حج تمتع: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
واژه «تمتّع»، به معنای برخوردار شدن و بهره بردن<ref>. الصحاح، ج3، ص1282؛ النهایه، ج4، ص392 «متع».</ref> و اصطلاح فقهی «حج تمتّع»، به معنای [[حج|حجی]] است که در آن حجگزار ابتدا برای [[مناسک]] [[عمره تمتّع]] [[احرام|مُحرم]] میشود و پس از خروج از احرام، دوباره برای حج احرام میبندد.<ref>. بدایة المجتهد، ج1، ص267؛ کشف الرموز، ج1، ص336؛ مغنی المحتاج، ج1، ص514.</ref> | واژه «تمتّع»، به معنای برخوردار شدن و بهره بردن<ref>. الصحاح، ج3، ص1282؛ النهایه، ج4، ص392 «متع».</ref> و اصطلاح فقهی «حج تمتّع»، به معنای [[حج|حجی]] است که در آن حجگزار ابتدا برای [[مناسک]] [[عمره تمتّع]] [[احرام|مُحرم]] میشود و پس از خروج از احرام، دوباره برای حج احرام میبندد.<ref>. بدایة المجتهد، ج1، ص267؛ کشف الرموز، ج1، ص336؛ مغنی المحتاج، ج1، ص514.</ref> | ||
به این نوع از حج، تمتّع گفته میشود زیرا ادا کننده آن در فاصله زمانی میان حج و عمره میتواند کارهایی را که در حال احرام حرام | به این نوع از حج، تمتّع گفته میشود زیرا ادا کننده آن در فاصله زمانی میان حج و عمره میتواند کارهایی را که در حال احرام حرام بوده، انجام داده و بهرهمند شود.<ref>. مستند الشیعه، ج11، ص208؛ الشرح الکبیر، ابوالبرکات، ج2، ص29؛ بدایة المجتهد، ج1، ص267.</ref> از آنجا که ارتباط میان این عمره و حج تمتّع به گونهای است که مانند یک عمل شمرده میشوند، گویا این تمتّع و بهرهمندی، در میانه حج روی داده است.<ref>. الروضة البهیه، ج2، ص204؛ ریاض المسائل، ج6، ص101؛ شرح نبراس الهدی، ص263.</ref> برخی فقیهان، وجه نامگذاری این نوع حج به تمتّع را، انجام یافتن حج و عمره در یک سفر و بینیازی از سفرهای متعدد دانستهاند.<ref>. الشرح الکبیر، ابوالبرکات، ج2، ص29؛ بدایة المجتهد، ج1، ص267.</ref> با این تحلیل،[[حج قران|حج قِران]] از دیدگاه [[اهل سنت]] به معنای حجی که در آن احرام به حج و عمره در یک زمان صورت میگیرد، از مصداقهای حج تمتّع به شمار میرود.<ref>. التمهید، ج8، ص354؛ بحر المحیط، ج2، ص86؛ مجموع الفتاوی، ج26، ص271.</ref> شماری دیگر، وجه نامیده شدن آن به حج تمتّع را، بهره بردن احرامگزار از ثواب عمره در ماههای حج، که در عصر [[جاهلیت|جاهلی]] امری ناپسند شمرده میشد دانستهاند.<ref>. البنایه، ج4، ص300، 314.</ref>{{یادداشت|برای آگاهی بیشتر روی [[حج جاهلی]] تلیک کنید!}} | ||
واژه تمتّع، برگرفته از آیه {{آیه|فَمن تمتّع بِالعُمرة إلی الحجّ... | واژه تمتّع، برگرفته از آیه {{آیه|فَمن تمتّع بِالعُمرة إلی الحجّ... | ||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
قرآن، از میان اقسام سهگانه حج{{یادداشت|[[حج افراد|افراد]]، [[حج قران|قِران]] و [[حج تمتع|تمتّع]].}} تنها به حج تمتّع تصریح کرده است که نشانهای بر اهمیت ویژه این گونه حج دانستهاند.<ref>. الکافی، ج4، ص292؛ الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج3، ص234.</ref> بر پایه روایتی، [[امام باقر(ع)]] تمتّع را برترین نوع حج شمرده<ref>الکافی، ج4، ص291.