داستان باریافتگان (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان          = داستان باریافتگان، میرسید احمد هدایتی

| صفحه            = 296

| تاریخ نشر      = پاییز 1400

سفرنامه میر سید احمد هدایتی به کوشش سید علی قاضی عسکر تدوین شده است. میرسید احمد هدایتی متولی آستان [[حضرت عبدالعظیم]] بود و در سال 1299ه.ش راهی سفر [[حج]] شد.این زمان مقارن جنگ جهانی اول است. وی در مسیر حج‌گزاری خود با گذر از مناطق مختلف ایران که تحت اشغال متفقین قرار داشت و نیز عراق و هند که مستعمره انگلیس بود، ضمن پرداختن به شهرهای مسیر و شرح زیارات، گزارشی از مناطق مسلمان نشین در زمان جنگ جهانی اول نیز ارائه می‌دهد.

میر سید احمد هدایتی، فرزند [[میر سید هدایت الله هدایتی]] و جد وی سید ابوالحسن مشهور به آقامیر، داماد فتحعلی شاه قاجار و متولی آثار [[حضرت عبدالعظیم]] بوده است.13 جد اعلای این دودمان «[[میرسیدحسین خاتم المجتهدین]]» از علمای [[جبل‌عامل]] و داماد [[علامه کرکی]] است.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص13</ref>

[[میرسید هدایت الله هدایتی|سید هدایت الله هدایتی]] در سال 1294 از سوی مظفرالدین شاه به تولیت آستان [[حضرت عبدالعظیم]] منصوب شد.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص17</ref> و در سال 1298 به سبب کهولت سن [[میرسید هدایت الله هدایتی|سید هدایت الله]]، سید احمد پسرش عهدار تولیت [[عبدالعظیم]] شد.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص 19</ref>

میرسیداحمد هدایتی، در شرایطی سفر خود را آغاز نمود که به واسطه جنگ جهانی اول 5 سال راه [[حج]]  مسدود بود. <ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص39</ref>او سفر خود را از تهران شروع کرد و پس از عبور از شهرهای مناطق مرکزی و غربی به مرز [[عراق]] رسیده و در آن جا پس از [[زیارت عتبات]] با کشتی سفر را آغاز نموده و بعد از توقف در [[کراچی]] سرانجام با طی طریق از مسیر دریا به [[جده]] و سرزمین [[حجاز]] رسید.

کرج، کردان،شریف آباد، شاهزاده حسین ، قزوین، نهاوند، آب گرم، آوج، همدان، مقبره بوعلی سینا، زیارتگاه یهودیان، اسدآباد، کنگاور، صحنه، بیستون، کرمانشاهان، کتیبه بیستون،طاق کسری، سرپل ذهاب، قصرشیرین، شهرها و مناطقی است که میرسید احمد هدایتی در مسیر سفر خود از آن ها نام برده و درباره آب و هواو محصولات و آداب مردم هر منطقه اطلاعاتی داده است.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 42-71</ref> حضور قشون انگلیس در قزوین از دیگر مطالب ذکر شده می باشد.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 47</ref>

بغداد، [[کاظمین]]: مقبره [[شیخ کلینی]]، مرقد [[عثمان بن عمروی]]، [[سامره]]:[[سرداب مطهر]]، مرقد [[شیخ مفید]]، مقبره [[سید مرتضی]] و [[سیدرضی]]، مزار[[طفلان مسلم]]، [[کربلا]]: [[زیارت]] مرقد [[امام حسین(ع)]]، مرقد [[حضرت ابوالفضل(ع)]]، مزار [[حربن یزید ریاحی]]، مزار [[ابن فهد حلی]]، [[نجف]]: زیارت مرقد [[امام علی(ع)]]، [[مسجدکوفه]]، [[قبرستان وادی‌ السلام|وادی السلام]]. ایوان مدائن، [[مدفن سلمان]]، شهر کوت، شهر عشار، [[بصره]]: مسجد بصره، قبر [[زبیربن عوام]] شهر ها و اماکنی است سیداحمد هدایتی از آن ها نام برده است.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص73 -113</ref>

آثار بمباران هوایی انگلیسی ها بر مسجد و خانه های کوفه، خان شور و مسیب و [[کربلا]] و نیز پرواز هواپیماهای انگلیسی بر فراز شهر [[کربلا]] در آن وقت از دیگر مشاهدات سیداحمد هدایتی در [[عراق]] است.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 92-93</ref> مطلع شدن از سقوط کابینه وثوق الدله در این هنگام و بازتاب آن در سفرنامه از دیگر موارد است.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص96</ref>

سیداحمد هدایتی در [[بصره]] سوار کشتی شده و این کشتی در [[کراچی]] پهلو می گیرد. بازدید از باغ وحش و بتکده، حضور زائرین کابلی، شورش استقلال طلبان [[هندوستان]]، آبله کوبی برای دریافت بلیط کشتی از مطالبی است که در زمان حضور در [[کراچی]] بیان شده است.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 119-125</ref>

پرشدن ظرفیت کشتی که قصد عزیمت به [[جده]] را داشت و جاماندن سید احمد و جمعی از [[زائر|زائرین]]، مسأله ای است که به آن اشاره شده است. سید احمد از دیدار با حاکم انگلیسی [[کراچی]] درباره این موضوع می نویسد و در نهایت راهی شدن با کشتی دیگر از [[بمبئی]] به سمت [[جده]] به همراه دیگر بازماندگان.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص126-136</ref>

