Automoderated users، دیوانسالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۹۰۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''ساخت مسجد النبی(دوران پیامبر)،''' از نخستین روزهای ورود [[پیامبر]] به [[مدینه]] آغاز شد. بر اساس پژوهشهایی که درباره تاریخ بنای [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] صورت گرفته، در دوران زندگی پیامبر(ص) مسجد چهار بار بازسازی شد. مسجد در آغاز چهار دیواری مستطیلی با طول ۳۱/۵ در ۲۷ متر بود. پس از مدتی مسجد را توسعه دادند و ابعاد آن به ۳۵ در ۳۰ متر تغییر یافت. در این زمان [[قبله]] به سمت [[مسجد الاقصی|مسجدالاقصی]] بود. از این رو در قسمت نمازخواندن که در شمال مسجد بود سایهبانی ساخته شد. | ||
با [[تغییر قبله]] محل نماز به جنوب مسجد منتقل و در این بخش از مسجد برای نمازگزاردن، [[رواق|رواقی]] ساخته شد که سه ردیف ستون داشت و در هر ردیف ۶ ستون قرار داشت. مسجدالنبی بعد از [[خیبر|فتح خیبر]] نیز بازسازی شد. این بار مسجد را بزرگتر کردند و طول و عرض آن را به حدود ۵۰ در ۵۰ متر رساندند. | |||
مسجدالنبی در زمان پیامبر [[محراب]] و [[گلدسته]] نداشت و خانههای [[امهات المؤمنین|همسران پیامبر]]، حجرههایی بود که به دیوار شرقی مسجد چسبیده بود. | |||
==بنای نخست== | ==بنای نخست== | ||
حضرت محمد(ص) پس از [[هجرت]] از مکه به مدینه و استقرار در آن شهر، خانه و مسجدی را بنا نهاد. به این منظور، زمینی را که متعلق به دو یتیم از بنی نجار، بود خریداری نمود و مسجد را در آنجا بنا نهادند.ساخت مسجدحدود هفت ماه به طول انجامید. | |||
پی و اساس مسجد به عمق 3 ذراع (در حدود1/5 متر) با سنگ ریخته شد که دیوارهایی خشتی روی آن ساخته شد. بنای نخستین مسجد النبی چهار دیواری بود که طولش از شرق به غرب ۶۳ و عرضش از شمال به جنوب ۵۴ ذراع بود و سقفی نداشت. <ref>. [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=34 عمارة المسجد النبوی، ص ۳۸]</ref> | |||
در | |||
== بازسازی اول == | == بازسازی اول == | ||
خط ۲۳: | خط ۱۵: | ||
== بازسازی دوم == | == بازسازی دوم == | ||
پس از مدتی به دلیل شدت گرما، سایبانی در جهت شمال مسجد ساخته شد که محل نماز (مصلی) مسجد بود. به این بخش از مسجد [[رواق|رِواق]] گفته میشود. این سایهبان که از شاخ و برگ درختان ساخته شده بود بر روی ستونهایی از چوب قرار داشت و در آغاز از چوب ساخته شده و پس از مدتی برای جلوگیری از نفوذ باران گل اندود شد.<ref>. [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=34 عمارة المسجد النبوی، ص ۳۸-۳۹]</ref> | پس از مدتی به دلیل شدت گرما، سایبانی در جهت شمال مسجد ساخته شد که محل نماز (مصلی) مسجد بود. به این بخش از مسجد [[رواق|رِواق]] گفته میشود. این سایهبان که از شاخ و برگ درختان ساخته شده بود بر روی ستونهایی از چوب قرار داشت و در آغاز از چوب و برگ درختان ساخته شده و پس از مدتی برای جلوگیری از نفوذ باران گل اندود شد.<ref>. [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=34 عمارة المسجد النبوی، ص ۳۸-۳۹]</ref> | ||
ارتفاع سقف مسجد به اندازه قامت یک انسان یعنی 3/5ذراع(1/75 متر) بود. | ارتفاع سقف مسجد به اندازه قامت یک انسان یعنی 3/5ذراع(1/75 متر) بود. | ||
====درها==== | ====درها==== | ||
دری در انتهای مسجد و درِ دیگری بر دیوار غربی به نام [[باب عاتکه]] ساخته شد که بعدها [[باب الرحمه (درب مسجدالنبی)|باب الرحمه]] نام گرفت. در قسمت دیوار شرقی نیز دری احداث شد که به باب آل عثمان و [[باب جبرئیل]] شهرت یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=45 وفاء الوفاء، ج۲، ص ۴۵]</ref> | |||
====دیوار==== | ====دیوار==== | ||