</ref> و در روایتی از [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]] و امام باقر(ع)، یک حج تمتع برابر با هزار حج دانسته شده است. <ref>. الکافی، ج4، ص292؛ تهذیب، ج5، ص29.</ref> | قرآن، از میان اقسام سهگانه حج{{یادداشت|[[حج افراد|افراد]]، [[حج قران|قِران]] و [[حج تمتع|تمتّع]].}} تنها به حج تمتّع تصریح کرده است که نشانهای بر اهمیت ویژه این گونه حج دانستهاند.<ref>. الکافی، ج4، ص292؛ الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج3، ص234.</ref> بر پایه روایتی، [[امام باقر(ع)]] تمتّع را برترین نوع حج شمرده<ref>الکافی، ج4، ص291.</ref> و در روایتی از [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]] و امام باقر(ع)، یک حج تمتع برابر با هزار حج دانسته شده است.<ref>. الکافی، ج4، ص292؛ تهذیب، ج5، ص29.</ref> شماری از اهل سنت، با توجه به تعریف گستردهای که از حج تمتّع دارند{{یادداشت|که شامل حجگزارانی که قربانی به همراه میبرند نیز میشود.}} حج [[حضرت محمد(ص)]] در [[حجة الوداع]] را، حج تمتّع دانستهاند؛<ref>. الحاوی الکبیر، ج4، ص43؛ الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج2، ص235.</ref> هر چند به نظر فقیهان شیعه، این حج به سبب همراه داشتن [[قربانی]]، [[حج قران]] بوده است.<ref>الکافی، ج4، ص249؛ الخلاف، ج2، ص268.</ref> | ||
به باور فقیهان شیعه، به استناد روایات<ref>. الکافی، ج4، ص291ـ292؛ تهذیب، ج5، ص29.</ref> در مواردی که مکلّف میان انواع سهگانه حج{{یادداشت|[[حج افراد|افراد]]، [[حج قران|قِران]] و [[حج تمتع|تمتّع]].}} دارای اختیار است،{{یادداشت|مانند حج مستحب.}} حج تمتّع بر دیگر انواع حج برتری دارد.<ref>. ذخیرة المعاد، ج2، ص556؛ لوامع صاحبقرانی، ج7، ص481؛ جواهر الکلام، ج18، ص48.</ref> میان فقهای مذاهب اهل سنت، [[حنبلی|حنبلیان]]<ref>. الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج3، ص232.</ref> و برخی [[امام شافعی|شافعیان]]<ref>. المجموع، ج7، ص150؛ مغنی المحتاج، ج1، ص514.</ref> حج تمتّع را با فضیلتترین نوع حج دانستهاند. البته برخی از آنان این برتری را وابسته به آن شمردهاند که حجگزار همراه خود قربانی نیاورده باشد.<ref>. اختلاف الائمه العلماء، ج1، ص271؛ مجموعة الفتاوی، ج26، ص35؛ فقه السنه، ج1، ص657.</ref> | به باور فقیهان شیعه، به استناد روایات<ref>. الکافی، ج4، ص291ـ292؛ تهذیب، ج5، ص29.</ref> در مواردی که مکلّف میان انواع سهگانه حج{{یادداشت|[[حج افراد|افراد]]، [[حج قران|قِران]] و [[حج تمتع|تمتّع]].}} دارای اختیار است،{{یادداشت|مانند حج مستحب.}} حج تمتّع بر دیگر انواع حج برتری دارد.<ref>. ذخیرة المعاد، ج2، ص556؛ لوامع صاحبقرانی، ج7، ص481؛ جواهر الکلام، ج18، ص48.</ref> میان فقهای مذاهب اهل سنت، [[حنبلی|حنبلیان]]<ref>. الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج3، ص232.</ref> و برخی [[امام شافعی|شافعیان]]<ref>. المجموع، ج7، ص150؛ مغنی المحتاج، ج1، ص514.</ref> حج تمتّع را با فضیلتترین نوع حج دانستهاند. البته برخی از آنان این برتری را وابسته به آن شمردهاند که حجگزار همراه خود قربانی نیاورده باشد.<ref>. اختلاف الائمه العلماء، ج1، ص271؛ مجموعة الفتاوی، ج26، ص35؛ فقه السنه، ج1، ص657.</ref> | ||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
