پرش به محتوا

سعی: تفاوت میان نسخه‌ها

۷٬۹۷۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ سپتامبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
سعی یکی از [[اعمال عمره مفرده]] و عمره [[اعمال حج تمتع|تمتع]] است و به معنای هفت بار پیمودن فاصلهٔ میان دو کوه [[صفا و مروه]] است. سعی از واجبات حج و عمره است و بنابر رای فقهای امامی، از ارکان حج و عمره است.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۸، ص ۴۲۷ و ۴۲۹، مدخل «سعی»</ref>
سعی یکی از [[اعمال عمره مفرده]] و عمره [[اعمال حج تمتع|تمتع]] است و به معنای هفت بار پیمودن فاصلهٔ میان دو کوه [[صفا و مروه]] است. سعی از واجبات حج و عمره است و بنابر رای فقهای امامی، از ارکان حج و عمره است.
 
به اعتقاد فقیهان اماميه<ref>. المبسوط في فقه الإمامية؛ ج‌1، ص 307؛ شرائع الإسلام، ج‌1، ص179؛ منتهى المطلب، ج‌10، ص 414‌، 418، 427.</ref> و بیشتر فقیهان اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص 76-77؛ أحكام القرآن، ج‏1، ص118؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص45.</ref>سعى ميان صفا و مروه، يکي از مناسک و واجبات حج و عمره<ref>. الخلاف، ج‌2، ص328-330؛ منتهى المطلب، ج‌10، ص427‌؛ أحكام القرآن، ج‏1، ص118</ref> است. همچنین به نظر فقیهان اماميه<ref>. المبسوط فی الفقه الاسلامی، ج‌1، ص307-308؛ الخلاف، ج‌2، ص 328؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص136.</ref>سعی از ارکان حج و عمره است.


==زمان==
==زمان==
سعی باید پس از [[نماز طواف]] و پیش از [[حلق|تقصیر]] در یک روز انجام شود. فاصله انداختن بین نماز طواف و سعی اشکال ندارد؛ ولی نباید سعی را برای فردا بگذارد.
به باور فقیهان اماميه<ref>. المبسوط فی الفقه الامامیه، ج‌1، ص361؛ السرائر، ج‌1، ص578؛ شرائع الإسلام، ج‌1، ص 203-204.</ref>و اهل سنت<ref>.المجموع، ج8، ص 63،78؛ المبسوط، (سرخسی)، ج4، ص46؛ حاشية الدسوقي، ج2، ص34.</ref>سعى بايد بعد از [[طواف]] و [[نماز طواف|نماز آن]]، انجام شود و تقديم آن بر طواف جايز نيست.  
 
به نظر فقهاي اماميه تأخير سعى از طواف و نماز آن، براى رفع خستگى يا تخفيف گرمى هوا، جايز است؛<ref>. ر.ک: تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص141؛ المعتمد فی شرح المناسک، ج‌5، ص81؛ مناسك حج(امام خمينى)، ص160.</ref>
گرچه به نظر برخی احتياط، در عدم تأخير است<ref>. مناسك حج (امام خمينى)، ص160.</ref>یا بنابر احتياط واجب نباید بدون ضرورت تا شب تاخیر بیندازد.<ref>. مناسك حج (وحيد خراسانى)، ص176.</ref>همچنین مشهور فقیهان امامیه با استناد به روایات از جمله صحيحه علاء بن زرين<ref>. التهذيب الاحکام، ج 5، ص129؛ الاستبصار، ج2، ص229؛ الوسائل الشیعه، ج13، ص411. </ref>و اجماع برآنند که حج گزار نباید بدون ضرورت سعی را تا روز بعد به تاخیر اندازد.<ref>. منتهى المطلب، ج‌10، ص 424؛ تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص141؛ مستند الشیعه، ج12، ص189.</ref>


