه) | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۵: | ||
حجاج ایرانی در مکه و مدینه بر اساس مقدار هزینه‌ای که پرداخت می‌کنند، در شش گروه اسکان داده می‌شوند.<ref>. با کاروان صفا در سال 82، ص315.</ref> سرانه اجاره اقامت در مکه و مدینه برای هر ایرانی طی سالها متفاوت بوده است. سرانه اجاره مسکن برای هر زائر در سال ۱۳۷۱ ش. در مکه ۶۰۳ و در مدینه ۳۶۸ ریال سعودی بوده است.<ref>. با کاروان ابراهیم در سال 71، ص283.</ref>در سال ۱۴۲۸ق. (۱۳۸۶ش) از ۱۰۵۰ تا ۲۳۰۰ ریال عربستان متغیر بوده<ref>. حج 28، ص380.</ref> و این رقم بدون هزینه اسکان در عرفات و منا برای ۳۰ روز در سال ۱۴۳۴ق. (۱۳۹۲ ش) بالغ بر ۲۱۰۰ دلار اعلام شده است.<ref>. http://khabaronline.ir/print/291315/society/tourism</ref> | حجاج ایرانی در مکه و مدینه بر اساس مقدار هزینه‌ای که پرداخت می‌کنند، در شش گروه اسکان داده می‌شوند.<ref>. با کاروان صفا در سال 82، ص315.</ref> سرانه اجاره اقامت در مکه و مدینه برای هر ایرانی طی سالها متفاوت بوده است. سرانه اجاره مسکن برای هر زائر در سال ۱۳۷۱ ش. در مکه ۶۰۳ و در مدینه ۳۶۸ ریال سعودی بوده است.<ref>. با کاروان ابراهیم در سال 71، ص283.</ref>در سال ۱۴۲۸ق. (۱۳۸۶ش) از ۱۰۵۰ تا ۲۳۰۰ ریال عربستان متغیر بوده<ref>. حج 28، ص380.</ref> و این رقم بدون هزینه اسکان در عرفات و منا برای ۳۰ روز در سال ۱۴۳۴ق. (۱۳۹۲ ش) بالغ بر ۲۱۰۰ دلار اعلام شده است.<ref>. http://khabaronline.ir/print/291315/society/tourism</ref> | ||
==== در عرفات و منا ==== | ====در عرفات و منا==== | ||
اسکان حج‌گزاران در عرفات و منا با عنایت به محدودیت فضا از مسائل مهم اسکان حج‌گزاران می‌باشد. سازمان حج با ایجاد واحد اسکان در منا و عرفات پس از دریافت آخرین آمار حجاج هر کاروان به تفکیک مرد، زن و خدمه، روشهای مختلف اسکان آنان را به وسیله رایانه نمونه سازی و معین می‌کنند.<ref>. با کاروان ابراهیم در سال 71، ص281.</ref> در عرفات ۹۶۰۰ چادر یا خیمه برای اسکان زائران ایرانی اجاره شده است و هریک از این خیمه‌ها ۵/ ۱۲ مترمربع مساحت دارد و برای اسکان ده نفر اختصاص می‌یابد. نصب چادرها توسط مؤسّسه «مطوفی حجاج ایرانی» که عهده‌دار ساماندهی نیازهای زائران ایران است، انجام می‌گردد. <ref>. با کاروان صفا در سال 82، ص406؛ حج 27، ص187.</ref> در منا ۱۱۷ هزار متر مربع در اختیار حجاج ایرانی قرار دارد. در این منطقه ۷۲۰۰ چادر مجهز به برق و کولر با مساحت ۱۶ متر مربع به حجاج ایرانی اختصاص داده می‌شود که در هر چادر به‌طور میانگین ۵/ ۱۳ نفر ساکن می‌شوند؛ و به‌طور متوسط هر حاجی ایرانی بیش از یک متر مربع فضا در اختیار دارد.<ref>. با کاروان صفا در سال 82، ص407-408؛ نک: حج 28، ص408-409؛ نک: حج 29، ص379.</ref> گزارش‌های سالهای نه چندان دور کیفیت بهداشتی چادرها در عرفات و منا را نامناسب بیان کرده و<ref>. حج در ادب فارسی، ص146؛ حج 25، ص408.