چاه بضاعه: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
چاه بُضاعه | '''چاه بُضاعه'''، از چاههای هفتگانه [[تبرک]] یافته به دست حضرت محمد(ص) در [[مدینه]] است، که در شمال غربی [[مسجد النبی(ص)]] قرار داشته است. | ||
بضاعه نام چاهی در مدینه در محله بنی ساعده<ref>المعالم الاثیره، ص49.</ref> واقع در شمال غربی مسجد النبی*<ref>التعریف، ص157.</ref> و نزدیک باب شامی<ref>رسائل فی تاریخ المدینه، ص16.</ref> بود. آن را بِضاعه نیز خواندهاند.<ref>عمدة القاری، ج22، ص243.</ref> برخی حفر آن را به زن یهودی به همین نام نسبت داده و گفتهاند که پس از پر شدن آن برخی از افراد بنیساعده آن را دوباره حفر کردند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص537-538.</ref> این چاه به جهت واقع شدن در محله بنیساعده به چاه بنیساعده نیز شهرت داشته است<ref>معجم البلدان، ج1، ص442؛ سنن دارقطنی، ج1، ص25.</ref>برخی بضاعه را نام خانهای متعلق به بنیساعده دانستهاند که چاه آن نیز به همان نام مشهور است.<ref>مراصد الاطلاع، ج1، ص202.</ref> | == مکان == | ||
بضاعه نام چاهی در مدینه در محله بنی ساعده<ref>المعالم الاثیره، ص49.</ref> واقع در شمال غربی مسجد النبی*<ref>التعریف، ص157.</ref> و نزدیک باب شامی<ref>رسائل فی تاریخ المدینه، ص16.</ref> بود. | |||
== نام == | |||
آن را بِضاعه نیز خواندهاند.<ref>عمدة القاری، ج22، ص243.</ref> برخی حفر آن را به زن یهودی به همین نام نسبت داده و گفتهاند که پس از پر شدن آن برخی از افراد بنیساعده آن را دوباره حفر کردند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص537-538.</ref> این چاه به جهت واقع شدن در محله بنیساعده به چاه بنیساعده نیز شهرت داشته است<ref>معجم البلدان، ج1، ص442؛ سنن دارقطنی، ج1، ص25.</ref>برخی بضاعه را نام خانهای متعلق به بنیساعده دانستهاند که چاه آن نیز به همان نام مشهور است.<ref>مراصد الاطلاع، ج1، ص202.</ref> | |||
گویند چاه به جهت قرارداشتن در مسیر سیلابها و نیز کم ارتفاع بودن منطقه آن در معرض زبالهها و نجاسات اطراف قرار داشت ولی به سبب زیادی آب اثر آن ملموس نبود.<ref>تاریخ المدینة، ج1، ص156-157؛ بهجة النفوس، ج1، ص308؛ وفاء الوفا، ج3، ص130.</ref> | گویند چاه به جهت قرارداشتن در مسیر سیلابها و نیز کم ارتفاع بودن منطقه آن در معرض زبالهها و نجاسات اطراف قرار داشت ولی به سبب زیادی آب اثر آن ملموس نبود.<ref>تاریخ المدینة، ج1، ص156-157؛ بهجة النفوس، ج1، ص308؛ وفاء الوفا، ج3، ص130.</ref> | ||
== مورده استفاده پیامبر(ص) == | |||
آب چاه بضاعه بارها مورد استفاده پیامبر(ص) بوده و گزارشهایی درباره نوشیدن آب آن، وضوگرفتن و مضمضه کردن توسط پیامبر وجود دارد.<ref>مسند أبی یعلی، ج13، ص511؛ تاریخ المدینه، ج1، ص157؛ الطبقات، ج1، ص503، 505.</ref>برخی گزارشها از شفابخش بودن آب چاه به جهت استفاده پیامبر از آن و متبرک شدن آب خبر دادهاند.<ref>البلدان، ص84؛ معجم البلدان، ج1، ص442؛ امتاع الاسماع، ج7، ص351.</ref>به نقلی پیامبر به شستشوی بیماران با آب چاه بضاعه جهت استشفا سفارش میفرمود وگویا پس از انجام این کار مریض از درد رها میشد.<ref>الطبقات، ج1، ص505؛ انساب الاشراف، ج1، ص537.</ref> | آب چاه بضاعه بارها مورد استفاده پیامبر(ص) بوده و گزارشهایی درباره نوشیدن آب آن، وضوگرفتن و مضمضه کردن توسط پیامبر وجود دارد.<ref>مسند أبی یعلی، ج13، ص511؛ تاریخ المدینه، ج1، ص157؛ الطبقات، ج1، ص503، 505.</ref>برخی گزارشها از شفابخش بودن آب چاه به جهت استفاده پیامبر از آن و متبرک شدن آب خبر دادهاند.<ref>البلدان، ص84؛ معجم البلدان، ج1، ص442؛ امتاع الاسماع، ج7، ص351.</ref>به نقلی پیامبر به شستشوی بیماران با آب چاه بضاعه جهت استشفا سفارش میفرمود وگویا پس از انجام این کار مریض از درد رها میشد.<ref>الطبقات، ج1، ص505؛ انساب الاشراف، ج1، ص537.</ref> | ||
== در روایات == | |||
