آیه ۱۹۶ سوره بقره: تفاوت میان نسخه‌ها
←قربانی در حج تمتع
| خط ۶: | خط ۶: | ||
== شرح واژگان == | == شرح واژگان == | ||
واژه «حصر» به معنای ممنوع و محصور کردن<ref>صحاح‌اللغه، ذیل واژه حصر؛ المصباح المنیر ذیل واژه حصر.</ref> و کلمه «استیسر» از اصلِ یسر، به معنای آسانی است.<ref>صحاح‌اللغه، ذیل واژه یسر؛ مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه یسر؛ لسان العرب، ذیل واژه یسر.</ref> | واژه «حصر» به معنای ممنوع و [[احصار و صد|محصور]] کردن<ref>صحاح‌اللغه، ذیل واژه حصر؛ المصباح المنیر ذیل واژه حصر.</ref> و کلمه «استیسر» از اصلِ یسر، به معنای آسانی است.<ref>صحاح‌اللغه، ذیل واژه یسر؛ مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه یسر؛ لسان العرب، ذیل واژه یسر.</ref> | ||
«[[هدی|هَدی]]» به معنای هدیه مخصوص به [[حرم مکی|حرم]] و [[خانه خدا]] به‌کار رفته<ref>صحاح اللغه، ذیل واژه هدی؛ لسان العرب، ذیل واژه هدی؛ مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه هدی.</ref> و «[[فدیه]]» به «پرداخت جریمه‌ای که مکلف در کوتاهی عبادت باید بپردازد» اطلاق شده است.<ref>المصباح المنیر، ذیل واژه فدی؛ لسان العرب، ذیل واژه فدی؛ مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه فدی.</ref> | |||
== محتوا == | == محتوا == | ||
آيه ۱۹۶ سوره بقره را، جامعترين آيه قرآن درباره مناسك حج دانسته‌اند. این آیه مشتمل بر هر دو منسك حج و عمره است، به انواع حجّ تمتع و غير تمتع پرداخته است، برخى از موانع انجام حج را بر شمرده است، برخى از محرمات احرام و نيز قربانى بدل از هدى را نيز ذكر كرده است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۰۵.</ref> | آيه ۱۹۶ سوره بقره را، جامعترين آيه [[قرآن]] درباره مناسك حج دانسته‌اند. این آیه مشتمل بر هر دو منسك حج و عمره است، به انواع حجّ تمتع و غير تمتع پرداخته است، برخى از موانع انجام حج را بر شمرده است، برخى از محرمات احرام و نيز قربانى بدل از هدى را نيز ذكر كرده است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۰۵.</ref> | ||
=== تمام كردن حجّ و عمره === | === تمام كردن حجّ و عمره === | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
تعبیر {{آیه|لِلّٰه | تعبیر {{آیه|لِلّٰه | ||
}} را بیانگر این دانسته‌اند که همه اعمال حج و عمره باید با قصد قربت و تنها برای خدا باشد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۰۹.</ref> | }} را بیانگر این دانسته‌اند که همه اعمال حج و عمره باید با قصد قربت و تنها برای خدا باشد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۰۹.</ref> | ||
در برخی از روایات شیعه، تمام الحج به ملاقات با امام(ع) تفسیر شده است.<ref>كافى، ج ۴، ص ۵۴٩؛ من لايحضره‌الفقيه، ج٢، ص ۵٧٨.</ref> در توضیح آن گفته شده در حضور امام(ع) حاجی باید پس از انجام مناسک حج، به دیدار امام رفته و با او تجدید عهد نماید. در زمان غیبت امام نیز، به زیارت امامان(ع) برود.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۳۳.</ref> | |||
=== احصار === | === احصار === | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۵: | ||
حج واجب دارای سه نوع [[حج تمتع|تمتّع]]، [[حج افراد|اِفراد]] و [[حج قران|قِران]] است، که عبارت {{آیه|فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْي | حج واجب دارای سه نوع [[حج تمتع|تمتّع]]، [[حج افراد|اِفراد]] و [[حج قران|قِران]] است، که عبارت {{آیه|فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْي | ||
