۵٬۱۲۵
ویرایش
شرطة الخمیس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)'
جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)') |
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
==شکل‌گیری== | ==شکل‌گیری== | ||
شرطة الخمیس نخستین بار در [[جنگ جمل]] به دست [[امام علی(ع)]] در [[عراق]] تشکیل شد.{{یادداشت|و شرطة الخمیس الذی ابتدعه من العرب (تاریخ طبری)؛ النص یوضح أن علیاً هو أول من ابتدأ هذا و أنهم فرقة خاصة من العرب (الطبقات الکبری).}}<ref>تاریخ الطبری، ج۵، ص ١۵٩؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج١٠، ص٣٢١، (پاورقی).</ref> گروهی از یاران امام(ع)، پس از پایان پیکار و پس از سخنرانی امام(ع)، در [[مسجد جامع بصره]]، گردِ وی را گرفتند.<ref>شیخ مفید، الجمل، ص ٢١٨.</ref> به گزارش [[محمد بن عمر کشی|کشی]] رجال‌نگار، [[امام علی(ع)]] در میان یاران حاضر شد و از آنها خواست در این شرطة نام بنویسید.{{یادداشت|بِشْرِ بْنِ عَمْرٍو الْهَمَدَانِی قَالَ مَرَّ بِنَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع) فَقَالَ اکْتَتِبُوا فِی هَذِهِ الشُّرْطَةِ فَوَ اللهِ لَا غِنَی بَعْدَهُمْ إِلَّا شُرْطَةُ النَّارِ إِلَّا مَنْ عَمِلَ بِمِثْلِ أَعْمَالِهِمْ.}}<ref>رجال کشی، ص ۵.</ref> امام(ع) حضور در شرطة الخمیس را ارزش معرفی نموده و برخی از یارانشان را برای حضور در آن بشارت می‌داد؛ وی در روز جنگ جمل به [[عبدالله بن یحیی حضرمی]] از این که او و پدرش جزء شرطة الخمیس هستند، بشارت داد.{{یادداشت|أَبْشِرْ یا ابْنِ یحْیی فَأَنْتَ وَ أَبُوکَ مِنْ شُرْطَةِ الْخَمِیسِ حَقّاً، لَقَدْ أَخْبَرَنِی رَسُولُ اللهِ(ص) بِاسْمِکَ وَ اسْمِ أَبِیکَ فِی شُرْطَةِ الْخَمِیسِ...}}<ref name=":5" /> او حتی در گرماگرم [[جنگ صفین]] از جایگاه این گروه یاد کرده و قطعا پیروزی را با آنها دانسته است.{{یادداشت|«یا شرطه الموت صبرا، لا یهولنکم دین ابن حرب، فان الحق قد ظهر»؛ ای سپاه مرگ! پایداری کنید و از دین پسر حرب نهراسید که حق قطعا پیروز است.}}<ref>ابن مزاحم، وقعة صفین، ص ٣٨۵.</ref> | شرطة الخمیس نخستین بار در [[جنگ جمل]] به دست [[امام علی(ع)]] در [[عراق]] تشکیل شد.{{یادداشت|و شرطة الخمیس الذی ابتدعه من العرب (تاریخ طبری)؛ النص یوضح أن علیاً هو أول من ابتدأ هذا و أنهم فرقة خاصة من العرب (الطبقات الکبری).}}<ref>تاریخ الطبری، ج۵، ص ١۵٩؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج١٠، ص٣٢١، (پاورقی).</ref> گروهی از یاران امام(ع)، پس از پایان پیکار و پس از سخنرانی امام(ع)، در [[مسجد جامع بصره]]، گردِ وی را گرفتند.<ref>شیخ مفید، الجمل، ص ٢١٨.</ref> به گزارش [[محمد بن عمر کشی|کشی]] رجال‌نگار، [[امام علی(ع)]] در میان یاران حاضر شد و از آنها خواست در این شرطة نام بنویسید.{{یادداشت|بِشْرِ بْنِ عَمْرٍو الْهَمَدَانِی قَالَ مَرَّ بِنَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(ع) فَقَالَ اکْتَتِبُوا فِی هَذِهِ الشُّرْطَةِ فَوَ اللهِ لَا غِنَی بَعْدَهُمْ إِلَّا شُرْطَةُ النَّارِ إِلَّا مَنْ عَمِلَ بِمِثْلِ أَعْمَالِهِمْ.}}<ref>رجال کشی، ص ۵.</ref> امام(ع) حضور در شرطة الخمیس را ارزش معرفی نموده و برخی از یارانشان را برای حضور در آن بشارت می‌داد؛ وی در روز جنگ جمل به [[عبدالله بن یحیی حضرمی]] از این که او و پدرش جزء شرطة الخمیس هستند، بشارت داد.{{یادداشت|أَبْشِرْ یا ابْنِ یحْیی فَأَنْتَ وَ أَبُوکَ مِنْ شُرْطَةِ الْخَمِیسِ حَقّاً، لَقَدْ أَخْبَرَنِی رَسُولُ اللهِ(ص) بِاسْمِکَ وَ اسْمِ أَبِیکَ فِی شُرْطَةِ الْخَمِیسِ...}}<ref name=":5" /> او حتی در گرماگرم [[جنگ صفین]] از جایگاه این گروه یاد کرده و قطعا پیروزی را با آنها دانسته است.{{یادداشت|«یا شرطه الموت صبرا، لا یهولنکم دین ابن حرب، فان الحق قد ظهر»؛ ای سپاه مرگ! پایداری کنید و از دین پسر حرب نهراسید که حق قطعا پیروز است.}}<ref>ابن مزاحم، وقعة صفین، ص ٣٨۵.</ref> | ||
==شمار== | ==شمار== | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
*'''قیس بن سعد انصاری''': وی از اصحاب سرشناس حضرت محمد(ص)،<ref>الاستیعاب، ج٣، ص١٢٩٠.</ref> یار باوفای امام علی(ع) و فرمانده شرطة الخمیس به شمار می‌رفت.<ref name=":6">رجال کشی، ص ١١٠، ح ١٧٧.</ref> او سالاری سپاه امام(ع) تا زمان شهادت وی را بر عهده داشت.<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص ١۵٩.</ref> یریم بن سعد، از قیس بن سعد گزارش کرده، که وی در حالی که فرمانده شرطة الخمیس بوده کنار [[نهر دجله|دجله]] وضو گرفته و سپس پیش رفته و با مردم نماز گزارده است.<ref>الطبقات الکبری، ج۶، ص ١٢٢.</ref> قیس، در آغاز خلافت [[امام حسن(ع)]] فرماندهی سپاه را عهده‌دار بود.<ref>الطبقات‌الکبری، خامسة١، ص٣٢١.</ref> | *'''قیس بن سعد انصاری''': وی از اصحاب سرشناس حضرت محمد(ص)،<ref>الاستیعاب، ج٣، ص١٢٩٠.</ref> یار باوفای امام علی(ع) و فرمانده شرطة الخمیس به شمار می‌رفت.<ref name=":6">رجال کشی، ص ١١٠، ح ١٧٧.</ref> او سالاری سپاه امام(ع) تا زمان شهادت وی را بر عهده داشت.<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص ١۵٩.</ref> یریم بن سعد، از قیس بن سعد گزارش کرده، که وی در حالی که فرمانده شرطة الخمیس بوده کنار [[نهر دجله|دجله]] وضو گرفته و سپس پیش رفته و با مردم نماز گزارده است.<ref>الطبقات الکبری، ج۶، ص ١٢٢.</ref> قیس، در آغاز خلافت [[امام حسن(ع)]] فرماندهی سپاه را عهده‌دار بود.<ref>الطبقات‌الکبری، خامسة١، ص٣٢١.</ref> | ||
*'''عبیدة السلمانی المرادی''':<ref>الاختصاص، ص ۴.</ref> وی از کارگزاران امام علی(ع) بود.{{یادداشت|عبیدة السلمانی المرادی؛ و ولی علی بن أبی‌طالب عبیدة السلمانی من مراد الفرات.}}<ref>أنساب الأشراف، ج٢، ص١٧٧.</ref> وی را فقیه و مفتی رشد یافته در مکتب امام(ع) نامیده‌اند. برخی او را در قضاوت هم‌سنگ [[شریح قاضی]] دانسته‌اند؛<ref>ابن العماد حنبلی، شذرات‌الذهب، ج١، ص٣٠۴</ref> به گونه‌ای که هر گاه مسئله‌ای بر شریح دشوار می‌شد، به عبیده ارجاع می‌داد. عبیده در [[نهروان]] در صف یاران امام(ع) جای داشت.<ref>ابن‌جوزی، المنتظم، ج۶، ص١٢٣.</ref> | *'''عبیدة السلمانی المرادی''':<ref>الاختصاص، ص ۴.</ref> وی از کارگزاران امام علی(ع) بود.{{یادداشت|عبیدة السلمانی المرادی؛ و ولی علی بن أبی‌طالب عبیدة السلمانی من مراد الفرات.}}<ref>أنساب الأشراف، ج٢، ص١٧٧.</ref> وی را فقیه و مفتی رشد یافته در مکتب امام(ع) نامیده‌اند. برخی او را در قضاوت هم‌سنگ [[شریح قاضی]] دانسته‌اند؛<ref>ابن العماد حنبلی، شذرات‌الذهب، ج١، ص٣٠۴</ref> به گونه‌ای که هر گاه مسئله‌ای بر شریح دشوار می‌شد، به عبیده ارجاع می‌داد. عبیده در [[نهروان]] در صف یاران امام(ع) جای داشت.<ref>ابن‌جوزی، المنتظم، ج۶، ص١٢٣.</ref> | ||
*'''اصبغ بن نباته تمیمی مجاشعی:'''<ref>الطبقات الکبری، ج ۶، ص ٢٢۵؛ الاختصاص، ص ۶۵.</ref> او از یاران خاص و مورد اعتماد امیرمؤمنان (ع) بود که پس از ضربت خوردن امام، توفیق عیادت از حضرت را یافت.<ref>الأمالی للطوسی، ص ١٢٣، ح ١٩١.</ref> بنا بر نقل نصر بن مزاحم، اصبغ به عنوان یکی از فرماندهان صفین، در محضر علی (ع) این سخن را بیان کرد: ای امیر مؤمنان! تو مرا به شرطة الخمیس گماشته‌ای و اعتمادی به من کردی که به دیگران نکرده‌ای؛ من امروز از پایداری و پیروزی‌آفرینی خودداری نمی‌کنم؛ اما درباره شامیان (باید بگویم) که آنها از ما شکست خورده‌اند (و سرداران نامدارشان هلاک شده‌اند) در حالی که در میان ما هنوز دلاورانی باقی مانده‌اند؛ اجرای فرمانت را از ما بخواه و اجازه ده تا ما پیشروی کنیم. علی (ع) به او فرمود: «به نام خدا پیشروی کن».<ref>وقعة صفین، ص ۴٠۶.</ref> اصبغ بن نباته از أصحاب إمام حسن (ع) نیز به شمار می‌آمد.<ref>رجال الطوسی، ص ٩٣، الرقم ٩١٩.</ref> | *'''اصبغ بن نباته تمیمی مجاشعی:'''<ref>الطبقات الکبری، ج ۶، ص ٢٢۵؛ الاختصاص، ص ۶۵.</ref> او از یاران خاص و مورد اعتماد امیرمؤمنان(ع) بود که پس از ضربت خوردن امام، توفیق عیادت از حضرت را یافت.<ref>الأمالی للطوسی، ص ١٢٣، ح ١٩١.</ref> بنا بر نقل نصر بن مزاحم، اصبغ به عنوان یکی از فرماندهان صفین، در محضر علی(ع) این سخن را بیان کرد: ای امیر مؤمنان! تو مرا به شرطة الخمیس گماشته‌ای و اعتمادی به من کردی که به دیگران نکرده‌ای؛ من امروز از پایداری و پیروزی‌آفرینی خودداری نمی‌کنم؛ اما درباره شامیان (باید بگویم) که آنها از ما شکست خورده‌اند (و سرداران نامدارشان هلاک شده‌اند) در حالی که در میان ما هنوز دلاورانی باقی مانده‌اند؛ اجرای فرمانت را از ما بخواه و اجازه ده تا ما پیشروی کنیم. علی(ع) به او فرمود: «به نام خدا پیشروی کن».<ref>وقعة صفین، ص ۴٠۶.</ref> اصبغ بن نباته از أصحاب إمام حسن(ع) نیز به شمار می‌آمد.<ref>رجال الطوسی، ص ٩٣، الرقم ٩١٩.</ref> | ||
*'''عباد بن نسیب:''' بخاری، او را از اعضای شرطة الخمیس شمرده و معروف به ابوالوضی العبسی دانسته است.<ref>محمد بن اسماعیل بخاری، التاریخ الصغیر، ج١، ص ٢٧۵.</ref> اربلی، او را با نام ابوالوضی القیسی یاد کرده است.<ref>اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج١، ص ٢۶٨.</ref> | *'''عباد بن نسیب:''' بخاری، او را از اعضای شرطة الخمیس شمرده و معروف به ابوالوضی العبسی دانسته است.<ref>محمد بن اسماعیل بخاری، التاریخ الصغیر، ج١، ص ٢٧۵.</ref> اربلی، او را با نام ابوالوضی القیسی یاد کرده است.<ref>اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج١، ص ٢۶٨.</ref> | ||
*'''ابوالرضی عبدالله بن یحیی حضرمی'''؛<ref>رجال البرقی، ص ٣؛ الاختصاص، ص ۴.</ref> | *'''ابوالرضی عبدالله بن یحیی حضرمی'''؛<ref>رجال البرقی، ص ٣؛ الاختصاص، ص ۴.</ref> | ||