گویند حدیث مشهور نبوی «أن الماء طهور ما لم یتغیر لونه او طعمه او ریحه»<ref>عمدة القاری، ج3، ص159.</ref> = آب پاک است مشروط به عدم تغییر رنگ، طعم یا بوی آن؛ در کنار این چاه گفته شده است.<ref>عوالی اللئالی، ج2، ص15.</ref> در روایتی دیگر از پیامبر در مورد جواز وضو با آب چاه بضاعه با وجود ریخته شدن نجاسات در آن سؤال شد و ایشان در جواب فرمود: «آب پاک است و چیزی آن را نجس نمیکند».<ref>سنن ابی داود، ج1، ص23-24؛ مسند الامام احمد بن حنبل، ج3، ص86؛ سنن ترمذی، ج1، ص45.</ref>این دو روایت بویژه روایت اخیر که به حدیث بئر بضاعه شهرت دارد زمینهساز مباحث فقهی متعددی در باب طهارت در منابع فقهی شده است.<ref>نک: الام، ج1، ص23-25؛ المبسوط فی فقه الامامیه، ج1، ص52؛ المغنی، ج1، ص25-26.</ref> | گویند حدیث مشهور نبوی «أن الماء طهور ما لم یتغیر لونه او طعمه او ریحه»<ref>عمدة القاری، ج3، ص159.</ref> = آب پاک است مشروط به عدم تغییر رنگ، طعم یا بوی آن؛ در کنار این چاه گفته شده است.<ref>عوالی اللئالی، ج2، ص15.</ref> در روایتی دیگر از پیامبر در مورد جواز وضو با آب چاه بضاعه با وجود ریخته شدن نجاسات در آن سؤال شد و ایشان در جواب فرمود: «آب پاک است و چیزی آن را نجس نمیکند».<ref>سنن ابی داود، ج1، ص23-24؛ مسند الامام احمد بن حنبل، ج3، ص86؛ سنن ترمذی، ج1، ص45.</ref>این دو روایت بویژه روایت اخیر که به حدیث بئر بضاعه شهرت دارد زمینهساز مباحث فقهی متعددی در باب طهارت در منابع فقهی شده است.<ref>نک: الام، ج1، ص23-25؛ المبسوط فی فقه الامامیه، ج1، ص52؛ المغنی، ج1، ص25-26.</ref> | ||
== ویژگیها == | |||
اندازه دهانه چاه در قرن سوم هجری هفت ذرع (حدود۳٫۵متر) و عمق آبِ آن در هنگام فراوانی آب تا نصف قامت انسان بیان شده است.<ref>سنن ابی داود، ج1، ص23-24.</ref> در قرن هشتم عمق چاه۱۱و اندی ذراع (حدود۵/۵ متر) گزارش شده و عمق آب آن یک ذرع (حدود نیم متر) بیان شده است.<ref>التعریف، ص157.</ref> برخی از معاصران نیز قطر چاه را ۵ ذرع (حدود ۵/۲ متر) و عمق آن را ۱۰ متر ذکر کردهاند.<ref>مدینهشناسی، ص296-297.</ref> | اندازه دهانه چاه در قرن سوم هجری هفت ذرع (حدود۳٫۵متر) و عمق آبِ آن در هنگام فراوانی آب تا نصف قامت انسان بیان شده است.<ref>سنن ابی داود، ج1، ص23-24.</ref> در قرن هشتم عمق چاه۱۱و اندی ذراع (حدود۵/۵ متر) گزارش شده و عمق آب آن یک ذرع (حدود نیم متر) بیان شده است.<ref>التعریف، ص157.</ref> برخی از معاصران نیز قطر چاه را ۵ ذرع (حدود ۵/۲ متر) و عمق آن را ۱۰ متر ذکر کردهاند.<ref>مدینهشناسی، ص296-297.</ref> | ||
خط ۱۵: | خط ۲۲: | ||
در قرن ۱۴ق شاهین الجمالی رئیس خادمان مسجد نبوی دو باغ کنار این چاه را خرید. وی مسجد و حوضی در کنار این چاه بنا کرد و باغ یاد شده را برای تعمیر مسجد، چاه و حوض وقف کرد.<ref>موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص777.</ref> خیاری مدینهشناس معاصر چاه را در بنایی متعلق به یکی از شهروندان مدنی به نام شریف زید گزارش کرده است.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص262-263.</ref> بعدها شریف زید این باغ را وقف کرد.<ref>مدینهشناسی، ص296.</ref> نجفی در مدینهشناسی خود از ساختمانسازی در اطراف چاه و ویرانی آن در اثر بیتوجهی خبر داده است.<ref>مدینهشناسی، ص296-297.</ref> این منطقه در توسعه مسجد و حرم نبوی در دوره ملک فهد (حک: ۱۴۰۲–۱۴۲۶ق) تخریب شد.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص263، پاورقی1.</ref> | در قرن ۱۴ق شاهین الجمالی رئیس خادمان مسجد نبوی دو باغ کنار این چاه را خرید. وی مسجد و حوضی در کنار این چاه بنا کرد و باغ یاد شده را برای تعمیر مسجد، چاه و حوض وقف کرد.<ref>موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص777.</ref> خیاری مدینهشناس معاصر چاه را در بنایی متعلق به یکی از شهروندان مدنی به نام شریف زید گزارش کرده است.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص262-263.</ref> بعدها شریف زید این باغ را وقف کرد.<ref>مدینهشناسی، ص296.</ref> نجفی در مدینهشناسی خود از ساختمانسازی در اطراف چاه و ویرانی آن در اثر بیتوجهی خبر داده است.<ref>مدینهشناسی، ص296-297.</ref> این منطقه در توسعه مسجد و حرم نبوی در دوره ملک فهد (حک: ۱۴۰۲–۱۴۲۶ق) تخریب شد.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص263، پاورقی1.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه |