Automoderated users، دیوانسالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۸۶۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
امروزه در [[ايران|ایران]]، معاونت پزشکی حج در سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، دستاندرکار امور بهداشتی و سلامت حاجیان است. معاینات اولیه، تلقین واکسن، آموزشهای بهداشتی، اعزام پزشک برای هر کاروان و راهاندازی مراکز پزشکی در [[مکه]] و [[مدینه]]، از اقدامات بهداشتی ایران است. [[سازمان حج]] جمهوری اسلامی ایران نیز، که یکی از وظایف آن [[اسکان در حج]] است، وظیفه تامین شرایط سالم و بهداشتی [[اسکان در حج|اسکان]] و [[تغذیه در حج|تغذیه]] حاجیان را بر عهده دارد. | امروزه در [[ايران|ایران]]، معاونت پزشکی حج در سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، دستاندرکار امور بهداشتی و سلامت حاجیان است. معاینات اولیه، تلقین واکسن، آموزشهای بهداشتی، اعزام پزشک برای هر کاروان و راهاندازی مراکز پزشکی در [[مکه]] و [[مدینه]]، از اقدامات بهداشتی ایران است. [[سازمان حج]] جمهوری اسلامی ایران نیز، که یکی از وظایف آن [[اسکان در حج]] است، وظیفه تامین شرایط سالم و بهداشتی [[اسکان در حج|اسکان]] و [[تغذیه در حج|تغذیه]] حاجیان را بر عهده دارد. | ||
===کم آبی در راه | ==تاریخچه چالشهای سلامتی در حج== | ||
در گذشته، نخستین چالش برای سلامتی حجگزاران، خطرات مسیر راه، بویژه کمآبی و بیآبی بود. برای نمونه، در سالهای ۲۶۴، ۲۳۲، ۲۵۹ و ۲۹۵ق. گروههایی از حاجیان به دلیل بیآبی در راه [[حج]] جان دادند.<ref>تاریخ الطبری، ج8، ص 150؛ ج9، ص 150، 501، ج10، ص 139.</ref> | |||
* '''کم آبی در راه''': در گذشته، نخستین چالش برای سلامتی حجگزاران، خطرات مسیر راه، بویژه کمآبی و بیآبی بود. برای نمونه، در سالهای ۲۶۴، ۲۳۲، ۲۵۹ و ۲۹۵ق. گروههایی از حاجیان به دلیل بیآبی در راه [[حج]] جان دادند.<ref>تاریخ الطبری، ج8، ص 150؛ ج9، ص 150، 501، ج10، ص 139.</ref> | |||
خطر دیگر، هجوم راهزانان، بویژه در محدوده [[جزیرةالعرب|جزیرة العرب]] بود.{{یادداشت|بیابانهای جزیرة العرب ، جای مناسبی برای پراکنده شدن قبیلههای بیاباننشین بود، که بیشتر به راهزنی از کاروانهای تجاری و کاروان حاجیان میپرداختند.}} در بیشتر هجومها، افزون بر چپاول داراییها، افرادی نیز کشته میشدند.<ref>الکامل فی التاریخ، ج8، ص 574؛ ج9، ص205؛ ج11، ص 148؛ پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج7، ص 704- 711؛ ج8، ص 444؛ درب زبیده، ص 62-68.</ref> در سده نوزدهم قمری، سفر دریایی به مکه رواج یافت. این گونه از سفر، مناسبتر از سفر زمینی بود؛ ولی بهداشت نامطلوب برخی کشتیها، ازدحام حاجیان، خطر شیوع بیماریهای فراگیر و کمبود احتمالی آب و غذا از مشکلات بهداشتی آن شمرده میشد. شرایط نامناسب بهداشتی، تا پیش از رواج سفرهای هوایی ادامه داشت.<ref>پنجاه سفرنامه قاجاری، ج1، ص 596؛ الحجر الصحی فی الحجاز، ص106، 109.</ref> | * '''ناامنی''': خطر دیگر، هجوم راهزانان، بویژه در محدوده [[جزیرةالعرب|جزیرة العرب]] بود.{{یادداشت|بیابانهای جزیرة العرب ، جای مناسبی برای پراکنده شدن قبیلههای بیاباننشین بود، که بیشتر به راهزنی از کاروانهای تجاری و کاروان حاجیان میپرداختند.}} در بیشتر هجومها، افزون بر چپاول داراییها، افرادی نیز کشته میشدند.<ref>الکامل فی التاریخ، ج8، ص 574؛ ج9، ص205؛ ج11، ص 148؛ پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج7، ص 704- 711؛ ج8، ص 444؛ درب زبیده، ص 62-68.</ref> | ||
* '''بهداشت نامطلوب در کشتیها:'''در سده نوزدهم قمری، سفر دریایی به مکه رواج یافت. این گونه از سفر، مناسبتر از سفر زمینی بود؛ ولی بهداشت نامطلوب برخی کشتیها، ازدحام حاجیان، خطر شیوع بیماریهای فراگیر و کمبود احتمالی آب و غذا از مشکلات بهداشتی آن شمرده میشد. شرایط نامناسب بهداشتی، تا پیش از رواج سفرهای هوایی ادامه داشت.<ref>پنجاه سفرنامه قاجاری، ج1، ص 596؛ الحجر الصحی فی الحجاز، ص106، 109.</ref> | |||
چالشهای سلامتی حجگزاران، پس از رسیدن به [[حجاز]] عبارت بود از: سختی و خستگی راه،{{یادداشت|سختی و خستگی راه، بدن حاجیان را پذیرای بیماریها میکرد.}} تغییر آب و هوا{{یادداشت|بهویژه برای کسانی که در سرزمینهای سردسیر زندگی میکردند.}} و تغییر رژیم غذایی.<ref>موسوعه مراه الحرمین، ج1، ص 118؛ الحج قبل مئه سنه، ص 245-246.</ref> در گذشته، [[اسکان در حج]]، بویژه برای فقیران، شرایط نامناسبی داشت. اقامت تعداد زیاد حاجیان در اتاقی کوچک،<ref>موسوعه مراه الحرمین، ج1، ص 115-116.</ref> سکونت در فضای باز<ref>الحج قبل مئه سنه، ص 144؛ الحجر الصحی، ص 158.</ref> و نبود حمام و مستراح بهداشتی<ref>با من به خانه خدا بیایید، ص 313-314.</ref> برخی از گزارشها در این زمینه است. | * '''چالشهای سلامتی در حجاز''':چالشهای سلامتی حجگزاران، پس از رسیدن به [[حجاز]] عبارت بود از: سختی و خستگی راه،{{یادداشت|سختی و خستگی راه، بدن حاجیان را پذیرای بیماریها میکرد.}} تغییر آب و هوا{{یادداشت|بهویژه برای کسانی که در سرزمینهای سردسیر زندگی میکردند.}} و تغییر رژیم غذایی.<ref>موسوعه مراه الحرمین، ج1، ص 118؛ الحج قبل مئه سنه، ص 245-246.</ref> | ||
* '''شرایط غیر بهداشتی اقامت''': در گذشته، [[اسکان در حج]]، بویژه برای فقیران، شرایط نامناسبی داشت. اقامت تعداد زیاد حاجیان در اتاقی کوچک،<ref>موسوعه مراه الحرمین، ج1، ص 115-116.</ref> سکونت در فضای باز<ref>الحج قبل مئه سنه، ص 144؛ الحجر الصحی، ص 158.</ref> و نبود حمام و مستراح بهداشتی<ref>با من به خانه خدا بیایید، ص 313-314.</ref> برخی از گزارشها در این زمینه است. | |||
امکانات بهداشتی [[مکه]] و [[مدینه]]، نامناسب بود. برای نمونه، تجمع فضولات چهارپایان که با کاروان وارد شهر میشدند،<ref>مجموعه رسائل خطی فارسی، دفتر اول، ص 36-37.</ref> نبود حمام کافی<ref name=":1">پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج4، ص 569.</ref> و دفع نادرست زبالهها و فاضلاب{{یادداشت|فاضلاب منازل، به چاههایی در کوچهها میریختند و در طول سال چند بار تخلیه میشدند.}}<ref>حج قبل مئه سنه، ص214-215، 155-156.</ref> برخی از گزارشها درباره این دو شهر است. | * امکانات بهداشتی [[مکه]] و [[مدینه]]، نامناسب بود. برای نمونه، تجمع فضولات چهارپایان که با کاروان وارد شهر میشدند،<ref>مجموعه رسائل خطی فارسی، دفتر اول، ص 36-37.</ref> نبود حمام کافی<ref name=":1">پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج4، ص 569.</ref> و دفع نادرست زبالهها و فاضلاب{{یادداشت|فاضلاب منازل، به چاههایی در کوچهها میریختند و در طول سال چند بار تخلیه میشدند.}}<ref>حج قبل مئه سنه، ص214-215، 155-156.</ref> برخی از گزارشها درباره این دو شهر است. | ||
* '''کمبود منابع آب در حرمین''': منبع اصلی آب مکه، از چشمه زبیده تأمین میشد و در مسیر راه، پیش از رسیدن به مکه، از [[عرفات]] و [[منا]] میگذشت و مورد استفاده حاجیان برای شستشو و غسل قرار میگرفت، که باعث انتقال سریع بیماریها میشد. این مشکل، یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی مکه، در گذشته دانسته شده است.<ref>الحج قبل مئه السنه، ص 207-209.</ref> | |||
منبع اصلی آب مکه، از چشمه زبیده تأمین میشد و در مسیر راه، پیش از رسیدن به مکه، از [[عرفات]] و [[منا]] میگذشت و مورد استفاده حاجیان برای شستشو و غسل قرار میگرفت، که باعث انتقال سریع بیماریها میشد. این مشکل، یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی مکه، در گذشته دانسته شده است.<ref>الحج قبل مئه السنه، ص 207-209.</ref> نبود ساز و کاری برای دفن [[قربانی|قربانیها]] در صحرای منا نیز، از دیگر عوامل خطرساز برای بهداشت مکه بود.<ref>موسوعه مراه الحرمین، ج1، ص 114؛ الحج قبل مئه سنه، ص 210-211، التاریخ القویم، ج3، ص289.</ref> | * '''قربانی''': نبود ساز و کاری برای دفن [[قربانی|قربانیها]] در صحرای منا نیز، از دیگر عوامل خطرساز برای بهداشت مکه بود.<ref>موسوعه مراه الحرمین، ج1، ص 114؛ الحج قبل مئه سنه، ص 210-211، التاریخ القویم، ج3، ص289.</ref> | ||
===بلایای طبیعی=== | ===بلایای طبیعی=== | ||
بلایای طبیعی مانند سیل<ref>نک: تحصیل المرام، ج2، ص 882؛ افاده الانام، ج2، ص 404-429.</ref> و برخی رویدادهای سیاسی، مانند جنگها و درگیریهایی که در [[حرمین]] روی میداد، از دیگر دلائل مرگ حاجیان بوده است.<ref>کامل فی التاریخ، ج8، ص 207، ج10، ص225؛ ج11، ص 106،.</ref><ref>تاریخ مکه سباعی، ج2، ص 502.</ref> با این همه، یکی از مهمترین دلائل مرگ و میر حاجیان، ازدحام جمعیت بوده است. شمار زیاد حاجیان در مکه، بویژه هنگام برخی از [[مناسک حج]]، مانند [[طواف]] و [[رمی جمرات]]، بارها باعث کشته شدن تعداد زیادی از حاجیان شده است.<ref>اتحاف الوری، ج2، ص 505، 554، ج3، ص33، 37، 109؛ تحصیل المرام، ج2، ص 834.</ref> | بلایای طبیعی مانند سیل<ref>نک: تحصیل المرام، ج2، ص 882؛ افاده الانام، ج2، ص 404-429.</ref> و برخی رویدادهای سیاسی، مانند جنگها و درگیریهایی که در [[حرمین]] روی میداد، از دیگر دلائل مرگ حاجیان بوده است.<ref>کامل فی التاریخ، ج8، ص 207، ج10، ص225؛ ج11، ص 106،.</ref><ref>تاریخ مکه سباعی، ج2، ص 502.</ref> با این همه، یکی از مهمترین دلائل مرگ و میر حاجیان، ازدحام جمعیت بوده است. شمار زیاد حاجیان در مکه، بویژه هنگام برخی از [[مناسک حج]]، مانند [[طواف]] و [[رمی جمرات]]، بارها باعث کشته شدن تعداد زیادی از حاجیان شده است.<ref>اتحاف الوری، ج2، ص 505، 554، ج3، ص33، 37، 109؛ تحصیل المرام، ج2، ص 834.</ref> | ||
خط ۱۳۸: | خط ۱۳۵: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{حج و عمره}} | {{حج و عمره}} | ||
[[رده:مقالههای در دست ویرایش]] | [[رده:مقالههای در دست ویرایش]] | ||
[[رده:بهداشت حج]] | [[رده:بهداشت حج]] |
ویرایش