}} به بیان آن پرداخته است؛ البته این جمله، به تقسیم حج به «تمتع» و «غیر تمتع» پرداخته و تقسیم حج غیر تمتع به افراد و قران از روایات به دست آمده است.<ref>وسائل الشيع، ج٨، ص١۴٨.</ref> | }} به بیان آن پرداخته است؛ البته این جمله، به تقسیم حج به «تمتع» و «غیر تمتع» پرداخته و تقسیم حج غیر تمتع به افراد و قران از روایات به دست آمده است.<ref>وسائل الشيع، ج٨، ص١۴٨.</ref> | ||
عبارت {{آیه|ذٰلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حٰاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرٰام | |||
}} نیز، مرز میان حاجیان در حج تمتع و حاجیان در غیر آن را مشخص کرده است. | |||
=== مراد از «فمن تمتع بالعمرة الی الحج» === | === مراد از «فمن تمتع بالعمرة الی الحج» === | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۷: | ||
تعبير به {{آیه|لَمْ يَجِدْ | تعبير به {{آیه|لَمْ يَجِدْ | ||
}}، اگرچه ظهور در نبود قربانى دارد، ولی شامل عدم قدرت بر خريد آن نيز دانسته‌اند؛ بنابراین، شامل پيدا نشدن قربانى، و نيز بودن قربانى و نداشتن وجه آن، و نيز داشتن وجه و كافى نبودن آن نیز مى‌شود.<ref>تفسير كبير، ج۵، ص١۶٩.</ref> | }}، اگرچه ظهور در نبود قربانى دارد، ولی شامل عدم قدرت بر خريد آن نيز دانسته‌اند؛ بنابراین، شامل پيدا نشدن قربانى، و نيز بودن قربانى و نداشتن وجه آن، و نيز داشتن وجه و كافى نبودن آن نیز مى‌شود.<ref>تفسير كبير، ج۵، ص١۶٩.</ref> | ||
=== مرز بین حج تمتع و دو نوع دیگر === | |||
عبارت {{آیه|ذٰلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حٰاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرٰام | |||
}} را بیانگر مرز بین حج تمتع و غیر تمتع دانسته‌اند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۲۹.</ref> برخی از مفسران، {{آیه|ذٰلِك | |||
}} را اشاره به حج تمتع دانسته‌اند، که در نتیجه حج تمتع مخصوص غیر [[اهل حرم|حرمیان]] خواهد بود.<ref>كشاف، ج١، ص٢۴٢. و مجمع البيان، ج١، ص٢٩١. تفسير الميزان، ج٢، ص٧۶. تفسير نمونه، ج٢، ص٢٧.</ref> البته فخر رازی، مفسر اهل سنت،معتقد است ذلک اشاره به هدی و بدل آن دارد، که در نتیجه هدی و بدل آن مخصوص متمتّع خواهد بود و چون جمله {{آیه|فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجّ | |||
}} عام است، شامل [[اهل حرم|حرمی]] و غیر حرمی می‌شود.<ref>تفسير كبير، ج۵، ص١٧٣.</ref> | |||
درباره اینکه حاضرانِ [[مسجدالحرام]] چه کسانی هستند اختلاف نظر وجود دارد. در میان مفسران و فقیهان شیعه، دو دیدگاه دوازده میل (چهار فرسخ)<ref>تفسير الميزان، ج٢، ص٧٨. و شرايع الاسلام، ج١، ص٢٣٧</ref> و چهل و هشت میل (شانزده فرسخ)<ref>تفسيرنمونه، ج٢، ص٢٧. تهذيب الاحكام، ج۵، ص٣٩، اللمعة الدمشقى،ج٢، ص٢٠۴.</ref> وجود دارد. برخی از مفسران اهل سنت، مراد از آن را محدوده [[حرم مکی|حرم]]<ref>تفسير (المنار)، ج٢، ص٢٢۴.</ref> و برخی مانند فخر رازی، منظور از آن را، اهالی مکه و نواحی متصل به آن دانسته‌اند.<ref>تفسير كبير، ج۵، ص١٧٣.</ref> ابوحنیفه نیز، اهل [[میقات|میقات‌ها]] را از حاضران مسجدالحرام دانسته است.<ref>تفسير قرطبى، ج٢، ص۴٠۴. الفقه على المذاهب الاربعه، ج١، مبحث القران و التمتع و الافراد.</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||