خط ۳۹: | خط ۲۹: | ||
== بازسازی بعد از تغییر قبله == | == بازسازی بعد از تغییر قبله == | ||
مرحله دیگری از تغییر مسجد النبی زمانی بود که قبله از سمت شمال (مسجدالاقصی) به جنوب مدینه (کعبه) تغییر کرد. در این مرحله ابعاد مسجد تغییر نکرد. اما لازم بود محل نمازگزاری که سایهبان داشت و در ضلع شمالی بود به جنوب مسجد برود. | مرحله دیگری از تغییر مسجد النبی زمانی بود که قبله از سمت شمال ([[مسجد الاقصی|مسجدالاقصی]]) به جنوب مدینه ([[کعبه]]) تغییر کرد. در این مرحله ابعاد مسجد تغییر نکرد. اما لازم بود محل نمازگزاری که سایهبان داشت و در ضلع شمالی بود به جنوب مسجد برود. | ||
در جنوب مسجد محوطهای سقفدار که بر سه ردیف ستون بنا شده بود ساخته شد که در هر ردیف شش ستون قرار داشت. این همان رواق جنوبی مسجدالنبی بود. رواق شمالی (سایبانی که قبل از تغییر قبله مصلی بود) دست نخورده باقی ماند و تبدیل به مکانی برای اهل صفه شد .<ref>. [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=41 عماره المسجد النبوی، ص 45]</ref><ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۳</ref> | در جنوب مسجد محوطهای سقفدار که بر سه ردیف ستون بنا شده بود ساخته شد که در هر ردیف شش ستون قرار داشت. این همان رواق جنوبی مسجدالنبی بود. رواق شمالی (سایبانی که قبل از تغییر قبله مصلی بود) دست نخورده باقی ماند و تبدیل به مکانی برای [[اهل صفه]] شد .<ref>. [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=41 عماره المسجد النبوی، ص 45]</ref><ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۳</ref> | ||
در این بازسازی درِ جنوبی مسجد مسدود شد و در عوض دری در ضلع شمالی باز شد اما درهای شرقی و غربی ([[باب جبرئیل|باب عثمان]] و [[باب عاتکه]]) تغییری نکردند.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص 52-53</ref> | در این بازسازی درِ جنوبی مسجد مسدود شد و در عوض دری در ضلع شمالی باز شد اما درهای شرقی و غربی ([[باب جبرئیل|باب عثمان]] و [[باب عاتکه]]) تغییری نکردند.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص 52-53</ref> | ||
خط ۴۷: | خط ۳۷: | ||
==بازسازی چهارم بعد از فتح خیبر== | ==بازسازی چهارم بعد از فتح خیبر== | ||
با افزایش تعداد مسلمانان ضرورت توسعه مسجد ایجاد شد. پیامبر پس از بازگشت از غزوه خیبر به توسعه مسجد پرداخت. برای این کار خانه یکی از انصار خریداری و به مسجد اضافه شد.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۴</ref> و ابعاد مسجد به ۱۰۰ در ۱۰۰ ذراع<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ،ص 54</ref> یا 100 در 90 ذراع (در حدود 45 در 50 متر) افزایش یافت. | با افزایش تعداد مسلمانان ضرورت توسعه مسجد ایجاد شد. پیامبر پس از بازگشت از [[غزوه خیبر]] به توسعه مسجد پرداخت. برای این کار خانه یکی از انصار خریداری و به مسجد اضافه شد.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۴</ref> و ابعاد مسجد به ۱۰۰ در ۱۰۰ ذراع<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ،ص 54</ref> یا 100 در 90 ذراع (در حدود 45 در 50 متر) افزایش یافت. | ||
==== گسترش رواق ==== | ==== گسترش رواق ==== | ||
در این بازسازی، سه ستون به هر ردیف از ستونهای رواق مسجد افزوده شد و تعداد ستونها در هر ردیف به ۹ ستون رسید. دو ستون در قسمت غربی و یک ستون در قسمت شرقی اضافه شد. بدین ترتیب رواق مسجد سه ستون عمق و ۹ ستون عرض داشت.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص 54-56</ref> سقف مسجد نیز هفت ذراع سه و نیم متر بوده است.<ref>عمارة المسجد النبوی، ص ۵۵</ref> | در این بازسازی، سه ستون به هر ردیف از ستونهای رواق مسجد افزوده شد و تعداد ستونها در هر ردیف به ۹ ستون رسید. دو ستون در قسمت غربی و یک ستون در قسمت شرقی اضافه شد. بدین ترتیب رواق مسجد سه ستون عمق و ۹ ستون عرض داشت.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص 54-56</ref> سقف مسجد نیز هفت ذراع سه و نیم متر بوده است.<ref>عمارة المسجد النبوی، ص ۵۵</ref> | ||
