|
|
خط ۳۶: |
خط ۳۶: |
|
| |
|
| ==باطن گرایی شیعه در تفسیر قرآن== | | ==باطن گرایی شیعه در تفسیر قرآن== |
| در این بخش ابتدا به تعریف دو مفهوم [[باطن]] و [[تأویل]] میپردازد<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص10-11</ref>. سپس با بیان [[معجزه]] بودن [[قرآن]] چهار برداشت از آیات [[قرآن]] را برمیشمرد:
| | این بخش از کتاب به شبهه ضابطهمند نبودن شیعه در تاویل قرآن پاسخ داده است. |
|
| |
|
| * واژگان [[قرآن]] همانند سایر واژگان معنا یا معانی مختص به خود را دارد و سبب انتقال ذهن از ظاهر واژه به معنا یا معانی محتمل میشود
| | نویسنده ابتدا به تعریف دو مفهوم دو مفهوم [[باطن]] و [[تأویل]] پرداخته است<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص10-11</ref>معنای باطنی آن است که تدبر و تأمل در [[قرآن]] غیر از آن که انتقال ذهن از مفهوم ظاهری و نخستین واژگان به مفهوم باطنی را به دنبال دارد سبب پیدایش نوعی از فهم و بینش با ابعاد گسترده و مراتب بلند پایه نیز میشود.<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص 14-18</ref> |
| * شأن نزول آیات [[قرآن]]، که خداوند براساس حکمت، درباره برخی وقایع موجود در زمان [[پیامبراسلام|پیامبر]] یک یا چند آیه را نازل کرد.
| |
| * معنای باطنی: آن است که تدبر و تأمل در [[قرآن]] غیر از آن که انتقال ذهن از مفهوم ظاهری و نخستین واژگان به مفهوم باطنی را به دنبال دارد سبب پیدایش نوعی از فهم و بینش با ابعاد گسترده و مراتب بلند پایه نیز میشود
| |
| * این کاربرد نیز با باطن [[قرآن]] ارتباط دارد، بیان مصداق برای یک یا چند آیه که معمولا با بیان بهترین و کاملترین مصداق صورت میپذیرد<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص 14-18</ref>
| |
|
| |
|
| و این طور نتیجه میگیرد که فقط خداوند و راسخان در علم یعنی [[پیامبراسلام|پیامبر]] و [[اهل بیت]] دانش [[تأویل]] و بیان مصادیق را دارند.<ref>موسوعه رد شبهات/ قرآن، ص20</ref>
| | نویسنده نتیجه میگیرد که فقط خداوند و راسخان در علم یعنی [[پیامبراسلام|پیامبر]] و [[اهل بیت]] دانش [[تأویل]] و بیان مصادیق را دارند.<ref>موسوعه رد شبهات/ قرآن، ص20</ref> او در ادامه به [[باطن گرایی]] مذموم گروههای [[صوفیه]] و [[باطنیه]] میپردازد و افراط گرایی آنان در تفسیر آیات [[قرآن]] بدون درنظر گرفتن معانی آیات را سبب انتقادها به [[تشیع]] میداند.<ref>موسوعه رد شبهات/ قرآن، ص21-22</ref> |
|
| |
|
| به [[باطن گرایی]] مذموم گروههای [[صوفیه]] و [[باطنیه]] میپردازد و افراط گرایی آنان در تفسیر آیات [[قرآن]] بدون درنظر گرفتن معانی آیات را سبب انتقادها به [[تشیع]] میداند.<ref>موسوعه رد شبهات/ قرآن، ص21-22</ref>
| | ===رویارویی ابن تیمیه با باطن گرایی=== |
| | |
| ===رویارویی ابن تیمیه با دیدگاه شیعه درباره تأویل گرایی و باطن گرایی=== | |
|
| |
|
| نویسنده این کتاب باوجود این که [[ابن تیمیه]] را از ناقدان اصلی رویکرد [[تأویل گرایی]] و [[باطن گرایی]] میداند اما او را بیش از این که منتقد [[شیعه اثنی اشعری]] بداند منتقد فرقه [[صوفیه]] و [[اسماعیلیه]] [[قرامطی]] میداند که صفات الهی را به معنای سلبی برگردانده و از ظاهر کلمات روی گردان شده بودند.<ref>موسوعه رد شبهات/ قرآن، ص 32</ref> | | نویسنده این کتاب باوجود این که [[ابن تیمیه]] را از ناقدان اصلی رویکرد [[تأویل گرایی]] و [[باطن گرایی]] میداند اما او را بیش از این که منتقد [[شیعه اثنی اشعری]] بداند منتقد فرقه [[صوفیه]] و [[اسماعیلیه]] [[قرامطی]] میداند که صفات الهی را به معنای سلبی برگردانده و از ظاهر کلمات روی گردان شده بودند.<ref>موسوعه رد شبهات/ قرآن، ص 32</ref> |
|
| |
| سپس اقسام [[تأویل]] از منظر [[ابن تیمیه]] را برمیشمرد:
| |
|
| |
| '''تأویل ناظر بر مفهوم'''
| |
|
| |
| [[ابن تیمیه]] یکی از معانی تأویل را تفسیر و توضیح معنای ظاهری و بازگرداندن آن به معنای غیر راجح به دلیل وجود قرینه اعم از عقلی و نقلی میداند اما آن را شیوه ضعیف تفسیری برای [[قرآن]] تلقی میکند وی این روش را بدعت و تحریف میداند و آن را دست برداشتن از ظاهر سخنان خدا و پذیرش لوازم و معانی غیر مرتبط با آن میداند.<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص 33</ref>
| |
|
| |
| '''تأویل ناظر بر مصداق'''
| |
|
| |
| [[ابن تیمیه]] و برخی پیروانش با توجه به آیه 7 سوره [[آل عمران]]، [[تأویل]] را مختص آیات متشابه نمیدانند، بلکه تمام [[قرآن]] را دارای [[تأویل]] میدانند.<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص39</ref>
| |
|
| |
|
| ===شبهه: ضابطه مند نبودن مکتب شیعه در تأویل گرایی و باطن گرایی=== | | ===شبهه: ضابطه مند نبودن مکتب شیعه در تأویل گرایی و باطن گرایی=== |
|
| |
|
| در این بخش نویسنده دیدگاه چندتن را دراین باره بیان میکند | | در این بخش نویسنده دیدگاه چندتن را دراین باره بیان میکند. این نویسندگان از جمله ناصر القفاری و محمد الذهبی، شیعه اثنی عشری را در ردیف صوفیه معتقد به باطن قرآن دانستهاند.<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص 43</ref> برخی از مستشرقان مانند هانری کربن نیز عقاید شیعه را مبتنی بر [[تأویل]] [[باطن گرایی|باطن]]<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص43</ref> میدانند. |
| | |
| [[ناصر القفاری]]: از نویسندگان [[وهابی]] معاصر است که درباره عقاید [[شیعه اثنی عشری]] از جمله [[تأویل]] [[قرآن]] قلم زده و نوشته «[[شیعه]] معتقد است [[قرآن]] دارای معانی باطنی مخالف ظاهر آن است »
| |
| | |
| [[محمد الذهبی]]: از دیگر نویسندگان معاصر است.وی پس از آنکه درباره امکان رسیدن یا نرسیدن به معنای باطنی سخن گفته روش تفسیری مکتب [[امامیه]] و فرقه [[صوفیه]] را در مردود بودن ظاهر [[قرآن]] و اعتماد بر باطن آن یکسان انگاشته و طرفداران هردو گروه را اهل بدعت و گمراهی میداند.<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص 43</ref>
| |
| | |
| [[هانری کربن]]: از [[مستشرقان]] معاصر درباره عقاید [[شیعه]] میگوید:عقاید [[شیعه]] بر دو اساس پایه ریزی شده است: [[تأویل]] [[باطن گرایی|باطن]] و [[ولایت]]<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص43</ref>
| |
|
| |
|
| ===پاسخ:یکسان انگاری دیدگاه مذاهب گوناگون شیعه و نقدهای کلی=== | | ===پاسخ: شیعه اثنیاشعری باطنی نیست=== |
|
| |
|
| نویسنده پس از پرداختن به شبهات مطروحه از نویسندگان یاد شده در مقام پاسخگویی برآمده و اظهار میدارد که منتقدان همه فرق [[شیعه]] را یکسان فرض میکند حال آن که [[شیعه اثنی اشعری]] خود دیدگاه فرقه [[باطنیه]] را نقد میکند و معتقد است معنای دریافت شده از آیات [[قرآن]] نباید متناقض از معنای واژگانی آن باشد، بدین معنا که در دیگاه [[شیعه اثنی اشعری]] معانی باطنی در عرض معانی ظاهری آیات نیست بلکه در طول آنها است.<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص 44-45</ref> | | نویسنده در مقام پاسخگویی بر آن است که منتقدان همه فرق [[شیعه]] را یکسان فرض میکند حال آن که [[شیعه اثنی اشعری]] خود دیدگاه فرقه [[باطنیه]] را نقد میکند و معتقد است معنای دریافت شده از آیات [[قرآن]] نباید متناقض از معنای واژگانی آن باشد، بدین معنا که در دیگاه [[شیعه اثنی اشعری]] معانی باطنی در عرض معانی ظاهری آیات نیست بلکه در طول آنها است.<ref>موسوعه رد شبهات/قرآن، ص 44-45</ref> |
|
| |
|
| ==قرآن و قاعده لطف== | | ==قرآن و قاعده لطف== |