</ref> آن را منشأ بیماری حاجیان دانسته است.<ref>. بسوی خدا می‌رویم، ص180-181.</ref> اما امروزه وضعیت بهداشتی مناسبی برقرار است و علاوه بر استفاده حجاج از زیراندازهای مناسب،<ref>-http://www.mehrnews.com/detail/News/1723657</ref> حمام و سرویس بهداشتی کافی نیز در محوطه چادرها وجود دارد.<ref>. با کاروان صفا در سال 82، ص408.</ref> | اسکان حج‌گزاران در عرفات و منا با عنایت به محدودیت فضا از مسائل مهم اسکان حج‌گزاران می‌باشد. سازمان حج با ایجاد واحد اسکان در منا و عرفات پس از دریافت آخرین آمار حجاج هر کاروان به تفکیک مرد، زن و خدمه، روشهای مختلف اسکان آنان را به وسیله رایانه نمونه سازی و معین می‌کنند.<ref>. با کاروان ابراهیم در سال 71، ص281.</ref> در عرفات ۹۶۰۰ چادر یا خیمه برای اسکان زائران ایرانی اجاره شده است و هریک از این خیمه‌ها ۵/ ۱۲ مترمربع مساحت دارد و برای اسکان ده نفر اختصاص می‌یابد. نصب چادرها توسط مؤسّسه «مطوفی حجاج ایرانی» که عهده‌دار ساماندهی نیازهای زائران ایران است، انجام می‌گردد. <ref>. با کاروان صفا در سال 82، ص406؛ حج 27، ص187.</ref> در منا ۱۱۷ هزار متر مربع در اختیار حجاج ایرانی قرار دارد. در این منطقه ۷۲۰۰ چادر مجهز به برق و کولر با مساحت ۱۶ متر مربع به حجاج ایرانی اختصاص داده می‌شود که در هر چادر به‌طور میانگین ۵/ ۱۳ نفر ساکن می‌شوند؛ و به‌طور متوسط هر حاجی ایرانی بیش از یک متر مربع فضا در اختیار دارد.<ref>. با کاروان صفا در سال 82، ص407-408؛ نک: حج 28، ص408-409؛ نک: حج 29، ص379.</ref> گزارش‌های سالهای نه چندان دور کیفیت بهداشتی چادرها در عرفات و منا را نامناسب بیان کرده و<ref>. حج در ادب فارسی، ص146؛ حج 25، ص408.</ref> آن را منشأ بیماری حاجیان دانسته است.<ref>. بسوی خدا می‌رویم، ص180-181.</ref> اما امروزه وضعیت بهداشتی مناسبی برقرار است و علاوه بر استفاده حجاج از زیراندازهای مناسب،<ref>-http://www.mehrnews.com/detail/News/1723657</ref> حمام و سرویس بهداشتی کافی نیز در محوطه چادرها وجود دارد.<ref>. با کاروان صفا در سال 82، ص408.</ref> | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۵: | ||
در اکثر کشورها درجه‌بندی کیفی هتل‌ها و نزدیکی آنها به حرم، از معیارهای طبقه‌بندی کاروانها و اختلاف هزینه آنهاست. از جمله شرکت‌های سیاحتی اندونزی حجاج را در هتل‌های اطراف مسجدالحرام اسکان می‌دهند.<ref>. مدیریت حج در کشورهای اسلامی، ص47-48.</ref> (← اندونزی) برخی کشورها نیز برای کاهش هزینه، به صورت نوبتی در دو شیفت ۱۲ ساعته حاجیان را در هتل اسکان می‌دهند و حجاج باقی وقت خود را در حرم و بیرون از هتل صرف می‌کنند.<ref>. حج 28، ص304.