==واجبات==
==واجبات==
 
در تعداد واجبات سعي و موارد آن ميان فقیهان امامیه و اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد: برخي از فقیهان اماميه واجبات سعي را سه مورد (شروع از صفا، ختم به مروه و هفت شوط)<ref>. الجمل و العقود، ص141؛ المهذب، ج‌1، ص239.</ref> ذکر کرده¬اند؛ عده‌اي با افزودن نيت، آنها را چهار مورد<ref>.  شرائع الإسلام، ج‌1، ص204؛ مدارک الاحکام، ج8، ص205-206؛ الحدائق الناضرة، ج‌16، ص265.</ref>دانسته¬اند.
#سعی باید از کوه [[صفا]] آغاز شده و به [[صفا و مروه|مروه]] پایان یابد.<ref group="یادداشت">یادآوری می‌شود، چون قسمتی از صفا و مروه را برداشته‌اند، بخشی از راه شیب‌دار و محوطه مسطح نیز جزء کوه حساب می‌شود، لذا همین‌که از بالای قسمت شیب‌دار، سعی را آغاز کنند صحیح است و رفتن بالای صخره‌ها لازم نیست و بر مروه نیز پس از بالا رفتن از قسمت شیب‌دار و رسیدن به قسمت مُسطح کافی است.</ref>
#'''نیت''': به باور فقیهان اماميه در سعی نیت واجب است<ref>. تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص132؛ شرائع الإسلام، ج‌1، ص204؛ الروضة البهية، ج‌2، ص 263‌.</ref>و اخلال در آن چه عمدي و چه سهوي، سعی را باطل مي¬کند.<ref>. تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص 132؛ منتهى المطلب، ج‌10، ص406.</ref>
#سعی دارای هفت شوط است و پیمودن فاصله صفا تا مروه یک شوط و برگشتن از مروه به صفا شوط دوم به‌حساب می‌آید؛ بنابراین هفت شوط سعی، بر مروه ختم می‌شود.
#'''شروع از صفا و ختم به مروه''': به نظر فقهاي شيعه<ref>. المبسوط(السرخسی)، ج‌1، ص: 362؛ شرائع الإسلام ، ج‌1، ص: 204؛ تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص: 132.</ref> و اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص 70،78؛ المبسوط(سرخسی)، ج4، ص12،13؛ المغني، ج3،ص406.</ref> سعي بايد از صفا آغاز و به مروه ختم شود. <ref group="یادداشت">یادآوری می‌شود، چون قسمتی از صفا و مروه را برداشته‌اند، بخشی از راه شیب‌دار و محوطه مسطح نیز جزء کوه حساب می‌شود، لذا همین‌که از بالای قسمت شیب‌دار، سعی را آغاز کنند صحیح است و رفتن بالای صخره‌ها لازم نیست و بر مروه نیز پس از بالا رفتن از قسمت شیب‌دار و رسیدن به قسمت مُسطح کافی است.</ref>
#در حال سعی، وقتی که از صفا به مروه می‌رود باید رو به مروه باشد و نیز وقتی به‌طرف صفا برمی‌گردد باید رو به صفا باشد و عقب‌عقب یا کج‌کج حرکت کردن صحیح نیست.
#'''هفت مرتبه سعی کردن''': به نظر فقیهان اماميه<ref>. المبسوط(سرخسی)، ج1، ص 362؛ مدارک الاحکام، ج8، ص207؛ الروضة البهية، ج‌2، ص263‌.</ref>و اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص 63،71؛ بدائع الصنائع، ج2، ص134؛ الفقه الاسلامی و أدلته، ج3، ص2229.</ref>سعی کننده باید بين صفا و مروه هفت مرتبه سعي کند.
#'''توجه به صفا و مروه هنگام سعی''': در حال سعی، وقتی که از صفا به مروه می‌رود باید رو به مروه باشد و نیز وقتی به‌طرف صفا برمی‌گردد باید رو به صفا باشد پس اگر عقب عقب حركت كند يا با پهلو به طرف صفا يا مروه حرکت كند، سعی او باطل است؛<ref>. مدارك الأحكام، ج‌8، ص207؛ مستند الشيعة، ج‌12، ص170؛ الحدائق الناضرة، ج‌16، ص 268.</ref>
