پرش به محتوا

سفرنامه ابن جبیر: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۷۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:
==اقتباس‌ها از سفرنامه ابن جبیر==
==اقتباس‌ها از سفرنامه ابن جبیر==


از زمان نگارش سفرنامه ابن جبیر، این اثر همواره ماخذ بسیاری از نویسندگان و آثار تاریخی و جغرافیایی، گاه با ذکر و گاه بدون ذکر ماخذ، بوده است. محمد بن عبدالله معروف به [[ابن بطوطه]](م.۷۷۹ق. ۱۳۶۹.) یا درست­تر: [[ابن جزی]] راوی او، در سفرنامۀ مشهور [[رحلة ابن‌بطوطه|تحفة النظار]]، ضمن اقتباس بسیار از ابن جبیر، اعتراف کرده است که برخی توصیفات ابن جبیر چنان است که بهتر از آن نتوان آورد.<ref>. رحله ابن بطوطه، ج1، ص85، 88، 272.</ref>  
از زمان نگارش سفرنامه ابن جبیر، این اثر همواره ماخذ بسیاری از نویسندگان و آثار تاریخی و جغرافیایی بوده است. [[ابن بطوطه]] (م.۷۷۹ق. ۱۳۶۹.) ضمن اقتباس بسیار از ابن جبیر، اعتراف کرده است که برخی توصیفات ابن جبیر چنان است که بهتر از آن نتوان آورد.<ref>. رحله ابن بطوطه، ج1، ص85، 88، 272.</ref>  


ابوالبقاء [[خالد بن سعید بلوی|خالد بن عیسی بَلوی]] (م. پس از ۷۶۷ق.) در سفرنامه [[تاج المفرق فی تحلیة علماء المشرق (کتاب)|تاج المفرق فی تَحلیۀ علماء المَشرق]]، [[ابومحمد عبدری]]، در سفرنامه ­اش<ref>. نک: رحله العبدری، ج1، ص218، 222، 319.</ref> [[مقری]] در [[نفح الطیب]]،<ref>. نفح الطیب، ج3، ص17، 21.</ref> [[فاسی]] در [[شفاء الغرام]]،<ref>. شفا الغرام، ج1، ص119، 150، 152.</ref> [[محمد بن عبد المنعم الحمیری]] در [[الروض المعطار فی خبر الاقطار]]<ref>. نک. الروض المعطار، ص197،199.</ref>  از سفرنامه ابن جبیر استفاده کرد‌ه‌اند.
ابوالبقاء [[خالد بن سعید بلوی|خالد بن عیسی بَلوی]] (م. پس از ۷۶۷ق.) در سفرنامه [[تاج المفرق فی تحلیة علماء المشرق (کتاب)|تاج المفرق فی تَحلیۀ علماء المَشرق]]، [[ابومحمد عبدری]]، در سفرنامه ­اش<ref>. نک: رحله العبدری، ج1، ص218، 222، 319.</ref> [[مقری]] در [[نفح الطیب]]،<ref>. نفح الطیب، ج3، ص17، 21.</ref> [[فاسی]] در [[شفاء الغرام]]،<ref>. شفا الغرام، ج1، ص119، 150، 152.</ref> [[محمد بن عبد المنعم الحمیری]] در [[الروض المعطار فی خبر الاقطار]]<ref>. نک. الروض المعطار، ص197،199.</ref>  از سفرنامه ابن جبیر استفاده کرد‌ه‌اند.
خط ۳۲: خط ۳۲:
'''راه عیذاب به جده'''  
'''راه عیذاب به جده'''  


ابن جبیر یازدهم ذی حجه ۵۷۸ به [[قاهره]] رسیده است.<ref>رحله ابن جبیر، ص18</ref> ششم محرم ۵۷۹ با کشتی و از طریق رود نیل [[قاهره]] را ترک کرد<ref>رحله ابن جبیر، ص32</ref> و ۲۴ محرم به شهر [[قوص]] رسید که قرارگاه حاجیان [[تونس|مغربی]]، [[مصر|مصری]] و [[اندلس|اندلسی]] بود و که از آنجا به سوی [[عیذاب]] حرکت می­ کردند. ابن جبیر سفر به [[جده]] از طریق [[عیذاب]] را آفتی برای حجاج دانسته؛ زیرا گاه بادهای ناموافق، کشتی را از مسیر بیرون می­ برده و مسافران گم می­شدند و بر اثر تشنگی جان می‌­باختند.<ref>رحله ابن جبیر، ص47-48 ، 49</ref> او راه­‌های دیگری را برای رسیدن به [[حجاز]] پیشنهاد کرده از جمله شام و بغداد که راهی طولانی­تر بوده است <ref>رحله ابن جبیر، ص 48</ref> و دعا کرده راه گردنه ایله در مسیر مصر که به مدینه می‌­رسیده ولی در آن زمان فرنگیان با ساخن دژ مانع عبور مردم از این راه می‌­شده­ اند باز شود.<ref>رحله ابن جبیر، ص49</ref>
ابن جبیر یازدهم ذی حجه ۵۷۸ به [[قاهره]] رسیده است.<ref>رحله ابن جبیر، ص18</ref> ششم محرم ۵۷۹ با کشتی و از طریق رود نیل [[قاهره]] را ترک کرد<ref>رحله ابن جبیر، ص32</ref> و ۲۴ محرم به شهر [[قوص]] رسید که قرارگاه حاجیان [[تونس|مغربی]]، [[مصر|مصری]] و [[اندلس|اندلسی]] بود وکه از آنجا به سوی [[عیذاب]] حرکت می­ کردند. ابن جبیر سفر به [[جده]] از طریق [[عیذاب]] را آفتی برای حجاج دانسته؛ زیرا گاه بادهای ناموافق، کشتی را از مسیر بیرون می­ برده و مسافران گم می­شدند و بر اثر تشنگی جان می‌­باختند.<ref>رحله ابن جبیر، ص47-48 ، 49</ref> او راه­‌های دیگری را برای رسیدن به [[حجاز]] پیشنهاد کرده از جمله شام و بغداد که راهی طولانی­تر بوده است <ref>رحله ابن جبیر، ص 48</ref> و دعا کرده راه گردنه ایله در مسیر مصر که به مدینه می‌­رسیده ولی در آن زمان فرنگیان با ساخن دژ مانع عبور مردم از این راه می‌­شده­ اند باز شود.<ref>رحله ابن جبیر، ص49</ref>


'''در حجاز'''
'''در حجاز'''


ابن جبیر در ۴ ربیع الاخر از راه دریای سرخ به [[جده]] رسید. بیشتر ساکنان [[جده]] در آن زمان سادات علوی حسنی، حسینی و جعفری بوده ­اند. در همین سال در وصول بودجه دولت ایوبی تاخیر روی داده و شریف مُکثر بن عیسی، امیر مکه فرمان می­‌دهد تنها در صورتی به حجاج اجازه حرکت به سوی [[مکه]] بدهند که ضامن یکدیگر شوند تا اگر نفقۀ صلاح الدین نرسیده، آنان مالیات خود را پرداخت کنند.<ref>رحله ابن جبیر، ص 54</ref> به همین دلیل ابن جبیر سزاوارترین شهرهای خدا را برای اینکه با تیغ بی­دریغ پاک شود، شهرهای [[حجاز]] می­‌داند <ref>رحله ابن جبیر، ص55</ref> و فتوای فقیهان اندلس بر ساقط بودن فریضه حج به دلیل رفتار بد حاکمان [[حجاز]] را اجتهادی درست می­ شمارد.<ref>رحله ابن جبیر، ص55</ref>
ابن جبیر در ۴ ربیع الاخر از راه دریای سرخ به [[جده]] رسید. در همین سال در وصول بودجه دولت ایوبی تاخیر روی داده و شریف مُکثر بن عیسی، امیر مکه فرمان می­‌دهد تنها در صورتی به حجاج اجازه حرکت به سوی [[مکه]] بدهند که ضامن یکدیگر شوند تا اگر نفقۀ صلاح الدین نرسیده، آنان مالیات خود را پرداخت کنند.<ref>رحله ابن جبیر، ص 54</ref> به همین دلیل ابن جبیر سزاوارترین شهرهای خدا را برای اینکه با تیغ بی­دریغ پاک شود، شهرهای [[حجاز]] می­‌داند <ref>رحله ابن جبیر، ص55</ref> و فتوای فقیهان اندلس بر ساقط بودن فریضه حج به دلیل رفتار بد حاکمان [[حجاز]] را اجتهادی درست می­ شمارد.<ref>رحله ابن جبیر، ص55</ref>


==مکه از نگاه ابن جبیر==
==مکه از نگاه ابن جبیر==