بنا بر نقل برخی منابع توسعه مسجد موجب تخریب صفه شد | بنا بر نقل برخی منابع توسعه مسجد موجب تخریب صفه شد. | ||
برخی منابع سنگفرش شدن مسجد با سنگریزه را در این دوره دانستهاند.[[پرونده:پلان مسجدالنبی بعد از فتح خیبر.jpg|وسط|بیقاب|450px|جایگزین=مراحل توسعه مسجد قبل از تغییر قبله]] | برخی منابع سنگفرش شدن مسجد با سنگریزه را در این دوره دانستهاند.[[پرونده:پلان مسجدالنبی بعد از فتح خیبر.jpg|وسط|بیقاب|450px|جایگزین=مراحل توسعه مسجد قبل از تغییر قبله]] | ||
== خانههای چسبیده به مسجد == | == خانههای چسبیده به مسجد == | ||
پیامبر پس از ازدواج، برای هر یک از زنان خود حجره ای در کنار مسجد میساخت. اولین خانهها را برای عایشه و سوده در قمست شرقی مسجد با فاصلهای اندک ساخت. بعدا تعداد این خانهها زیادتر شد و در توسعه چهارم مسجد بعد از فتح خیبر، دیوار مسجد به خانهها چسبید و دری | پیامبر پس از ازدواج، برای هر یک از زنان خود حجره ای در کنار مسجد میساخت. اولین خانهها را برای [[عایشه]] و [[سوده]] در قمست شرقی مسجد با فاصلهای اندک ساخت. بعدا تعداد این خانهها زیادتر شد و در توسعه چهارم مسجد بعد از فتح خیبر، دیوار مسجد به خانهها چسبید و دری از هر یک از خانهها به مسجد باز شد.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۶</ref> | ||
تعداد حجره ها 9 عدد بود که آخرین آن ها نزدیک باب عثمان (باب جبرئیل) یا باب النساء (بابی که عمر احداث کرد) واقع بود. | تعداد حجره ها 9 عدد بود که آخرین آن ها نزدیک باب عثمان ([[باب جبرئیل]]) یا [[باب النساء]] (بابی که عمر احداث کرد) واقع بود. | ||
مقطع افقی خانههای اطراف مسجد هریک عبارت از مربعی | مقطع افقی خانههای اطراف مسجد هریک عبارت از مربعی به ضلع 8 تا 9 ذراع (4 تا 4/5 متر) بود و سقف آن از داخل قابل لمس بود. گفته شده ارتفاع آن به اندازه رواق های مسجد بود.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۶</ref> | ||
داخل هر خانه حجرهای بود به ضلع 6 تا 7 ذراع (3 تا 3/5 متر) که دیواره های آن را پوشش مویینی از چوب درخت سرو پوشانده بود. هر خانه از یک مدخل و یک حجره تشکیل | داخل هر خانه حجرهای بود به ضلع 6 تا 7 ذراع (3 تا 3/5 متر) که دیواره های آن را پوشش مویینی از چوب درخت سرو پوشانده بود. هر خانه از یک مدخل و یک حجره (اتاق) تشکیل میشد و درِ آن در دیوار غربی واقع بود که به مسجد گشوده میشد. | ||
==محراب و مأذنه مسجد== | ==محراب و مأذنه مسجد== | ||
مسجد در زمان پیامبر مأذنه و محراب گود نداشت.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۳</ref> | مسجد در زمان پیامبر [[گلدسته|مأذنه]] و [[محراب]] گود نداشت.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۳</ref> | ||
در منابع آمده بلال هنگام گفتن اذان بر بام خانهای از بنی نجار که بلندترین خانه های اطراف مسجد بود میایستاد. | در منابع آمده [[بلال بن رباح|بلال]] هنگام گفتن [[اذان و اقامه|اذان]] بر بام خانهای از [[بنی نجار]] که بلندترین خانه های اطراف مسجد بود میایستاد. برخی هم گفتهاند بلال بر ستون مربعی از خانه [[عبدالله بن عمر بن خطاب|عبدالله بن عمر]] واقع در جنوب مسجد بالا میرفته و اذان را با صدای بلند ادا میکرده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== |
ویرایش