</ref> | در اکثر کشورها درجه‌بندی کیفی هتل‌ها و نزدیکی آنها به حرم، از معیارهای طبقه‌بندی کاروانها و اختلاف هزینه آنهاست. از جمله شرکت‌های سیاحتی اندونزی حجاج را در هتل‌های اطراف مسجدالحرام اسکان می‌دهند.<ref>. مدیریت حج در کشورهای اسلامی، ص47-48.</ref> (← اندونزی) برخی کشورها نیز برای کاهش هزینه، به صورت نوبتی در دو شیفت ۱۲ ساعته حاجیان را در هتل اسکان می‌دهند و حجاج باقی وقت خود را در حرم و بیرون از هتل صرف می‌کنند.<ref>. حج 28، ص304.</ref> | ||
علی‌رغم کنترل جدی کشور عربستان در مورد قرارداد اسکان حاجیان قبل از ورود به این کشور، در سال ۱۴۲۹ق. یکصد حاجی از کشور بورکینافاسو به دلیل تقلبی بودن قرارداد اسکان، ۱۷ ساعت در محل استقبال از حجاج متوقف شدند و نهایتا در یکی از مساکن خیریه، اقامت داده شدند. مسئولان حج عربستان، تحقیقات ویژه‌ای درباره چگونگی ورود این افراد به عربستان، بدون در اختیار داشتن قرارداد اسکان، انجام دادند.<ref>. حج 29، ص513.</ref> در عین حال حجاج فاقد مجوز از مشکلات عربستان ذکر شده‌اند<ref>- http://www.mehrnews.com/TextVersionDetail/1734645</ref> که کارتن خوابی آنها در اطراف مسجدالحرام و در مشاعر منظره نامناسبی به حج داده است و دولت عربستان تلاشهای متعددی برای بهبود این وضعیت نابسامان صورت می‌دهد.<ref>. نشریه زائر، ش5، ص2، «تأکید وزیر حج عربستان بر تکمیل آمادگیها برای حج امسال».</ref> | علی‌رغم کنترل جدی کشور عربستان در مورد قرارداد اسکان حاجیان قبل از ورود به این کشور، در سال ۱۴۲۹ق. یکصد حاجی از کشور بورکینافاسو به دلیل تقلبی بودن قرارداد اسکان، ۱۷ ساعت در محل استقبال از حجاج متوقف شدند و نهایتا در یکی از مساکن خیریه، اقامت داده شدند. مسئولان حج عربستان، تحقیقات ویژه‌ای درباره چگونگی ورود این افراد به عربستان، بدون در اختیار داشتن قرارداد اسکان، انجام دادند.<ref>. حج 29، ص513.</ref> در عین حال حجاج فاقد مجوز از مشکلات عربستان ذکر شده‌اند<ref>- http://www.mehrnews.com/TextVersionDetail/1734645</ref> که کارتن خوابی آنها در اطراف مسجدالحرام و در مشاعر منظره نامناسبی به حج داده است و دولت عربستان تلاشهای متعددی برای بهبود این وضعیت نابسامان صورت می‌دهد.<ref>. نشریه زائر، ش5، ص2، «تأکید وزیر حج عربستان بر تکمیل آمادگیها برای حج امسال».</ref> | ||
=== اسکان شهروندان عربستان === | |||
با توجه به محدودیت مسکن مناسب در موسم حج، شهروندان عربستانی و مسلمانان مقیم در عربستان هر ۵ سال یکبار اجازه تشرف به حج را دارند<ref>. میقات حج، ش28، ص216؛ میقات حج، ش22، ص208، «نگاهی به مطبوعات عربستان».</ref> و قبل از موسم حج باید مجوز دریافت کنند.<ref>. حج 27، ص129.</ref> مؤسسات حج، مسئول امور حجاج داخلی هستند و هزینه اسکان هر نفر ۲۰۰ریال عربستان است.<ref>. میقات حج، ش22، ص208، «نگاهی به مطبوعات عربستان».</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||