پرش به محتوا

قربانی: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۳۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۲
خط ۷۴: خط ۷۴:


== دیگر احکام ==
== دیگر احکام ==
1. آنچه بايد قرباني کرد: به اجماع فقيهان اماميه<ref>شرائع الاسلام، ج۱، ص۲۶۰ ؛ منتهی المطلب، ج۱۱، ص۱۸۳ ؛ جواهرالکلام،ج۱۹،ص۱۳۶.</ref> و اهل سنت،<ref>البدائع،ج۵، ص۶۹، المجموع،ج۸، ص۳۹۸، المغني، ج۱۱، ص۹۶، ۱۱۸.</ref> و به پشتوانه احاديث<ref>صحیح مسلم، ج۲، ص۹۵۵ ؛ وسائل الشیعه، ج۱۰، باب ۱۰ از ابواب ذبح، ح۱ و ۲ و۵. </ref> حج گزار بايد بهيمۀ الانعام<ref>حج، آیه ۲۸.</ref> که انصراف به شتر، گاو و گوسفند دارد، قرباني کند. قرباني ساير حيوانات غير از سه حيوان مذکور کافي نيست.
=== آنچه بايد قرباني کرد ===
2.
به اجماع فقيهان اماميه<ref>شرائع الاسلام، ج۱، ص۲۶۰ ؛ منتهی المطلب، ج۱۱، ص۱۸۳ ؛ جواهرالکلام،ج۱۹،ص۱۳۶.</ref> و اهل سنت،<ref>البدائع،ج۵، ص۶۹، المجموع،ج۸، ص۳۹۸، المغني، ج۱۱، ص۹۶، ۱۱۸.</ref> و به پشتوانه احاديث<ref>صحیح مسلم، ج۲، ص۹۵۵ ؛ وسائل الشیعه، ج۱۰، باب ۱۰ از ابواب ذبح، ح۱ و ۲ و۵. </ref> حج گزار بايد بهيمۀ الانعام<ref>حج، آیه ۲۸.</ref> که انصراف به شتر، گاو و گوسفند دارد، قرباني کند. قرباني ساير حيوانات غير از سه حيوان مذکور کافي نيست.
3. شراکت در قرباني: به باور مشهور فقيهان اماميه<ref>المبسوط، ج۱، ص۳۷۲ ؛ المختلف، ج۴، ۲۷۹ ؛ کشف اللثام، ج۶، ص۱۳۱.</ref> به استناد صحيح محمدبن مسلم<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰.، باب ۱۸ از ابواب ذبح، ح ۱.</ref> در حال اختيار هر نفر بايد حداقل يک حيوان در حج تمتع قرباني کند و شرکت چند نفر در يک قرباني مجزي نيست. هر چند رواياتي<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰.، باب ۱۸ از ابواب ذبح، ح ۱۰ و ۱۱ و ۱۳.</ref> بر جواز شراکت در قرباني در حال اضطرار داريم ولي ظاهرا اين‌گونه قرباني کردن مسقط روزه نبوده و حج‌گزار علاوه بر ذبح مشترک بايد روزه هم بگيرد.<ref>مناسک حج(مراجع)، مساله ۱۰۲۱.</ref>
 
4.
=== شراکت در قرباني ===
به باور مشهور فقيهان اماميه<ref>المبسوط، ج۱، ص۳۷۲ ؛ المختلف، ج۴، ۲۷۹ ؛ کشف اللثام، ج۶، ص۱۳۱.</ref> به استناد صحيح محمدبن مسلم<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰.، باب ۱۸ از ابواب ذبح، ح ۱.</ref> در حال اختيار هر نفر بايد حداقل يک حيوان در حج تمتع قرباني کند و شرکت چند نفر در يک قرباني مجزي نيست. هر چند رواياتي<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰.، باب ۱۸ از ابواب ذبح، ح ۱۰ و ۱۱ و ۱۳.</ref> بر جواز شراکت در قرباني در حال اضطرار داريم ولي ظاهرا اين‌گونه قرباني کردن مسقط روزه نبوده و حج‌گزار علاوه بر ذبح مشترک بايد روزه هم بگيرد.<ref>مناسک حج(مراجع)، مساله ۱۰۲۱.</ref>
 
به ديدگاه مذاهب چهارگانه اهل سنت، در شراکت قرباني ميان گوسفند با شتر و گاو تفاوت وجود دارد؛ بدين‌سان که قرباني گوسفند براي يک نفر ولي شتر و گاو براي هفت نفر کفايت مي‌کند. <ref>البدائع،ج۵، ص۷۱ - ۷۲، حاشيه ابن عابدين على الدر المختار،ج۵، ص۲۰۱؛ الموسوعه الفقهيه الكويتيه، ج۵، ص۹۰.</ref>
به ديدگاه مذاهب چهارگانه اهل سنت، در شراکت قرباني ميان گوسفند با شتر و گاو تفاوت وجود دارد؛ بدين‌سان که قرباني گوسفند براي يک نفر ولي شتر و گاو براي هفت نفر کفايت مي‌کند. <ref>البدائع،ج۵، ص۷۱ - ۷۲، حاشيه ابن عابدين على الدر المختار،ج۵، ص۲۰۱؛ الموسوعه الفقهيه الكويتيه، ج۵، ص۹۰.</ref>