#'''موالات در اشواط سعي''': در وجوب موالات در اشواط سعی، اختلاف نظر وجود دارد: گروهي از فقیهان اماميه<ref>. تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص141؛ الدروس الشرعیه، ج‌1، ص411؛ مستند الشيعة، ج‌12، ص 185.</ref>با استناد به اطلاق روايات و نص برخي روايات دیگر مانند صحيحه حلبي و ابن عمار و أزرق و اصل عدم اشتراط، قائل به عدم وجوب موالات شده اند.<ref>. مستند الشيعة، ج‌12، ص185؛ ر.ک: المعتمد فی شرح المناسک، ج‌5، ص64 ،66.</ref>
#سعی از راه متعارف: به اعتقاد فقهاي اماميه و اهل سنت سعي بايد از راه متعارف ميان صفا و مروه باشد.<ref>. مستند الشيعة، ج‌12، ص170؛ الحدائق الناضرة، ج‌16، ص 268؛ المجموع، ج8، ص76.</ref> پس اگر از راه غيرمتعارف سعی کند، مانند این که از ميان مسجد الحرام به مروه رود يا به صفا بازگردد، مجزي نخواهد بود،<ref>.  مستند الشيعة، ج‌12، ص 170؛ الحدائق الناضرة، ج‌16، ص 268؛ جواهر الكلام، ج‌19، ص: 423.</ref>
#'''پیمودن همه مسافت میان صفا و مروه''': به نظر فقیهان شیعه<ref>. جواهر الکلام، ج19، ص419؛ مهذب الاحکام ، ج14، ص128؛ مناسک الحج، سیستانی، ص171.</ref>و اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص69؛ اعانة الطالبین، ج2، ص328؛ کشاف القناع، ج2، ص566.</ref> در سعی میان صفا و مروه طی کردن همه مسافت میان صفا و مروه واجب است، از این رو اگر به اندازه یک قدم از مسافت یاد شده را سعی نکند سعی صحیح نخواهد بود. برخی از فقیهان امامیه در طی کردن مسافت یاد شده با استناد به ادله وجوب سعی دقت عقلی را لازم دانسته<ref>. کتاب الحج، محقق داماد، ج3، ص607.</ref>و برخی این امر را بنا بر احتیاط لازم دانسته اند،<ref>. مناسک الحج، سیستانی، ص171.</ref> اما عده ای دیگر دقت یاد شده را لازم ندانسته و برآنند که صدق عرفی پیمودن مسافت یاد شده کفایت می کند.<ref>. سند العروة الوثقی، ج3، ص383؛ تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله، ج5، ص15.</ref>


==احکام==
==احکام==
خط ۵۱: خط ۶۰:
}}
}}
<references group="یادداشت"/>
<references group="یادداشت"/>
[[Category:احکام حج]]
[[Category:اعمال حج]]
[[Category:اعمال عمره تمتع]]
[[Category:اعمال عمره مفرده]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:احکام حج]]
[[Category:اعمال حج]]
[[Category:اعمال عمره تمتع]]
[[Category:اعمال عمره مفرده]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:احکام حج]]
[[Category:اعمال حج]]
[[Category:اعمال عمره تمتع]]
[[Category:اعمال عمره مفرده]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:احکام حج]]
[[Category:اعمال حج]]
[[Category:اعمال عمره تمتع]]
[[Category:اعمال عمره مفرده]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:احکام حج]]
[[Category:اعمال حج]]
[[Category:اعمال عمره تمتع]]
[[Category:اعمال عمره مفرده]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:احکام حج]]
[[Category:اعمال حج]]
[[Category:اعمال عمره تمتع]]
[[Category:اعمال عمره مفرده]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]


[[رده:احکام حج]]
[[رده:احکام حج]]