===تشریع توسط پیامبر(ص)=== | ===تشریع توسط پیامبر(ص)=== | ||
اعراب در [[جاهلیت]]، [[حج]] و [[عمره]] را جدا از هم و با فاصله زمانی انجام | اعراب در [[جاهلیت]]، [[حج]] و [[عمره]] را جدا از هم و با فاصله زمانی انجام میدادند و جمع کردن حج و عمره را ممنوع میپنداشتند؛<ref>. نک: صحیح البخاری، ج2، ص152؛ المغنی، ج3، ص237.</ref> تا اینکه در سال دهم هجری، حج تمتع توسط [[حضرت محمد(ص)]] تشریع شد.<ref>. سنن ابی داود، ج1، ص425ـ426.</ref> بر پایه روایات، حکمت تشریع آن، تخفیفی از طرف خداوند برای حاجیان و جلوگیری از طولانی شدن [[احرام]] و در نتیجه فساد آن بوده است.<ref>. علل الشرائع، ج1، ص274.</ref> پذیرش حج تمتع از طرف اعراب دشوار بود؛ تا جایی که با ایستادگی در برابر حضرت محمد(ص)، او را به خشم آوردند.<ref>. نک: مسند الامام احمد بن حنبل، ج4، ص286؛ صحیح مسلم، ج4، ص33ـ34؛ علل الشرائع، ج2، ص414.</ref> برخی منابع از مخالفت [[عمر بن خطاب]] با حج تمتّع در زمان پیامبر(ص) گزارش دادهاند.<ref>. الارشاد، ج1، ص174؛ اثبات الهداه، ج1، ص250؛ لوامع صاحبقرانی، ج7، ص202.</ref> | ||
حج تمتّع برای نخستین بار، در حجة الوداع{{یادداشت|در سال تشریع آن.}} توسط حضرت محمد(ص) و اصحاب او و نیز چند سال پس از درگذشت او انجام شد. | حج تمتّع برای نخستین بار، در حجة الوداع{{یادداشت|در سال تشریع آن.}} توسط حضرت محمد(ص) و اصحاب او ادا شد و نیز چند سال پس از درگذشت او انجام شد. | ||
===تحریم توسط عُمر=== | ===تحریم توسط عُمر=== | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
دلایلی که عُمر برای ممنوعیت حج تمتّع اقامه میکرد، چنین بود: | دلایلی که عُمر برای ممنوعیت حج تمتّع اقامه میکرد، چنین بود: | ||
# ناخوشایند بودن آمیزش و تمتّعات جنسی در فاصله زمانی عمره و حج، | #ناخوشایند بودن آمیزش و تمتّعات جنسی در فاصله زمانی عمره و حج، | ||
# رواج یافتن زیارت [[کعبه]] و ادای عمره در طول سال با سفرهای جداگانه و در نتیجه رشد اقتصادی [[جارالله|مکیان]].<ref>. مسند الامام احمد بن حنبل، ج1، ص50؛ صحیح مسلم، ج4، ص46؛ السنن الکبری، ج5، ص21؛ کنز العمال، ج5، ص164.</ref> | #رواج یافتن زیارت [[کعبه]] و ادای عمره در طول سال با سفرهای جداگانه و در نتیجه رشد اقتصادی [[جارالله|مکیان]].<ref>. مسند الامام احمد بن حنبل، ج1، ص50؛ صحیح مسلم، ج4، ص46؛ السنن الکبری، ج5، ص21؛ کنز العمال، ج5، ص164.</ref> | ||
برخی | برخی فقیهان، فرمان عمر درباره ترک حج تمتّع و انجام جداگانه عمره را مصداق اتمام عمره (در آیه ۱۹۶ بقره/۲) به شمار آوردهاند.<ref>. المجموع، ج7، ص158.</ref> در پاسخ گفته شده، مراد از اتمام حج به تصریح شماری از مفسران،<ref>. التبیان، ج2، ص154؛ التفسیر الکبیر، ج5، ص296-297.</ref> انجام کامل عمل است، بویژه آنکه در مقابل فرض [[احصار و صد|احصار]] ذکر شده است. گذشته از این که، استناد به آیه در کلام عمر مطرح نشده است.<ref>. الاضواء علی عقائد الشیعه، ص486.</ref> | ||
===مخالفان تحریم=== | ===مخالفان تحریم=== |