5. نيابت در قرباني: مشهور فقيهان مذاهب اسلامي<ref>جواهرالکلام،ج ۱۹، ص۱۱۸ ؛ البدائع،ج۵، ص۶۷، حاشيه الدسوقي، ج۲، ص۱۲۳، نهايه المحتاج، ج۸، ص۱۲۵.</ref> اتفاق دارند، نيابت در قرباني جايز است، هرچند فرد، خود توانايي داشته باشد. استناد جواز نيابت و وکالت، سيره و احاديث معتبر مي‌باشد. <ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، باب ۱۷ از ابواب وقوف بالمشعر، ح۶؛ المستدرك على الصحيحين، ج۴، ص۲۱۷.</ref>
=== نيابت در قرباني ===
6.
مشهور فقيهان مذاهب اسلامي<ref>جواهرالکلام،ج ۱۹، ص۱۱۸ ؛ البدائع،ج۵، ص۶۷، حاشيه الدسوقي، ج۲، ص۱۲۳، نهايه المحتاج، ج۸، ص۱۲۵.</ref> اتفاق دارند، نيابت در قرباني جايز است، هرچند فرد، خود توانايي داشته باشد. استناد جواز نيابت و وکالت، سيره و احاديث معتبر مي‌باشد. <ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، باب ۱۷ از ابواب وقوف بالمشعر، ح۶؛ المستدرك على الصحيحين، ج۴، ص۲۱۷.</ref>
وکيل بايد از طرف منوب عنه به هنگام ذبح نيت نمايد، هر چند افضل آن است که هر دو نيت کنند.<ref>دروس فی الفقه المقارن، ص۵۵۶ ؛ الفقه علی المذاهب الخمسه، ص۲۶۸؛ سنن ابن داود، ج۲، ص۱۵۱ .</ref>  
وکيل بايد از طرف منوب عنه به هنگام ذبح نيت نمايد، هر چند افضل آن است که هر دو نيت کنند.<ref>دروس فی الفقه المقارن، ص۵۵۶ ؛ الفقه علی المذاهب الخمسه، ص۲۶۸؛ سنن ابن داود، ج۲، ص۱۵۱.</ref>  


برخي از فقيهان متاخر برآنند ايمان شرط صحت عمل است، پس ذابح بايد شيعه باشد، اما برخي ديگر معتقدند در اين رابطه نصي از معصومين نداشته و اساس ايمان شرط قبولي عمل است، پس اسلام ذابح کفايت مي‌کند. <ref>الحج فی الشریعه الاسلامیه الغراء، ج۵، ص۱۲۳؛ مناسک حج(مراجع)، مساله۱۰۴۲.</ref>
برخي از فقيهان متاخر برآنند ايمان شرط صحت عمل است، پس ذابح بايد شيعه باشد، اما برخي ديگر معتقدند در اين رابطه نصي از معصومين نداشته و اساس ايمان شرط قبولي عمل است، پس اسلام ذابح کفايت مي‌کند. <ref>الحج فی الشریعه الاسلامیه الغراء، ج۵، ص۱۲۳؛ مناسک حج(مراجع)، مساله۱۰۴۲.</ref>