سید احمد هدایتی در [[جده]] پس از [[زیارت]] [[حضرت حوا]] با کرایه شتر و همراهی حمله داران به سمت [[مکه]] حرکت می کند. وی  از [[عبدالرحمان مطوف]] مسئول حج [[شیعه|شیعیان]] در [[مکه]] سخن می گوید و [[مناسک حج]] مانند وقوف در [[عرفات]] و [[منا]] را ذکر می کند. [[عید قربان]] و شلیک توپ در این شب به فرمان ملک حسین ، رفتن به [[جنة المعلاة|قبرستان ابوطالب]]، از دیگر موارد ذکر شده است.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 155-164</ref>

کتابخانه های [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] و کتاب فروشی های [[مکه]] نیز در مشاهدات سیداحمد ذکر شده است.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 175-177</ref>

سید احمد به دعوت پادشاه عربستان شریف حسین از بزرگان [[حجاج]] می پردازد. همچنین به اعلام استقلال [[حجاز]] از سوی شریف حسین و تأسیس حکوت الهاشمیه العربیه از سوی او اشاره می کند.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، 163</ref>. در این جلسه ملک شریف نا امن بودن مسیر مراجعت از طریق [[شام]] را تحت سلطه فرانسویان قرارداشت را بیان می کند و راه [[رابغ]] تا [[ینبع]] را پیشنهاد می دهد.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص165</ref> همچنین سید احمد به این نکته اشاره می کند که به دلیل تسلط فرانسویان بر [[شام]] و جنگ ملیون و احرار شام با آنان و ملتهب بودن اوضاع [[شام]] هیچ زائری در آن سال به [[حج]] نرفته بوده است.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص160</ref>

به نا امنی و دزدی در مسیر حرکت حاجیان تا مدینه از دیگر موارد ذکر شده می باشد.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص 183-184</ref>

در مسیر رفتن به [[مدینه]]، رسیدن به [[رابغ]] و انجام عزاداری [[تاسوعا]] و [[عاشورای حسینی]] در این محل را که مشهور به عداوت با [[روافض]] بودند ذکر می کند.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص 185</ref>185 و این نکته را عنوان می کند که تا پیش از این اظها[[ر تشیع]] در این محل امکان به سبب عداوت نسبت به [[شیعه|شیعیان]] مقدور نبود ولی در آن زمان بلامانع بوده و آنان توانسته اند عزاداری را انجام دهند.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 186</ref>

[[مسجد شجره]] و [[زیارت]] [[بقیع]]، [[زیارت]] [[شهدای احد]]، [[زیارت]] [[حرم نبوی]] از دیگر موارد است.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 192-193 و 199</ref>

همچنین به مجادله با حمله دارها به سبب مدت اقامت در [[مدینه]] و جانب داری حاکم [[مدینه]] از ایشان اشاره می کند و از حضور به نزد حاکم [[مدینه]] و شکایت در این موردصحبت می کند.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص 195-196</ref>

کتابخانه [[مدینه]]، کتاب فروشی های [[مدینه]]، راه آهن [[مدینه]]، برشمردن ویژگی های شهری [[مدینه]] و نیز [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] از دیگر موارد مطروحه می باشد.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 202-214</ref>

سید احمد هدایتی از [[ینبع]] با کشتی راهی [[جده]] شده و در مدت اقامت در [[جده]] کتاب تاریخ مکه تحت عنوان« العلام بأعلام بیت الله الحرام» خریداری نموده و قسمتی از آن را به صورت ترجمه در سفرنامه خود ذکر کرده است.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص 228</ref>از جده با کشتی راهی کراچی می شود و از عزاداری مسافرین به مناسبت 29 صفر در کشتی سخن می گوید.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص240</ref>گم کردن راه و فوت مسافرین در کشتی در دیگر موارد است.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 243</ref>  

مسافرین بعد از پیاده شدن در [[کراچی]] راهی  [[بمبئی]] می‌شدند.در این شهر سید احمد با زدن تلگراف به تهران از حمله بلشویک ها به رشت مطلع شده و این  مسأله را در سفرنامه خود بازتاب داده است.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص 249</ref>

در [[بندر عشار]] مسافرین معاینه پزشکی می شدند. سرانجام پس از چندین توقف سیداحمد از کشتی پیاده و با ماشین راهی بغداد می شود. در [[عراق]] [[زیارت]] [[عتبات عالیات]] انجام شد. لیکن در مسیر رسیدن به [[کربلا]] از خانه های اعراب که توسط انگلیسی ها آتش زده شده بود یاد می کند.<ref>باریافتگان، میر سید احمد هدایتی، ص 260</ref>

قصر شیرین، کرمانشاه، همدان از شهرهای در مسیر بازگشت بودند. سید احمد در همدان از کودتای سیدضیاالدین طباطبایی مطلع می شود.<ref>باریافتگان، میرسید احمد هدایتی، ص 270</ref>  

این کتاب در پاییز 1400 در موسسه فرهنگی هنری مشعر به چاپ رسیده است.