7. ترتيب اعمال: برخي از فقيهان اماميه<ref>شرائع الاسلام، ج۱،ص۲۴۰ ؛ قواعد الأحكام،ج۱، ص۴۳۸ ؛ جامع المقاصدج۳، ص۲۳۲.</ref> و فقيهان حنفي و مالکي<ref>المغني، ج۳، ص۴۴۸ ؛ بدائع الصنائع،ج۲، ص۱۵۸ – ۱۵۹ ؛ الشرح الكبير، ج۲، ص۴۷ – ۴۸.</ref> براين باورند که در روز عيد قربان به تاسي<ref>مختلف الشیعه، ج۱، ص۷۹؛ تذکره الفقهاء، ج۸، ص۸۳ ؛ مسند احمد، ج۳، ص۳۱۸ .</ref> از حضرت رسول۹ و به استناد آيات<ref>سوره بقره، ـیه ۱۹۶ ؛ سوره حج، آیه۲۸-۲۹.</ref> و احاديث خاص<ref>الكافي،ج۴، ص۴۷۵ و۴۹۱ ؛ تهذيب‏الأحكام،ج۵، ص۱۹۵ ؛ وسائل الشیعه، ج۱۰، ح ۱ و ۲، باب ۳۹ از ابواب الذبح ؛ مسلم، ج۲، ص۹۴۷.</ref> و عام<ref>تهذيب‏الأحكام،ج۵، ص۴۵۷؛ وسائل الشیعه، ج۸، ح ۴، باب ۲ از ابواب اقسام حج.</ref> بايد پس از رمي جمره عقبه و پيش از حلق يا تقصير، قرباني انجام پذيرد.  ابوحنيفه و شماري ديگر از فقيهان اهل سنت، رعايت نكردن ترتيب بين اين اعمال را سبب وجوب كفاره (گوسفند) شمرده‌اند.<ref>المبسوط، سرخسي، ج۴، ص۴۱-۴۲؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۵۸؛ البحرالرائق، ج۳، ص۴۲.</ref> برخي ديگر از فقيهان اماميه و اهل سنت<ref>المغني، ج۳، ص۴۷۱.</ref> به استناد احاديث ديگر<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ح ۴ و ح۶، باب ۳۹ از ابواب الذبح ؛ البخاري ، الفتح، ج۳، ص۵۶۹ ؛ صحیح مسلم، ج۲، ص۹۴۸.</ref> و اصل عدم وجوب<ref>مستندالشیعه، ج۱۲، ص۲۸۹.</ref>، رعايت اين ترتيب را لازم نشمرده‌اند. مشهور<ref>شرائع الاسلام، ج۱، ص۲۶۵.</ref> بر اين باورند که هر چند رعايت اين ترتيب الزامي است اما عدم رعايت آن موجب بطلان عمل و وجوب اعاده نمي‌شود.(وجوب وضعي)
=== ترتيب اعمال ===
برخي از فقيهان اماميه<ref>شرائع الاسلام، ج۱،ص۲۴۰ ؛ قواعد الأحكام،ج۱، ص۴۳۸ ؛ جامع المقاصدج۳، ص۲۳۲.</ref> و فقيهان حنفي و مالکي<ref>المغني، ج۳، ص۴۴۸ ؛ بدائع الصنائع،ج۲، ص۱۵۸ – ۱۵۹ ؛ الشرح الكبير، ج۲، ص۴۷ – ۴۸.</ref> براين باورند که در روز عيد قربان به تاسي<ref>مختلف الشیعه، ج۱، ص۷۹؛ تذکره الفقهاء، ج۸، ص۸۳ ؛ مسند احمد، ج۳، ص۳۱۸ .</ref> از حضرت رسول۹ و به استناد آيات<ref>سوره بقره، ـیه ۱۹۶ ؛ سوره حج، آیه۲۸-۲۹.</ref> و احاديث خاص<ref>الكافي،ج۴، ص۴۷۵ و۴۹۱ ؛ تهذيب‏الأحكام،ج۵، ص۱۹۵ ؛ وسائل الشیعه، ج۱۰، ح ۱ و ۲، باب ۳۹ از ابواب الذبح ؛ مسلم، ج۲، ص۹۴۷.</ref> و عام<ref>تهذيب‏الأحكام،ج۵، ص۴۵۷؛ وسائل الشیعه، ج۸، ح ۴، باب ۲ از ابواب اقسام حج.</ref> بايد پس از رمي جمره عقبه و پيش از حلق يا تقصير، قرباني انجام پذيرد.  ابوحنيفه و شماري ديگر از فقيهان اهل سنت، رعايت نكردن ترتيب بين اين اعمال را سبب وجوب كفاره (گوسفند) شمرده‌اند.<ref>المبسوط، سرخسي، ج۴، ص۴۱-۴۲؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۵۸؛ البحرالرائق، ج۳، ص۴۲.</ref> برخي ديگر از فقيهان اماميه و اهل سنت<ref>المغني، ج۳، ص۴۷۱.</ref> به استناد احاديث ديگر<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ح ۴ و ح۶، باب ۳۹ از ابواب الذبح ؛ البخاري ، الفتح، ج۳، ص۵۶۹ ؛ صحیح مسلم، ج۲، ص۹۴۸.</ref> و اصل عدم وجوب<ref>مستندالشیعه، ج۱۲، ص۲۸۹.</ref>، رعايت اين ترتيب را لازم نشمرده‌اند. مشهور<ref>شرائع الاسلام، ج۱، ص۲۶۵.</ref> بر اين باورند که هر چند رعايت اين ترتيب الزامي است اما عدم رعايت آن موجب بطلان عمل و وجوب اعاده نمي‌شود.(وجوب وضعي)
 
=== بدل قربانی ===
فقيهان مذاهب اسلامي<ref>.الحدائق الناضره، ج۱۷، ص۱۱۷ ؛ جواهرالکلام، ج۱۹، ص۱۲۶؛ الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۴۰۰</ref> به تصريح آيه ۱۹۶، بقره/۲ ؛ «فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلاثَه أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَه إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَه كَامِلَه.» برآنند که اگر کسي از قرباني کردن ناتوان شد، بايد به جاي آن، سه روز پياپي در حج و هفت روز پس از مراجعت از حج، روزه بگيرد.
 
واجب است روزه سه روز در ذي‌حجه باشد و مستحب است روزهاي هفتم، هشتم و نهم ذي‌حجه روزه گيرد. <ref>مستندالشیعه، ج۱۲، ص۳۴۳.</ref>


==فلسفه قربانی==
==فلسفه قربانی==
۱۵٬۶۱۴

ویرایش